×
Bayat ekmek dilimlerinin kenarlarını kesip çıkarın. İç kısımlarını tavla zarı formunda küp küp doğrayıp derin bir kaba koyun.
Soğanı incecik yemeklik doğrayın. Yeşil sivribiberleri de ayıklayıp incecik dilimleyin. Domateslerin kabuklarını soyup tavla zarı formunda doğrayın.
Şimdi semizotu, soğan, biber ve domatesleri ekmeklerin üzerine aktarıp karıştırın.
Sos için zeytinyağı, nar ekşisi (veya bir limonun suyu), tuz ve naneyi bir kasenin içinde iyice çırpın.
Sosu salatanın üzerine gezdirin. Rendelenmiş peyniri serpiştirip cevizle süsleyerek servise sunun.
NOT: Bu salataya 10-15 adet kalamata zeytin yani büyük boy, etli yeşil zeytin çok yakışır.
Malzeme listesi
Belki de bu ayın kimyası nedeniyle gelenek göreneklerimizi hatırlatmaya pek müsait oluşudur bunun nedeni.
Ramazan tenekecilerini hatırlıyorum mesela, çocukluğumun Kelkit’ini düşününce. Evet, yanlış duymadınız “tenekeciler” dedim. Şimdilerde bazı yerlerde “gürültü” olarak niteleniyor ramazan davulu.
Ama yine de bazı semtlerde ramazan geceleri hâlâ davulcunun tokmaklarıyla deliniyor ve davulcu manileri bizi çocukluk anılarımıza götürüyor.
“Hoşafın suyu boldur / Bir kepçe daha doldur / Sahurda köfte varmış / Ne olur erken kaldır” sözleriyle sahura kalkabiliyoruz hâlâ.
Dedim ya, Kelkit’te tenekeciler uyandırırdı zaman zaman bizi diye. Özellikle köylerde, ramazan davulu yerine teneke çalınırdı o zamanlar.
Yine maniler eşliğinde teneke çalan gönüllü, sokak sokak gezer ve köy sakinlerini ertesi gün tutulacak oruca hazırlanmaları için uyandırırdı.
Tenekeden çıkan ses pek ahenkli olmasa da kimsenin şikayeti olmazdı.
Kabukları soyulmuş bademleri küçük bir tavada kızdırdığınız sıvıyağda sürekli karıştırarak 4-5 dakika kavurup bir kenarda bekletin.
Zeytinyağını geniş bir pilav tenceresinde kızdırın. Rendelenmiş soğanı tencereye aktarıp tahta bir kaşıkla sürekli karıştırarak 1-2 dakika kavurun.
Süzülmüş pirinci ilave edip yine sürekli karıştırarak 5-6 dakika kavurun.
Sıcak tavuk suyu ya da et suyunu veya sıcak suyu tencereye aktarın.
Tuz ve karabiberi de serpiştirip tencerenin kapağını kapatarak orta ısılı ateşte pişirin. Pilav suyunu iyice çekince ocağın altını iyice kısıp 5 dakika daha pişirdikten sonra ocaktan alın.
Pilavı tencerenin kapağını hiç açmadan en az 20-30 dakika dinlendirin.
Servise sunmadan önce üzerine kızarmış bademleri serpip tahta bir kaşıkla karıştırın.
Biraz zeytin, peynir çeşitleri, reçel, hurma, bal, pastırma ve sucuk küçük tabaklara koyulur ve iftar boyunca da damakları şenlendirir. İftariyeliklerin sofraya konmasının amacı bütün gün aç kalan mideyi akşam yemeğine hazır hale getirmek ve baharatlı, tatlı, tuzlu tatlarıyla iştah açmaktır. Ancak, iftariyelik sayısını abartmak ve iftar sofrasını gösteriş malzemesi yapmak ne ramazanın ruhuyla ne de Müslümanlıkla bağdaşır. Aynı şey iftar sofrasına konacak yemeklerin çeşidi için de geçerlidir. İftar davetleri verirken dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de budur.
Ayranaşı (Van)
Ispanak yapraklarını saplarından ayırın. İyice yıkayıp süzün. Yaprakları incecik doğrayıp kenarda bekletin. Deni, yani aşurelik buğdayı yıkayıp süzdükten sonra bol suyla iyice yumuşayıncaya kadar haşlayın ve süzün.
Diğer taraftan, un, yumurta ve yoğurdu geniş bir tencereye aktarıp tel çırpacak yardımıyla çırpın. Tuzu ve suyu ekleyip karıştırdıktan sonra tencereyi orta ısılı ateşin üzerine koyun. Haşladığınız deni de ilave edip sürekli karıştırarak kaynayıncaya kadar pişirin. Kaynamaya başlayınca doğranmış ıspanağı katıp sık sık karıştırarak yapraklar iyice yumuşayıncaya kadar, en az 15 dakika pişirin. Koyu kıvamlı çorbayı ocaktan alıp üzerine incecik kıydığınız kişnişi ilave edin ve karıştırın. İsterseniz bu çorbaya taze ya da toz nane de katıp servise sunun.
Not: Çorba için den, döğme ya da başka bir aşurelik buğday yerine aynı miktarda pirinç de kullanabilirsiniz.
Malzeme listesi
- 500 gr ıspanak(özellikle yaprakları kullanılır)
Pelteyi hazırlamak için vişne suyu, nişasta ve toz şekeri küçük bir tencereye koyup kısık ateşte, sürekli karıştırarak koyulaşıp şeffaf hale gelinceye kadar pişirin.
Kaynayınca ocaktan alıp kaplara paylaştırın ve buzdolabında bekletin.
Muhallebiyi hazırlamak için süt, pirinç unu, (önce az sütle ezmeniz gerek) şeker, vanilya ya da salebi orta boy bir tencereye koyun.
Orta ısılı ateşte, sürekli karıştırarak koyulaşıp kaynayıncaya kadar pişirin. Kaynadıktan 2-3 dakika sonra ocaktan alın.
Soğuttuğunuz muhallebiyi buzdolabında bekleyen peltelerin üzerine paylaştırın.
Muhallebi soğurken kaymak tutmasın diye sık sık karıştırın.
Tatlı iyice soğuduktan sonra servise sunun.
6 su bardağı tuzlu suyu orta boy bir tencerede kaynatın. Havucu, kaynayan tuzlu suda 7-8 dakika hafifçe haşlayıp süzün.
Zeytinyağı ve incecik doğranmış soğanları orta boy bir tencereye aktarıp orta ısılı ateşte, sürekli karıştırarak 2-3 dakika kavurun. Haşlanmış havuçları ekleyip 7-8 dakika daha karıştırarak pişirin.
Yumurtalar, tuz ve karabiberi derin bir kapta çatal ya da tel çırpacak yardımıyla iyice çırpın. Bu karışımı kavrulan havuçların üzerine aktarıp kısık ateşte ara sıra karıştırarak yumurtalar pişinceye kadar kavurun.
Üzerine ince kıyılmış maydanozu serpiştirdikten sonra sıcak sıcak servise sunun.
Malzeme listesi
-Yarım kg havuç
- 2 adet orta boy kuru soğan
(Alacalı ya da tam olarak soyabilirsiniz.)
1,5-2 santim kalınlığında halkalar halinde dilimleyin. Acı suyunun çıkması için bol tuzlu suda 30-40 dakika kadar bekletin.
(İsterseniz patlıcanları, saplarının 1-2 santim aşağısından başlayarak uzunlamasına dörde de bölebilirsiniz. Böylece patlıcanlar yelpaze şekli alacaktır.)
Sosu hazırlamak için; zeytinyağı, incecik yarımaylar halinde dilimlediğiniz soğanlar ve ince halkalar halinde doğradığınız yeşil biberleri derin bir kaba koyun.
Sarmısakları da ortadan ikiye bölerek katın. Soyup tavla zarı formunda doğradığınız domatesleri de ilave edip toz şeker, tuz, karabiber ve sirkeyi de katın ve kaşıkla karıştırın. (İsterseniz bu sosu hafifçe pişirebilirsiniz de, ama ben çiğ olarak kullanıyorum.)
Geniş ve derin bir tencereye arada boşluk bırakmadan bir sıra patlıcan dizin.
Üzerine hazırladığınız domatesli sosu gezdirdikten sonra tekrar patlıcan dilimleri dizin.
Rendelediğiniz soğanın suyunu sıkıp ilave ettikten sonra birkaç dakika sıkıca yoğurun.
Bir tepsiye 2 yemek kaşığı un serpin. Köfte harcından nohut büyüklüğünde parçalar koparıp parçaları avuçlarınız arasında yuvarlayın. Köfteleri tepsideki unun üzerine yayıp karıştırarak una bulanmalarını sağlayın ve buzdolabında 1 saat kadar bekletin.
2 yemek kaşığı sıvıyağı bir tavada kızdırın. Buzdolabından çıkardığınız köfteleri tavayı sallayarak kızartın. Köfteleri el kevgiriyle süzerek bir tabağa alın.
Diğer taraftan süzme yoğurt, yumurtaları ve unu büyükçe bir tencereye koyup tel çırpıcı yardımıyla çırpın. Üzerine 8 su bardağı suyu (et ya da tavuk suyu veya bulyon kullanmanızı öneririm) ekleyip tekrar çırpın.
Tencereyi orta ısılı ateşe oturtup sürekli karıştırarak kaynayıncaya kadar pişirin. Tuz ve karabiberi serpip kaynamaya başlar başlamaz kesme erişteyi ve köfteleri ilave edin.
Sürekli karıştırmaya devam ederek erişteler yumuşayıncaya kadar, 5-6 dakika daha pişirin. Ocağın altını kısıp kısık ateşte, erişteler yumuşayıncaya kadar pişirin ve ocaktan alın.
Bir tavada tereyağı eritin ya da zeytinyağı kızdırın. Naneyi kızgın yağa ilave edip ocaktan alın. Yağlı sosu çorbaya katın. İsterseniz pul biber ya da isot da katabilirsiniz. Çorbayı sıcak sıcak servise sunun.
Malzeme Listesi