Sahrap Soysal

Bugün ramazanın ilk günü.

11 ayın sultanına hoş geldin diyerek ve tüm İslam alemine de hayırlı ramazanlar dileyerek başlayalım söze.
Ramazanın ilk gününün bugüne rastladığını takvimlere bakarak, çok önceden öğrenebilme şansına sahibiz.
Peki astronomi bilimi gelişmediği zamanlarda durum nasılmış diye merak ettiniz mi hiç?
Yani takvimler ramazanın başlangıcını, bitişini, bayramları göstermediği zamanlarda?
O zamanlar ramazana yakın günlerde yüksek yerlere, camilerin minarelerine çıkıp gökyüzünü gözleyen insanlar olurmuş.
Akşamları gökyüzüne bakan, ayın ilk hilalini gözetleyen keskin gözlü bu insanlar, hilali gördükleri anda şahitleriyle birlikte müftüye giderlermiş.
Müftü, şahitleri de dinledikten sonra yeni hilalin doğduğuna ikna olursa ramazan davullarla ve cami ışıklarıyla halka ilan edilirmiş.

Ramazan hazırlıklarınız tamam mı? Malum, bu gece ilk sahura kalkacağız...

Eskiden, yani İstanbul’un konaklarında her akşam iftar davetlerinin verildiği, iş hayatının ve toplumsal hayatın ramazana göre şekillendiği yıllarda, iki-üç hafta önceden başlarmış ramazan ayının hazırlığı.
Hummalı bir temizlik yapılırmış öncelikle. Ev dip köşe temizlenirmiş.
Ramazan dendi mi kiler gelirmiş akla. Kilerler eksik malzemelerin fazlasıyla doldurulmasıyla renklenirmiş. Bir ay boyunca yetecek kadar un, şeker, bakliyat, pirinç alınır, ramazan boyunca alışveriş yapılmaması amaçlanırmış.
Hali vakti yerinde olanlar her şeyi Asmaaltı’ndan alırlar, yük arabalarıyla taşıtıp kilerlerine doldururlarmış. Ramazan yaklaştıkça artan telaş reçel, turşu yapımıyla son bulur, böylece ramazanın sıkıntısız şekilde geçirilmesi hedeflenirmiş.

Vişne kompostosu

Taze vişne kullanacaksanız, saplarını koparıp yıkadıktan sonra süzün. Vişnelerin pişerken dağılıp parçalanmaması için önce şerbetini hazırlayıp sonra vişneleri pişirmeniz gerekir. Su ve tozşekeri orta boy bir tencereye koyup içine iki adet de karanfil atın.
Orta ısılı ateşte, arada sırada karıştırarak şeker eriyip kaynamaya başlayıncaya kadar pişirin. Şerbet kaynamaya başladıktan 2-3 dakika sonra vişneleri kaynayan şerbetin içine aktarın. (Dondurulmuş vişne kullanacaksanız buzunun çözülmesini beklemeden sıcak şerbetin içine atabilirsiniz.)

Siz hiç demirhindi şerbeti içtiniz mi? “Sahrap Hanım o da ne?” diyenler var aranızda eminim. Hatta bırakın şerbetini, böyle bir meyvenin varlığından bile haberdar olmayabilirsiniz.

Buradaki hindi, “Hint” sözcüğünden geliyor. Demirhindi, Farsça bir sözcük aslında ve hinthurması diye anılan bir meyvenin adı. Şurup ise çekirdekleri ayıklandıktan sonra kalan etli kısımdan elde ediliyor.

Demirhindi bir sıcak iklim bitkisi ve 20-25 metrelik ağaçlarda yetişiyor. Her gün bir bardak demirhindi şurubu içmek, sindirimin düzenlenmesine yardımcı oluyor. Ayrıca bu şurup mideyi sağlamlaştırıyor.

Siz de “Demirhindi de ne demek?” diyenlerdenseniz, hiç vakit kaybetmeyin bu çok faydalı olan ve bir o kadar da lezzetli şurubu denemek için.
Artık doğal beslenme zamanı. Sağlıklı yaşamanın yolu yiyip içtiklerimizden geçiyor en çok.

Bundan 10 yıl sonra barajlarda su kalmamış olursa ne yaparız diye çok endişeleniyoruz şimdilerde. Eskiden de İstanbul’da su sıkıntısı yaşandığını biliyor muydunuz?

Hatta bazı semtlerde içme suyu bulunmadığından varlıklı kimseler hayır için o semtlere çeşme yaptırırmış.
Çeşme mimarisi, zaman içinde sanatkârların birbiriyle yarıştığı bir alan olmuş. Şairlerin yazdığı şiirler, usta hattatlar tarafından çeşmelere işlenirmiş.
Kayışdağı, Taşdelen gibi kaynak sularının başları da özellikle cuma günleri panayır yerine döner, tüm İstanbul atlarla eşeklerle buralara gidermiş.
Kadınların evde yaptıkları yemekler kurulan yer sofralarını süsler, bir yandan getirilen bidonlar doldurulurken, bir yandan da yemek telaşı başlarmış.

BARBUNYALI İSPANYOL MAKARNASI

Malzeme Listesi

1 paket burgu veya kelebek makarna (Herhangi bir makarna çeşidi kullanabilirsiniz.)

Bebeklikten itibaren yeterli ve dengeli beslenmenin şişmanlık oluşumunu engellediğini, sağlıklı ve uzun bir yaşamın güvencesi olduğunu artık birçoğumuz biliyoruz.

Bu yüzden çocuklarımızın beslenmesine özen göstermemiz gerekiyor. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarımızın gelişimlerini normal olarak tamamlayabilmeleri için, okula götürdükleri beslenme çantaları doğru şekilde hazırlanmalı.
Uzmanlar, çocukların beslenme çantası hazırlanırken süt, yoğurt, meyve, az yağlı kek, peynirli tost, börek, az yağlı kurabiye, ceviz, fındık, kuru üzüm, kuru kayısı gibi besinlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Çocukların gelişme döneminde vücutlarının yüksek oranda enerji harcadığına dikkat çeken uzmanlar, bu süreçte bağışıklık sistemi de şekillenen çocukların üç ana öğün ve bir ya da iki ara öğün yemelerini tavsiye ediyorlar.
Ayrıca çocuklara mutlaka kahvaltı alışkanlığı kazandırmak da çok önemli.

PASTIRMALI TAVUK DOLMASI

Tavuk göğüsleri tezgâha serilir ve et döveceği ya da naylon geçirilmiş çekiçle dövülüp yarım santimden daha ince hale getirilir. Üzerlerine tuz ve karabiber serpilip fırça yardımıyla hardal sürülür.
(Et parçalarının uzunluğu en fazla 15 santim olmalı, eğer daha büyüklerse ikiye bölünmeli.)

Yurtdışında çok yaygın olarak kullanılıp ülkemizde az bilinen ürün pek az artık.

Ulaşım imkanlarının gelişmesiyle artık dünyanın bir ucundan gelen ürünler market raflarında. Ama yine de bazı ürünler var ki, ülkemizde pek rağbet görmüyor ya da kullanımı çok yavaş yaygınlaşıyor.
İşte bu ürünlerden biri de kinoa. Latin Amerika kökenli bir bitki kinoa ve susamla bulgur arası bir görünüme sahip.
Tadı baskın olmadığı için hemen her malzemeye kolayca uyum sağlıyor. Haşlanarak salatalara, et ve tavuk yemeklerine, kavrularak müslilere katılabilir ya da tıpkı bulgur gibi çeşitli sebzelerle karıştırılarak kısır gibi ikram edilebilir.
Kinoanın besin ve protein değeri de çok yüksek üstelik.
İçeriği sayesinde yaşlanmayı geciktirici ve kanser dahil pek çok hastalığı önleyici özelliği de var. Vitamin ve mineral değerleri de çok yüksek kinoanın.
Pek tanımadığımız, tanısak mutfakla-rımızdan eksik etmeyeceğimize inandığım kinoayı denemenizi şiddetle tavsiye ederim.

Biberli omlet ambiyans

Yumurtalar, ılık süt, tuz ve karabiberi derin bir kapta 2-3 dakika, köpük köpük oluncaya kadar çırpın. Dövülmüş sarmısak ve unu ilave edip pürüzsüz hale gelinceye kadar çırpın. Oda sıcaklığında en az 15-20 dakika bekletin.

Ramazanda yayınlanacak TV programı için Türkiye’nin ünlü, tanıdık şeflerinin mutfaklarına konuk olduk.

Şefleri daha yakından tanımak için onlara sorular sorduk, birlikte yemekler yaptık. Çok yorucu ama keyifli bir süreçti.
İşte mutfağına konuk olduğumuz şeflerden biri de Galata Muhallebicisi Üretim Müdürü Adnan Öztürk’tü. Çok uzun zamandır mesleğin içinde olan Adnan Bey’e tatlılarının sırrını sorduk. O da bize özellikle sütlü tatlıların lezzet sırrının malzemenin güzel, taze olması olduğunu söyledi. Bir de sübye kullanımının öneminden bahsetti.
Geleneksel tatlı yapımının vazgeçilmez malzemelerinden biri olan sübye pirincin sıcak suda bekletildikten sonra dövülüp süzülmesiyle elde edilen pirinç sütü aslında. Tatlılara kıvam ve lezzet katan sübyenin yapımında kırık ya da kısa boylu pirinç kullanılması ve tatlı yapımı sırasında soğuk süte ilave edilmesi öneriliyor.

Avokado soslu kıvırcık salata

Akdeniz yeşilliklerini temizleyip ayıkladıktan sonra büyük parçalar halinde doğrayın. Dereotu ve maydanozu ayıklayıp incecik kıyın. Taze soğan ve kırmızı dolmalık biberi ayıklayıp incecik dilimleyin. Malzemeleri derin bir kaba koyup karıştırın. Üzerine mısır serpiştirin. Son olarak, haşlanmış patatesleri tavla zarı formunda doğrayıp salata malzemeleriyle karıştırın.
Sos için; soyulup çekirdeği çıkarılmış olan yumuşak avokadoyu mutfak robotuna koyun. Üzerine fesleğen yapraklarını (3 çay kaşığı kuru fesleğen de kullanılabilir) ilave edin.
Limon suyu, zeytinyağı ve tuzu ekleyip ılık suyu da aktardıktan sonra robotta çekerek püre haline getirin. Boza kıvamındaki sosu salata malzemeleriyle karıştırdıktan sonra servise sunun.

Malzeme listesi

Kadının yaşamında bir dönüm noktasıdır menopoz. Bazı kadınlarda menopoz şikayetleri çok daha fazla olurken, bazıları bu önemli dönemi çok daha rahat atlatır.

Bunun beslenme şekliyle olan ilgisi ise büyüktür. Çünkü örneğin yağlı yiyecekleri daha çok tüketen kadınların menopoz dönemini daha ağır atlattıkları ispatlanmış bir gerçektir.
Sağlıklı ve dengeli beslenmenin, cips, kuruyemiş gibi şeyleri daha az tüketmenin adet dönemini etkilediğini ilk duyduğumda çok şaşırmıştım gerçekten. Ama bilimsel olarak ispatlanmış bir gerçek bu. Yağlı yiyeceklerden, fazla hayvansal gıda tüketiminden ve aşırı miktarda şeker kullanmaktan uzak durmayı başaran kadınların adet dönemi öncesi sıkıntıları diğer kadınlara göre çok daha az.
Evet, bizler kadınız ve kadın olmak zor ama çok güzel. Aynı zamanda da çok önemli.
Bizler kadınların ülkelerin ilerlemesinde ne kadar önemli olduklarını bilirsek, yani kendimizin değerini bilip sağlığımıza dikkat edersek, hem ailemize hem başka insanlara çok daha yararlı olabiliriz. Aman beslenmenin kadın sağlığı için önemini unutmayalım.

Malzeme listesi

? 5 adet konserve enginar
(haşlanmış taze enginar da kullanabilirsiniz)