Müzelerdeki mutlaka görmeniz gereken 10 yer
Anadolu’da yaşayan kadim medeniyetler ve imparatorluklar arkalarında paha biçilemeyecek sayısız eser bıraktı. Bilinen ilk aşk şiirinden efsanelere konu olan elmasa, mitolojik dönemdeki heykellerden dev kadırgaya... Müzelerimizde mutlaka görmeniz gereken eserleri seçtik.
Helenistik dönem: İSKENDER LAHDİ / İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ
İlk Türk arkeoloğu Osman Hamdi Bey tarafından 1887’de, Yemen’deki Sidon kentinde bulunmuş. Sidon Kralı Abdalonmos’a ait olduğu düşünülen lahit MÖ 4. yy’da yapılmış. İsmi, önyüze işlenmiş, atın üzerindeki Büyük İskender tasvirinden geliyor. Serhan Güngör, “Helenistik dönemden bugüne gelmiş en önemli ve özgün eser” diyor. İstanbul.
Uluslararası antlaşma: KADEŞ ANTLAŞMASI / İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ
Tarihte bilinen ilk yazılı uluslararası barış antlaşması MÖ 13. yy’da imzalanmış. Hitit Kralı III. Hattuşili ve Mısır Firavunu II. Ramses arasında varılan antlaşma kil tablete yazılmış. Boğazköy’deki kazılarda 1906’da ortaya çıkarıldı. İstanbul.
Göz alıcı: KAŞIKÇI ELMASI / TOPKAPI SARAYI
Dünyanın sayılı elmasları arasında gösterilen elmas 86 karat ve çevresinde 49 tane çift sıra elmas ile bezenmiş. Parıltısıyla göz alan elmas hakkında Napolyon’un annesinin takmasından çöplükte bulunmasına efsaneler, hikâyeler anlatılıyor ama saraya nasıl girdiği hakkında bir bilgi bulunmuyor. İstanbul.
Doğum anında: KİBELE ANA TANRIÇA HEYKELİ / ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ
Bereket ve doğurganlığı simgeleyen kadın figürü olan Neolotik döneme ait ‘Ana Tanrıça’ heykeli Çatalhöyük’teki kazılarda bulunmuş. İki leopar arasında oturan tanrıça doğum anında ölümsüzleştirilmiş. Ankara.
Ay tanrıçası: ARTEMİS HEYKELİ / EFES MÜZESİ
Yunan mitolojisinde Apollon’un ikiz kız kardeşi olan ay tanrıçası Artemis’in heykeli doğaya hâkimiyeti, bereketi ve uygarlığın koruyucusu olduğunu simgeliyor. Gerdanlığı altında dört sıraya yerleştirilen 15’ten fazla meme bolluk ve bereketi temsil ediyor. İzmir.
Dünyaca ünlü: ÇİNGENE KIZI / ZEUGMA MOZAİK MÜZESİ
Nizip ilçesindeki kazılarda 1999’da ortaya çıkarılan ‘Çingene Kızı’ mozaiği hem Gaziantep’in simgesi haline geldi hem de dünyaca tanınıyor. Kimine göre Büyük İskender, kimine göre ise bir Çingene kızı. Cinsiyeti ve kim olduğu tartışılıyor ama saç örgüsünden dolayı bu adı almış. Gaziantep.
Gerçek boyutlu
BALIKLIGÖL HEYKELİ / ŞANLIURFA MÜZESİ
Dünyanın bilinen ilk gerçek boyutlu insan heykeli 180 cm yüksekliğe sahip. 1995’te belediye ekiplerinin altyapı çalışması sırasında tesadüfen bulunan heykel MÖ 9500’lü yıllarda yapılmış. Üzerindeki işaretler Göbeklitepe’deki simgelere benziyor. Şanlıurfa.
Mitolojik sahneler: MEVSİMLER MOZAİĞİ / HATAY ARKEOLOJİ MÜZESİ
Dokuz sahnenin olduğu mozaikte mevsimleri temsil eden kişiler ve mitolojiden sahneler var. MS 2 yy’da yapılmış mozaikle ilgili Tevfik Taş, “Dionysos ve çırağını gösteren sahne mitolojik dönemin kırsal yaşamını ve tiyatroyu şekillendiren tanrının yaşayışını aktardığı için çok önemli” diyor. Hatay.
Bilinen ilk aşk şiiri: AŞK ŞİİRİ TABLETİ / İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ
Sümer dilinde yazılmış ve ‘Dünyadaki ilk aşk şiiri’ olarak bilinen eser Sümer kenti Nippur’da 1889’da bulunmuş. Tevfik Taş, “Hem bilinen en eski lahitlerden biri olmasından dolayı hem de kadına yönelik toplumsal davranışların köklerine ilişkin çok önemli bir bulgu” diye yorumluyor eseri. İstanbul.
TARİHİ KADIRGA / DENİZ MÜZESİ
Kürekli ve yelkenli sınıfına ait kadırga günümüze dek çok iyi saklanmış en eski teknelerden biri. Yapımında dokuz farklı ağaç kullanılmış. Karbon analizlerine göre 16. yy’da inşa edildiği sonucuna ulaşılmış. 144 kürekçinin çektiği kadırga 39 m. uzunluğunda. İstanbul.
Jüri:
Ertuğrul Günay - Eski Kültür ve Turizm Bakanı, Haldun Hürel - Öğretim üyesi, İstanbul Sanat TarihiPelin Batu - Tarihçi, yazarSaffet Emre Tonguç - Hürriyet Seyahat yazarı, Serhan Güngör - Rehber Bahar Akıncı - Hürriyet yazarı, Ahmet Zeki Apalı - TUREB Başkanı, Şerif Yenen - Rehber, Serkan Ocak - Hürriyet Seyahat Yayın Yönetmeni, Tevfik Taş - Atlas Dergisi Editörü ve şair