×
Örnek 1 ve 2’dekiler birbirine çok benziyor. Ancak aralarında, “bazı küçük farklar” var.
İşte bu farklar, bilmecelerimizin konusu.
BİRİNCİ ÖRNEKAşağıdaki iki resim arasındaki fark nedir?
Buldunuz mu?
Evet, soldakinin arka camları kapalı, sağdakinin ise arkada açık bir camı var. Bu nedenle, soldaki araç kapalı kasalı kamyonet, ÖTV oranı % 4. KDV’si indirim konusu yapılabiliyor. İkinci el satışta KDV oranı % 18. Uzun yolda hız sınırı 85 km. Gündüz saatlerinde Boğaziçi Köprüsü’nden ve Kızılay Meydanı’ndan geçemiyor.Sağdaki araç ise binek otomobili. ÖTV oranı % 15. KDV’si indirim konusu yapılamıyor. İkinci el satışta KDV oranı % 1. Uzun yolda hız sınırı 110 km. Gündüz saatlerinde Boğaziçi Köprüsü’nden de Kızılay Meydanı’ndan da geçebiliyor.
İKİNCİ ÖRNEK
Bırakın sade vatandaşı, bir vergi uzmanına dahi;
“Koltuk sayısı arttıkça, ödenecek verginin azaldığı olay ne?” diye sorsanız, yanıtlamakta zorlanır.
HANGİ KOLTUK VE HANGİ VERGİ
Burada sözü edilen koltuklar, sinema ya da tiyatro koltukları değil, stadyumdaki koltuklar da değil.
Peki hangi koltuklar?
Taşıtlardaki koltuklar.Azalan vergi ise Özel Tüketim Vergisi (ÖTV).
İŞTE ÖRNEKLER
İNANILMAZ GELİŞMELER
- İstanbul’da ara sokakta 10 yıllık bir binada 140 metrekare bir ev almıştım. 2014 yılı için bizim sokağın arsa metrekaresini 26 bin lira takdir etmişler. Evin emlak vergisi değeri de yaklaşık 2 milyon lira olmuş. Vergisi de 4.400 TL’ye yükseldi.
- Demek ki 2 aylık kira gelirinden biraz fazlasını vergi olarak ödeyeceksin.
- Hocam onunla bitse neyse... Kira geliri ile ilgili yazı dizinizi okudum. Evin emlak vergisi değerinin yüzde 5’i kadar yani yıllık 100 bin TL “kira geliri” beyan etmem gerekiyormuş. Oysa ben 24 bin lira kira alıyorum.
BİTMEDİ DEVAMI VAR
- Sen en iyisi evi sat arkadaş.
- Onu da düşündüm ve araştırdım. Harçlar Kanunu Madde 63/2’ye göre, tapuda 2 milyon liradan aşağı değer gösteremiyormuşum. Tapu harcı da 40 bin alan, 40 bin satan 80 bin lira ediyormuş! Kim alır bu evi?
SORU: Benim derdim de “kaynana vergisi” ile ilgili.. Kayınvalidem, Şişli’deki 140 m2’lik evimde kira ödemeden oturuyor. Ben de sanki kira alıyormuş gibi beyanname verip, Gelir Vergisi (bana göre kaynana vergisi) ödüyorum.2014’de, evimin bulunduğu sokağın m2’sine 26 bin lira değer biçtiler. Evin değeri de 2 milyon lira oldu. Bunun yüzde 5’i üzerinden göstermem gereken “emsal kira bedeli” yıllık 100 bin lira!Sayın Hocam, bir ara “Kaynana Vergisi kalkıyor” diye yazdınız, çok sevindim. Son duruma göre kaynana vergisi ne zaman kalkıyor?M. K
YANIT: Sizin durumunuzda, çok sayıda damat ya da gelin var. Hem kira almıyorsunuz hem de alıyor gibi vergi ödüyorsunuz. Çünkü yasa böyle diyor (Bkz. Gelir Vergisi Kanunu, Md.73).Şu anda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda olan Gelir Vergisi Tasarısı ile kaynana vergisi kaldırılıyor. Tasarı yasalaştığında, bu vergiyi ödemekten kurtulacaksınız. Ancak tasarının yasalaşmasının gecikeceğini veya yasalaşmayacağını göz önüne alarak, mahkeme kanalıyla gerçek kirayı tespit ettirmeniz çözüm olabilir.
Kira vergisinde kız-erkek ayrımı
SORU: Aynı apartmandaki iki dairemden birinde kızım oturuyor. Hemen yanı başındaki daireyi de oğlum danışmanlık bürosu olarak kullanıyor. Maliye, kızım için vergi istemiyor ama oğlum için istiyor. Burada da mı kız-erkek ayırımı var?
SORU: Annemi üç yaşında kaybetmişim. Beni halam büyüttü. İyi bir eğitim yaptım ve iş hayatına atıldım. Boğaz manzaralı güzel bir ev aldım ve halama kira almadan tahsis ettim. Geçenlerde, vergi dairesinden gelip evin bana ait olduğuna dair tespit yapmışlar. Halamdan kira almam gerekiyormuş doğru mu? Beni büyüten halamdan nasıl kira alırım?
Serdar ÖZDEMİR - İstanbul
YANIT: Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi, sizi büyütmüş dahi olsa, halanızın size ait evde bedelsiz olarak oturmasını kabul etmiyor. Halanızdan kira almasanız dahi evinizin emlak vergisi değerinin yüzde beşi oranında “yıllık kira geliri” beyan etmeniz gerekiyor. Maalesef yasa böyle!..
3 MİLYON KİRANIN VERGİSİ
SORU: Asgari ücretlinin bile vergi ödediği ülkemizde, kafamı karıştıran bir şey duydum. Yurt dışında yaşayan bir yabancı ya da örneğin Almanya’da yerleşik bir vatandaşımız, Türkiye’den; 3 milyon lira işyeri kirası, 5 milyon lira kâr payı geliri ve 2 milyon lira eurobond faizi yani 10 milyon lira geliri olduğunda, Türkiye’de beyanname vermeyecek ve 10 lira dahi vergi ödemeyecekmiş doğrumu?
Ender ORHON – İstanbul
YANIT: Evet, örneğinizdeki 10 milyon lira için beyanname verilmeyecek ve gelir vergisi de ödenmeyecek.
ŞİRKET MÜDÜRÜNE KİRALAMA
SORU: İstanbul’da Boğaz manzaralı güzel bir evim var. Bu evde iki yıldır bir kız arkadaşımla beraber kalıyorum. Evlenmeyi de düşünmüyorum. Geçenlerde kız arkadaşım, “Senin evinde birlikte yaşadığımız için kira vergisi ödeyecekmişsin. Evlenirsek, bu vergiden muafmışsın” dedi. Doğru mu söylüyor yoksa evlenmek için bir senaryo mu yazmış?T. A - İstanbul
YANIT: Kız arkadaşınız doğru söylüyor. Mal sahibi ile birlikte akrabalarının da aynı evde veya dairede ikamet etmesi, vergiye tabi değil (Gelir Vergisi Kanunu Md.73/3).Size ait evde kız arkadaşınız da ikamet ettiği için, evinizin emlak vergisi değerinin yüzde 5’i “Emsal kira bedeli” olacak. Bunun yarısını, kız arkadaşınızdan kira almış gibi beyan edeceksiniz. Geçmiş iki yıl için de gelir vergisi ödemeniz gerekiyor.
Farklı illerdeki kira geliri
SORU: Farklı kentlerde konut kira geliri elde ediliyorsa her müstakil gelirin beyannamesi o kentin Maliye’sine verilebilir mi yoksa birleştirilip bir yere mi verilmek zorunda?Erol ÜNAL - Kayseri
YANIT: İkametgahınızın bulunduğu yerdeki vergi dairesine değişik illerdeki kira gelirlerinizi toplayarak beyan edeceksiniz.
Kiracı kaçtı bir de vergi mi ödeyeceğim?
GERÇEK gider yöntemini seçenler, gayrimenkulün alım bedelinin (tapu harcı ve komisyon dahil) “yüzde 2’si oranında” amortismanı gider olarak düşebilecekler.
Amortisman oranı, gayrimenkulün ilk iktisap (edinme) bedeli üzerinden hesaplanıyor ve hep böyle devam ediyor. Gayrimenkulün her yıl değeri ve getirdiği kira artarken, amortismana esas alınan değerinin sabit kalması, ciddi bir çelişki olarak göze çarpıyor.
HAYAT VE ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİNİN İNDİRİMİ
Kira gelirleri nedeniyle verilecek yıllık gelir vergisi beyannamelerinde, “bireysel emeklilik” dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin, beyan edilen gelirin “yüzde 15’ine kadar olan kısmı”, vergi matrahının belirlenmesi sırasında, “indirim” konusu yapılabilecek.
İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplanmasında, beyan edilen gelir olarak;
Yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler, Geçmiş yıl zararları, düşülmeden önceki tutar esas alınacak.
1 Ocak 2013 tarihinden sonra, bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ise indirilemeyecek.İndirim konusu yapılacak “hayat sigorta primleri” ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, doğum, tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin toplamı, beyan edilen gelirin yüzde 15’ini ve 12 bin lirayı (2013 yılı için) aşamayacak.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMLERİ
2013 yılı kira gelirleri ile ilgili en çok sorulanlar ve yanıtları aşağıdaki gibi.
KONUTLARDA BEYAN SINIRI VE İSTİSNA
- Bir takvim yılında, konut kira gelirleri toplamı 3.200 TL istisna sınırını aşmayanlar, bu gelirlerini beyan etmeyecekler.- Geçmiş yıllarda konut kira gelirlerini beyan edenlerin, 2013’te niye beyan etmediklerini (örneğin 3.200 lirayı aşan kira geliri tahsil etmediklerini) vergi dairesine bildirmelerinde yarar var.
- Kiradan, önce istisna sonra giderler düşülecek.
İŞYERLERİNDE BEYAN SINIRI
- Bir takvim yılında stopaja (yüzde 20 vergi kesintisine) tabi tutulan işyeri kira gelirlerinin 2013 yılındaki brüt (stopaj öncesi) tutarı 26 bin TL’yi aşmayanlar, beyanname vermeyecekler.
- 26 bin lirayı aşanlar ise, tamamını beyan edecekler.
HEM İŞYERİ HEM KONUT KİRASI