Bir gezinin bazı düşündürdükleri (2)

Salih NEFTÇİ

Ah şu liderler

Asya'da, Bangkok yolundayım. Dönüş yolu. (Ancak dönüş yolu tatsız. Çünkü Bangkok'da bu sefer fazla ‘‘iş yok.’’)

Asya'da yine çok şey gördüm. Çok kişiyle konuştum.

Gözüme çarpan bir olayı daha aktarayım.

Konuşmaların sonunda ‘‘off’’ çeken Asyalılar şikâyetçiydiler. Elbette, ekonomik krizden...

Bir de...

İnanmayacaksınız, ama tanıdık bir sorundan: Liderlerden.

DERT AYNI

Japon'la konuşun:

‘‘Hep aynı siyasetçiler, aynı simalar. Yeni fikir yok.’’

Güneydoğu Asya ülkelerinde dinamik iş adamlarına sorun, şikâyetleri:

‘‘Değişmeyen siyasetçiler.’’

Nitekim ‘‘Yeni’’ Japon hükümeti Asya'da her gün televizyonlarda.

Ne yapacak? Ne edecek? Haberlerde sürekli bu tartışılıyor (Japonya krizden çıkarsa, diğer Asya ülkelerinin krizi atlatması da kolaylaşacak.)

Nitekim televizyon seyrederken gözüme hep tanıdık bir sima çarpıyordu. ‘‘Yeni’’ başbakanın yanında oturan bir politikacı. Dediğim gibi, sima yabancı değil. Biraz düşündükten sonra aklıma geldi. ‘‘Yeni’’ başbakan, ekonomiyi düzeltmesi için kimi işbaşına getirmişti biliyor musunuz:

‘‘Eski’’ bir başbakanı.

ORTAK YÖNLER

Asya'ya gidenler bilir. Ortak yönlerimiz vardır. Sanırım birisi de bu.

‘‘Doğu kültürlerinde’’ liderlerin değişmesi sanırım nispeten daha zor oluyor. İyi kötü, orası ayrı. Yöneticilere aktif olarak karşı çıkmak Doğu kültürlerinde kolay değil. Nedenini fazla düşünmedim. Ama öyle.

Asya'da bu kadar derin bir kriz içinde bile tanıdık simalar yine yer değiştiriyor.

Ama liderler değişmiyor.

Vatandaş ne kadar yakınsa da.

YAKLAŞIM FARKLI

Evet Asya'da simalar aynı. Ama...

Ama hükümetlerin yaklaşımı farklı.

Bezginlik veren liderleri bir kenara bırakın, Asya'da hükümetlerin ne yaptığına bakın. İşte orada bizden farklı bir durum var.

Asya ülkelerinde hükümetler karar alabiliyor. Oturup bir plan, bir program yapabiliyorlar. Ekonomideki finansal sektördeki zayıflıkları saptırıyorlar. Gereken değişikliklerin bir listesini çıkarıyorlar. Ve sorunların üzerine gitmeye çalışıyorlar.

Yani kriz içindeki Asya'da işler yürüyor.

SONUÇ

Aslında bizde de bazı adımlar arıtılıyor. Örneğin yatırımlar yapılıyor. Ekonomi ilerliyor. Bunları kabullenmek şart.

Ama sosyal güvenlik.

...siyasetçilere yapay olarak şişirilmiş kamu kadroları.

... verimsiz KİT'ler gibi artık tartışma konusu olmaktan çıkmış sorunlarda nedense hiçbir ilerleme yaşanmıyor.

Orta Asya'da da liderler eski ama Asya bu gibi sorunlarda mesafe alıyor.

---