İsrail-İran savaşı kapıda mı

Bir bölümümüz İsrail’in İran’ı ‘vuracağını’ savunduk, bir kısmımız ise ‘vuramaz’ dedik. Programa başladığımızda Los Angeles’taki eylemleri konuşuyorduk. ‘Amerika bölünür mü, iç savaş çıkar mı’ diye tartışıyorduk. Ancak biz yayındayken son dakika haberleri gelmeye başladı. Bir anda kendimizi ‘İsrail, bu gece İran’ı vurur mu’ tartışmasının içinde bulduk.

Amerika’nın Bağdat Büyükelçiliği’ni tahliye edeceği haberleri, İsrail’de hükümetin düşme tehlikesi üzerine Netanyahu’nun, İran’ı vurarak iktidarını kurtarma hesabı ve İran’da füze rampalarının silolarının açıldığı yönündeki haberler saldırının an meselesi olduğunu gösteriyordu. Bir ara ‘İsrail bu gece saldırır mı yoksa sabahı bekler mi’ tartışmasını yaptık.

TEHLİKE SÜRÜYOR

Sonuç itibariyle İsrail, İran’ı vurmadı. Ama tehlike geçti mi? Hayır.

Netanyahu’nun, İran’ı vurmak için fırsat kolladığı biliniyor. Biden döneminde heveslenmişti. İran’la karşılıklı olarak bir gösteri vuruşu yaptılar. Ama beklenen büyük savaş çıkmadı. Trump ise Beyaz Saray’da İran’ı vurmak için vize isteyen Netanyahu’ya, “Makul ol Bibi” demişti.

Trump’ın, Netanyahu’ya, “İran’la müzakere etmelisin dedim. Haydi kalk ve müzakere et” dediğini açıkladıktan sonra neden aniden bir savaş havası oluştu?

ABD’SİZ VURUR MU?

Bizi kaygılandıran da asıl bu durumdu. ABD istihbaratından, İsrail’in, Amerika’nın onayı olmadan İran’ı vurmasından endişe duyduğu yönünde haberler geliyordu. Bizi asıl endişelendiren de buydu.

İsrail’de Haredi koalisyon ortaklarının çekilme tehdidi nedeniyle zor durumda olan Netanyahu bir çılgınlık yapıp İran’ı vurabilir mi? Tabii İran’ın eli de armut toplamıyor. İran hemen ikincil gücünü devreye soktu. Bölgedeki Amerikan üslerinin hedef alınacağı haberlerini yaydı. Trump, “İran durumu tehlikeli hale gelebilir. ABD personelinin Ortadoğu’daki büyükelçiliklerden çekilmesini emrettim” demek zorunda kaldı.

ABD İSTEMEDEN İSRAİL VURAMAZ

1- Amerikan desteği olmadan İsrail, İran’ı vuramaz. İran son dönemlerin en zayıf günlerini yaşıyor. Ama buna rağmen Amerikan ve İngiliz desteği olmadan İsrail, İran’a karşı koyamaz. O nedenle İsrail’in, Amerika’nın izni ve desteği olmadan İran’ı vurabileceğini zannetmiyorum.

2- İsrail’in saldırısı bölgemizi yeniden bir savaş ikliminin içine sokar. Bu savaş sadece İran-İsrail savaşı olarak kalmaz, Husiler, Haşdi Şabi, Hizbullah ve Hamas’ın da devreye girmesiyle birlikte bölgeye yayılır.

İRAN’A ÇİN VE RUSYA DESTEĞİ

3- İsrail-İran savaşı şimdiye kadar önlendi. Ancak bir kez başlarsa ne zaman biteceği belli olmaz. ABD başta olmak üzere batının desteğine rağmen Hamas’ı yenemeyen İsrail, arkasına Rusya ve Çin desteğini alan İran’la başa çıkamaz.

4- Savaş bölgeyi cehenneme çevirmekle kalmaz ekonomileri de alt üst eder.

Çok iddialı olacak ama ben tarihi bir İsrail-İran savaşı beklemiyorum. Biden döneminde olduğu gibi bir gösteri vuruşu olursa ona da savaş denmez.

ÖNEMLİ ANALİZ

Buraya kadar benim analizimdi. Bundan sonrası ise gelişmeleri dikkatle takip eden ve analizlerine güvendiğim yetkililerin yaptığı değerlendirmeyi aktarmak istiyorum.

1- ABD, Ortadoğu’daki sorunları bir an önce çözerek Asya Pasifik’e konsantre olmak istiyor.

2- Ortadoğu’daki sorunlardan biri ve ABD için en önemlisi İsrail’in güvenliği. Bunun için de en büyük tehdit olan İran’ın etkisizleştirilmesi gerekiyor. Her ne kadar İran’ın bölgedeki vekil örgütleri büyük oranda etkisizleştirilmiş olsa ve konvansiyonel olarak İran’ın etkisinin sınırlı olduğu görülse de asıl tehdit İran’ın nükleer programı olarak görülüyor. Bu problem tamamen çözülmeden ABD Pasifik’te rahat edemeyeceğinin farkında.

ANLAŞMA OLMAZSA SAVAŞ

3- ABD, öncelikle İran’ı bir anlaşmaya zorlamak, bunu başaramazsa da askeri müdahalede bulunmak niyetinde. Önceki geceki diplomatik kararı bu kapsamda değerlendirmek gerekir. ABD, İran’ı pazar günü Umman’da yapılması planlanan görüşmelerde anlaşmaya zorlamak için müdahale yakın mesajı veriyor olabilir.

4- ABD, diplomatik yollardan sonuç alamazsa ne olur? O zaman ABD’nin, İsrail’in müdahalesini engellemeyeceği tam aksine lojistik destek vereceği yönünde. Uzmanlar, anlaşma olmazsa müdahalenin sonbaharda olabileceği yönünde.

NÜKLEER TESİSLER HEDEFTE

5- İran, barışçıl nükleer çalışmalardan geri adım atma niyetinde değil. Bunu beka meselesi olarak görüyor. ABD ve İsrail ise İran’ın nükleer kapasitesini sınırlandırma amacında. Sorun masada çözülmezse, İran’ın nükleer tesisleri hedef alınabilir.

Yetkililerin yaptığı değerlendirme benim analizime göre daha gerçekçi olduğu için paylaşmak istedim.

ÖZGÜR ÖZEL’İN İNSANİ YÖNÜ

Manisa Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek’in vefatında Özgür Özel’in başka bir yönünü keşfettim. O da insani tarafını. Çocukluk arkadaşının, siyaset yoldaşının arkasından gözyaşı döktü. Tabutunu omuzladı, mezarına inip, kabrine yerleştirdi. Kimine göre bu aşırı duygusallık olarak yorumlanabilir, bir lider olarak zaaf olarak görülebilir ama bana göre samimiyetti.

Lider dediğin taştan demirden değil. O da insan. Ama kimisi o insani özelliklerini saklamayı ya da dengelemeyi başarabiliyor. Ama ben samimi olarak ağlayanı, mezarın içine girip arkadaşını kabrine koyan lider tipini daha çok seviyorum. Daha çok tutuyorum. Daha samimi buluyorum.