×
YENİ yargı vizyonu çerçevesinde Türkiye Adalet Akademisi’ndeki (TAA) hâkim-savcı adaylarına verilen eğitim de değişti. Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, benim de katıldığım 2019 yılı değerlendirme toplantısında Akademi’de yeni vizyonla ve uygulamaya dayalı eğitim verildiğini, yeni bir uygulama adliyesi yapıldığını, hâkim-savcı yardımcılığı sistemine geçiş için de çalışıldığını söyledi. Bakan Gül’ün bu açıklamasının ardından TAA Başkanı Muhittin Özdemir’i aradım. Başkan Özdemir, yeni müfredatı şöyle anlattı:
MÜFREDAT TASLAĞI HAZIR
“Çeşitli üniversitelerde çalışan on farklı akademisyen ‘Türkiye Adalet Akademisi Eğitim Müfredat Taslağı’nı hazırladı. Önümüzdeki günlerde kamuoyuna açıklayacağız. Yeni eğitim modeli ‘tamamlayıcı hukuk eğitimi’, ‘sürdürülebilir hukuk eğitimi’ ve ‘kişisel mesleki gelişim eğitimi’ olmak üzere üç temel alanda yoğunlaşacak. Yeni sistemle eğitim müfredatında sadeleşmeyi, eğiticilerde profesyonelleşmeyi, zengin içerikli ve pratik faydası olan eğitim materyalleri ile interaktif ve görüntülü eğitim modellerini kullanmayı hedefliyoruz.
ADALET PSİKOLOJİSİ VE STRES YÖNETİMİ
Amacımız bir sistem dahilinde, mesleki eğitim ve öğretimi, kişisel ve entelektüel gelişimi sağlayarak hâkim ve savcıların topluma ve milletimize yön veren liderler olmasına katkıda bulunmaktır. ‘Kişisel gelişim uygulamaları’ başlığında adaylara ilk kez Türk yargı kültürü, adalet psikolojisi, iletişim, stres yönetimi, avukatlık uygulamaları gibi yeni dersler de eklendi. Uygulamayı bilen aday yetiştirme vizyonu ışığında kararların gerekçeli yazılması, iddianamenin değerlendirilmesi, tensip nasıl yapılır gibi konuların hepsi artık ayrı bir ders olarak müfredata girdi.
İNTERAKTİF DİJİTAL EĞİTİM
Her dersin bir modülü olacak, her hoca dersi aynı şekilde anlatacak. Eğitimin kalitesi denetlenebilecek. Uzaktan eğitim sistemine de bu modüllerin entegrasyonunu sağlayacağız. Eğitim dijitalleşecek. Ölçme-değerlendirmeyi de dijital ortamda yapacağız. Mesela eğiticimiz programdan bir olay verecek ve bu konuda iddianame düzenlenmesini ya da gerekçeli karar yazılmasını isteyecek. Tüm bunları gerçekleştirirken Akademi’de yüz yüze eğitimden de vazgeçmiyoruz. Eğitimi daha çok interaktif hale getirme hedefindeyiz. Adaylarımız sabah teorik, öğleden sonra pratik ve seminer şeklinde ders alacak. 40 yerine 25’şer kişilik gruplar halinde eğitim vereceğiz. 100 idari yargı adayımızda ilk kez bu sistemi deneyeceğiz.”
Vergi ve SGK borcu nedeniyle milyonlarca vatandaşa 2019 sonunda elektronik haciz (e-haciz) yapıldı. Banka hesapları ve malvarlıkları bloke edildi. E-hacizlerde en büyük şoku yıllar önce bir şirkette “müdür” veya “küçük ortak” olup birkaç evrak imzalayan, sonra bunu unutan vatandaşlar yaşadı. Mağdurlardan şikâyet yağıyor.
Okurum F.S.A.’ya şirket ortaklığı yüzünden 220 bin lira vergi borcu çıktı ve 15 yıl sonra e-haciz geldi. Vergi hukuku uzmanı avukat Dr. Serkan Ağar, şirket ortaklıkları, atılan imzalar konusunda okurlarıma şu uyarılarda bulundu:
İMZA SİRKÜLERİNDE GEÇENLERE E-HACİZ
“Bu istenmeyen durum, anonim şirketlerde ‘kanuni temsilci’ sayılan yönetim kurulunun, limited şirketlerde şirket müdürü ile müdür olmayan ortağın hissesi oranında vergi borcundan sorumlu olmasından kaynaklanıyor. Buna rağmen vergi dairesi, e-haciz uygulamalarında şirketlerin sorumlularını Ticaret Sicil Gazetesi’nden tespit edip işlem yapmak yerine, şirketlerle ilgili imza sirkülerlerinde adı geçen çalışanlara da e-haciz uygulaması yapıyor.
DEVİR İŞLEMİNİN İLANI ŞART
Limited şirkette ortağın şirketteki sermaye payını, yani hissesini devretmesi durumunda, payını devreden kişi, kendi dönemine ait vergi borcundan sermaye hissesi oranında doğrudan doğruya sorumludur. Birçok kişi, limited şirketteki hissesini noterde devrettikten sonra işlem tamamlanmış sanıyor. Oysa bu devir işleminin ticaret sicil memurluğuna verilip Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilanı gerekiyor.
KİMİN ADI VARSA ONA HACİZ
OKURUM M.D., bir şirkette 1200 lira maaşla temizlik işinde çalıştığını, ikinci kez asgari ücretle çalışan bir kadınla evlendiğini söylüyor. Ev kadını olan ilk eşinin, kendisi ve ikisi öğrenci üç çocuğuna ödediği nafakanın 750 liradan bin 250 liraya çıkarılması için dava açtığını belirterek, “Ben nasıl geçineceğim. İtiraz hakkım yok mu?” diye soruyor.
M.D. ile aynı durumda, yeniden evlenip ilk eşine nafaka ödeyen çok sayıda erkek okurum ise nafaka düzenlemesine ne olduğunu öğrenmek istiyor. Yoksulluk nafakasına kriter belirlenerek süre sınırı konulması hükümetin gündeminde ve bu konuda çalışma yürütülüyor.
İKİNCİ PAKETLE DAVALAR KISALTILACAK
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e nafaka düzenlemesinin hazırlıkları tamamlanmak üzere olan ikinci yargı paketinde yer alıp almadığı sorusunu yönelttim. Bakan Gül, nafaka düzenlemesinin ikinci pakette yer almadığını söyledi ve şu açıklamayı yaptı:
“İlk yargı paketinde ceza ile ilgili bir adım atıldı. İkinci yargı paketinde daha çok hukuk usullerini değerlendiriyoruz. Dört milyonu aşkın hukuk davası var. Bunların hepsini kabaca 6-8 ay kısaltacak safhalar ve usul tekniklerini tartışıyoruz. Vatandaşın gündemindeki tüketici, aile mahkemelerindeki davalara da dokunmak gerekiyor. İcradan çocuk teslimini kaldıran düzenleme bu pakette bulunuyor.”
AYM KARARIYLA NAFAKA AYARI
YENİ yılda Adalet Bakanlığı’nın öncülüğünde, iki bakanlık ve Türkiye Barolar Birliği (TBB) ile protokol imzalanarak şiddetle mücadelede yeni bir dönem başlatılacak. Şiddet mağduru kadın artık yalnız kalmayacak. Yanında baronun görevlendireceği, elini hiç bırakmayacak bir avukat bulunacak. Türkiye çapındaki 81 ildeki şiddet önleme ve izleme merkezlerinde (ŞÖNİM) ise barolardan uzman kıdemli kadın avukatlar nöbet tutacak. Sahadaki avukat mağduru hastaneye, Adli Tıp’a, adliyeye gerekirse polis arabasıyla götürecek.
‘AYŞE’LER ÖLMESİN’ PROTOKOLÜ
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, protokolün kısa süre içinde imzalanacağını açıklamıştı. TBB Başkanı Metin Feyzioğlu’na protokolü sordum. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın projeye öncülük etmesini istediğini, kendisine mektup yazdığını açıklayan Feyzioğlu, protokolün ayrıntılarını ilk kez şöyle anlattı:
“Baroyu yeni sisteme resmi olarak dahil etmezsek yapılan her iş eksik ve kâğıt üzerinde kalır. Çünkü kadına yönelik şiddetin önlenmesine, haklarının korunmasına ömrünü adamış, bu konuya herhangi bir iş değil mukaddes bir emanetin korunması olarak bakan kadrolar barolarımızda var. İçişleri veya Aile Bakanlığı’ndan sözleşmeli avukat görevlendirilirse, arzu edilen sonuç alınanamaz. Sistemi oturtursak Eskişehir’deki Tuğba Hanımefendi’nin yaşadığı trajik sonlar, ölümler önlenebilir.
KARAKOL ŞÖNİM’E TESLİM EDECEK
Bu sistemde örneğin Eskişehir’de bir kadın şiddete uğradı. Karakola geldiğinde, işlem yapılmadan ŞÖNİM’e, hem de polis aracığıyla teslim edecek. Mağdur isterse doğrudan ŞÖNİM’e de başvurabilecek. ŞÖNİM’de önce sosyal hizmet uzmanı, psikolog dinleyip teskin edecek ve konuşabilir hale getirecek.
ŞÖNİM’de hukuki koordinasyonu sağlamak üzere baroların adli yardım bölümünden kıdemli, şiddetle hukuki mücadele konusunda eksiksiz bilgi sahibi, mağdurla iletişim kurma eğitimi almış mümkünse kadın avukatlar nöbetçi görevlendirilecek. ŞÖNİM’de nöbetçi avukat mağdurla ilk görüşmeyi yapacak.
Türkiye hâlâ 20 yaşında Ordu’da evinin kapısında canice öldürülen balerin Ceren Özdemir’in yasını tutuyor.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün talimatıyla, bakanlıkta kadına şiddeti önleyecek ve zincirleme şiddet suçu işleyen hükümlülerin açık cezaevine ayrılmasını zorlaştıran mevzuat değişikliği üzerinde çalışıyor.
İçişleri ve Aile bakanlıkları da şiddeti önlemeye dönük tedbirler üzerinde çalışırken, Yargıtay’da da kritik sonuçları olan bir toplantı yapıldı.
YİBK UYGULAMAYI TARTIŞTI
Geçen cuma günü Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu (YİBK) toplandı. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un 20/2 “harçlar ve masraflardan, vergilerden muafiyet ve davaya katılma” başlıklı maddesini tartıştı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na şiddet davalarına katılma yetkisini düzenleyen bu madde şöyleydi:
“Bakanlık, gerekli görmesi hâlinde kadın, çocuk ve aile bireylerine yönelik olarak uygulanan şiddet veya şiddet tehlikesi dolayısıyla açılan idarî, cezaî, hukukî her tür davaya ve çekişmesiz yargıya katılabilir.”
İÇTİHAT FARKI GİDERİLDİ
OKURUM Musa T.’nin e-maili:
“Baba ile görüştürülmeyen çocuk konulu yazınıza bir eleştirim olacak. Bu kanuni yolu anlatmak yerine, bu ilkel yöntemi eleştirmenizi beklerdim. Ben bir baba olarak hiçbir zaman çocuğumu haczetmem. Bahsettiğiniz kanunun kendisi ahlaksız, evrensel hukuk kurulları çerçevesinde çocuğun duygusal istismarıdır. Çocuk ve haciz kelimelerini aynı cümlede kullanmayı da zül sayarım. Bir hâkim isterse, hiçbir anne çocuk göstermezlik yapamaz. İnanın ki sorun hâkimler. Maalesef bu memleketin feminizmi de şiddet eğilimli.”
ÇOCUK EŞYA GİBİ İCRAYA KONUYOR
Çocukların icra yoluyla teslimi 1932 tarihli 87 yıllık İcra İflas Kanunu’nun, 54 yıl önce 1965’te değiştirilen 25. maddesinden kaynaklanıyor. Kanunun 25. maddesine göre çocuklar taşınır eşya gibi icraya konulabiliyor. Bu kanunu uygulamakla yükümlü icra memurları ve kolluk görevlileri de çocuğu mal ya da eşya gibi teslim alıyorlar. Alacaklı konumunda olan anne veya baba çocuk teslimi hakkındaki bir ilamı icra dairesine vererek takip talebinde bulunuyor. Daha sonra borçlu olan anneye veya babaya “icra emri” gönderiliyor. Bu “icra emrinde” borçluya 7 gün içinde çocuğu teslim etmesi, aksi halde çocuk nerede bulunursa bulunsun zorla alınacağı ve çocuğu gizlemesi halinde cezalandırılacağı bildiriliyor. Borçlu olan anne veya baba 7 gün içinde çocuğu teslim etmezse icra müdürü, çocuğu nerede bulursa zorla alıp alacaklı olan anneye veya babaya teslim ederek ilam hükmünü zorla yerine getiriyor.
2. YARGI PAKETİNDE
Her gün yeni bir icra zoruyla alınan çocuk dramı medyaya yansırken, büyük tepki çeken ve eleştirilen uygulamanın ilk yargı paketiyle kaldırılması bekleniyordu. Ancak ilk pakette bu düzenleme yer almadı. Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, icradan çocuk tesliminin ikinci yargı paketiyle kaldırılacağını kamuoyuna şöyle duyurdu:
Okurum D.E., “Apartmanda alt katımdaki komşum köpek besliyor. Havlama sesinden dairemde oturamaz oldum. Ne yapabilirim?” diye soruyor. D.E. gibi birçok okurum apartmandan köpekleri nasıl tahliye ettirebileceklerini soruyor.
Hayvanseverlerle sevmeyenleri karşı karşıya getiren apartman kavgalarının en önemli nedenlerinden biri olan bu konu çok hassas. Çünkü o bir ‘mal’ değil ‘can’. Alt komşunuzun köpeği ailenin bir ferdi gibi. Tahliye isterken bunu unutmayın. Öncelikle şunları bilmek gerekiyor:
MAHKEME KARARI ŞART
Apartmanda köpek besleyen, apartman kurallarını ihlal etmediği sürece şikâyet edilemez. Şikâyet için apartmandaki köpeğin sağlığı tehdit edecek düzeyde tüy dökmesi, etrafı kirletmesi veya apartman gürültü yönetmeliğine aykırı olağandışı bir ses çıkartması gerekir.
Kimsenin köpeği ihtarnameyle, site veya apartman olağan toplantısında alınan kararla, imza toplanarak ya da belediye zabıtası kararıyla evden atılamaz. Tahliye edilecek köpek için mahkemeden karar alınması şarttır.
‘YASAKLI TÜRLER’ HARİÇ
OKURLARIMDAN apartmanda internet kafe açmak ve kapı girişine bankamatik koydurmak için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair çok sayıda soru geldi.
Birkaç okurum ise bu internet kafe ve bankamatiklerden şikâyetçi. İptal ettirmek için hukuken ne yapabileceklerini soruyorlar. Önce bu soruları özetleyen ikisi:
1- Tapuda asma katlı bodrumlu dükkân olarak geçen işyerinde internet kafe açmak için diğer mesken sahiplerinin muvafakatnamesi gerekir mi?
2- Apartman girişine bankamatik koydurmak için komşuların izni ve apartman yönetim kurulu izni gerekir mi?
İSTİRAHAT VE EĞLENCE YERİ
Okurlarımın sorularını toplu yaşam alanları hukuku uzmanı avukat Cemalettin Gürler, Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) ve İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe göre şöyle yanıtladı:
“İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik madde 5’e göre, tapuda işyeri olarak görünen yerlerde, umuma açık istirahat ve eğlence yeri açılması durumunda yönetim planında aksine bir hüküm yoksa kat maliklerinin oyçokluğu ile aldığı kararın bulunması gereklidir. Yine aynı yönetmeliğe göre internet kafeler umuma açık istirahat ve eğlence yeri olarak tanımlanmıştır.