İzmir’de yolsuzluk kokusu körfezi bastırdı

Dün İzmir’de deprem vurgunu yapan CHP’li yöneticilerin gözaltı haberiyle güne başladık. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın koordinesinde İzmir Mali Suçlarla Mücadele Şubesi’nin yürüttüğü operasyonda, İzmir’de deprem üzerinden milyarlarca liralık vurgun yapan 157 kişi hakkında gözaltı kararı verildi.

Haklarındaki suçlama ise ‘ihaleye fesat karıştırma’, ‘edimin ifasına fesat karıştırma’ ve ‘nitelikli dolandırıcılık’.

Gözaltına alınan şüphelilerden bazılarını şunlar: “Tunç Soyer (İzmir Eski Büyükşehir Belediye Başkanı), Şenol Aslanoğlu (CHP İzmir İl Başkanı), Barış Karcı (İzmir Büyükşehir Belediyesi Eski Genel Sekreteri), Heval Savaş Kaya (İzbeton Eski Genel Müdürü), Ulaş Aydın (Manisa Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı), Engin Güzel (Buca Belediye Başkan Yardımcısı), Özgür Ozan Yılmaz (İzmir Büyükşehir Belediyesi Eski Genel Sekreter Yardımcısı), Çağlar Kalkan (İzmir Ticaret Odası Meclis Üyesi), Gaffar Karadoğan (İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi Başhekim Yardımcısı), Gürkan Erdoğan (İzsu Genel Müdürü ), Mehmet Hanifi Mert Yılmaz (Bayraklı Belediye Başkan Yardımcısı ), Haydar İzgin (CHP Bornova İlçe Başkan Yardımcısı ), Övünç Özgen (İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı), Fırat Erkol (CHP Ankara İl Başkanı Ümit Erkol’un oğlu).”

İZMİRLİLER SUÇ DUYURUSUNDA BULUNDU

İddialara göre, eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in görevi döneminde kentsel dönüşüm için bir kooperatif kurulacağını ve bu kooperatifin Türkiye’de bir ilk olduğunu duyurmasının ardından İzbeton üzerinden yürütülmeye başlanan işlemler, usulsüz biçimde daha sonra kurulan kooperatiflere devredildi.

Ancak ilerleyen süreçte depreme karşı kentsel dönüşüm projesine katılan hak sahipleri, mağduriyetleri nedeniyle İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Belediye hakkında yapılan Sayıştay ve Mülkiye Müfettişi Raporları ve yeni İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, mevcut İzmir Büyükşehir Belediyesi yönetiminin suç duyurusunda bulunmasıyla soruşturma derinleştirildi.

TESPİT EDİLEN USULSÜZLÜKLER

Edinilen bilgilere göre soruşturma kapsamında belediyenin iştiraki İzbeton vasıtasıyla şu usulsüzlükler yapıldı:

- İzbeton üzerinden toplamda 10 binin üzerinde araç kiralandı, fakat bu araçların 5 binine dair hiçbir kayıt işlemi yapılmadı, kalan 5 bin aracın ise yalnızca üçte birinin fiilen kaydının düşüldüğü ve fiilen kullanıldığı anlaşıldı.

- Kooperatif vasıtasıyla bazı belediye yöneticilerinin 5 milyon TL üzerindeki temsil ve ağırlama giderleri makbuzları sunulmadan İzbeton’a ödetildi.

- Yol yapım ihaleleriyle kentsel dönüşüm adı altında kooperatiflerce alt yüklenicilere taşere edilen ihaleler vasıtasıyla haksız kazanç sağlandı, inşaatlar taşeronlar tarafından yarıda bırakıldı.

YOLSUZLUK FATURASI 20 MİLYAR TL

Soruşturmaya, önceki Başkan Tunç Soyer ile mevcut Başkan Cemil Tugay’ın arasındaki seçim öncesine dayanan çatışma, rekabet ve gerginlik damga vurmuş görünüyor. Toplam 6 soruşturma dosyasının tamamında mevcut İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve mevcut İzbeton A.Ş. yönetimi şikâyetçi oldu, her soruşturma dosyasına ayrı ayrı bilirkişi raporu tanzim edildi ve sorumluları da yine uzmanlar tarafından tespit edildi. Toplam yolsuzluk, haksız kazanç, kamu zararı ve yersiz ödeme miktarı ise 20 milyar TL’nin üzerinde olduğu tahmin ediliyor.

İZMİR’DE BELEDİYE ŞİKÂYETÇİ OLDU

2021 ve 2023 yılında İzbeton tarafından gerçekleştirilen iki yol yapım ihalesinde, ‘ihaleye fesat karıştırma suçu’, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın kendi iç denetim birimince 1 Kasım 2024 tarihinde tanzim edilen rapor üzerine belediye ve İzbeton A.Ş.’nin suç duyurusunda bulunmasıyla ortaya çıktı.

Hazırlanan bilirkişi raporu incelemesi neticesinde, toplam 2 ihaleden kaynaklı toplamda 20 milyon 935 bin TL kamu zararı, 20 milyon 935 bin TL yersiz ödeme tespitinde bulunuldu.

2019 yılında belediye tarafından İzbeton’a, İzbeton’dan ise alt taşerona devredilen yol yapım ihalesi ve araç kiralama ihalesi yoluyla ‘ihaleye fesat karıştırma” suçu, müşteki İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İzbeton A.Ş.’nin şikâyeti üzerine bilirkişiler tarafından tanzim edilen raporla ortaya çıktı.

Toplam 4 ana ihale ve 4 alt ihaleden kaynaklı toplamda 243 milyon 305 bin TL kamu zararı, 224 milyon 752 bin TL yersiz ödeme yapıldığı tespit edildi.

Kooperatifler vasıtasıyla ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçu ise müşteki İzbeton A.Ş.’nin şikâyeti üzerine ortaya çıkarıldı. Bilirkişiler tarafından tanzim edilen rapora göre, İzbeton A.Ş.’nin 2021-2024 yıllan arasında konaklama, seyahat, uçak bileti, yemek ve organizasyon giderlerine ilişkin ibraz edilemeyen harcamalardan dolayı 5 milyon 937 TL şirket zararı tespitinde bulunuldu.

Yine kooperatifler vasıtasıyla ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçu İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İzbeton A.Ş., İçişleri Bakanlığı, 463 mağdur ve kooperatiflerin yeni yönetim kurulunun şikâyeti üzerine bilirkişiler tarafından tanzim edilen raporla ortaya çıktı. Bu yolla İzbeton 41 milyon 935 bin TL zarara uğratıldı.

CHP İL BAŞKANI’NIN ROLÜ

Kooperatif vasıtasıyla ‘dolandırıcılığa teşebbüs’ suçu ise müşteki İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İzbeton A.Ş., İçişleri Bakanlığı şikâyeti üzerine bilirkişiler tarafından tanzim edilen raporla ortaya çıkarıldı. Soruşturma kapsamında, kentsel dönüşüm yapım işlemlerinin CHP İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ve yakın çevresince kurdurulan kooperatifler vasıtasıyla bir rant aracına dönüştürüldüğü, taahhüt altında bulunan alt yüklenici firmalar ile kooperatif yöneticileri arasında ortaklık ilişkileri bulunduğu tespit edildi. Kooperatiflere ödeme yapan hak sahibi vatandaşların şikâyetleri ile iyice ayyuka çıkan yolsuzluk için kurulan beş kooperatif şunlar:  Egeli İş İnsanları Konut Yapı Kooperatifi, İş Alemi Yeni Yaşam Yapı Kooperatifi, İş Dünyası Konut Yapı Kooperatifi, İş İnsanları Gaziemir Konut Yapı Kooperatifi, İş İnsanları Örnekköy Konut Yapı Kooperatifi. Bu kooperatiflerin yapması planlanan konut sayısı 2 bin 875, işyeri sayısı 126 olarak planlanmış. Soruşturma birimlerinin hesapladığı rant miktarı ise 7.5 milyar TL.

İzmirliler, körfezden yayılan kötü kokudan rahatsız olurdu. Ortaya çıkan yolsuzluğun kokusu bunu bastıracak gibi görünüyor.