M.Turgut Topaloğlu

Kedi ve köpeğiniz kusma, karın bölgesinde gerginlik, ağrı, iştahsızlık, düzensiz dışkılama ve geğirme gibi belirtiler gösteriyorsa durum ciddi olabilir. Vakit kaybetmeden veteriner hekiminize başvurmanızda fayda var.

Mide dilatasyonu (mide büyümesi) midede gıda, sıvı veya gaz birikimi nedeniyle şekillenen aşırı genişleme anlamı taşır. Köpeklerde ağırlıklı olmak üzere kedilerde de benzer vakalarla karşılaşabiliyoruz. Özellikle çok obur, hızlı yemek yiyen pug, Fransız bulldog gibi ırklarda vaka sayısı daha fazla.
*
Midenin belirli bir kapasitesi var eğer bu kapasitenin üstünde sürekli bir mama tüketimi söz konusu olursa mide bu duruma uyum sağlamak için genişlemeye başlar. Genişleme nedeniyle midede şekil bozuklukları meydana gelir. Normal pozisyonunun dışına çıkan midenin çıkışı kapanır.
Mideden ince bağırsağa geçiş ya tamamen kapalıdır ya da çok az bir geçiş olabilir. Başlangıçta iştah kaybolmadığından evcil hayvan yemek yemeye devam eder. Vücut sindirilemeyen besinleri vücuttan atmaya çalışırken sıklıkla mide bulantısı ve kusma görülür. Karın bölgesinde gaz birikmesi nedeniyle gerginlik, ağrı oluşur. İştah azalır hatta hiç yememe durumuna kadar gidebilir.
*
Mide şekil bozukluklarının tanısını görüntüleme cihazlarıyla net olarak ortaya koymak mümkündür. Midede şekillenen genişleme ileri boyutta olduğunda mide eski hacmine dönmez. Bu durumda midenin bir kısmını alarak küçültme yolunu tercih ederiz.
Cerrahi müdahale sonrası ilaçlarla tedavi devam ederken belirlenen diyete harfiyen uyulması önem taşır. Midenin sağlıklı pozisyona dönene kadar zorlanmaması hastanın iyileşmesini kolaylaştırır.

Son yüzyılın en önemli hastalıkları arasında yer alıyor kanser.

Bulaşıcı olmamasına rağmen binlerce kişiye kanser teşhisi konuluyor. Hastalıktan erken teşhisle hayatı kurtulan da var, savaşı kaybeden de.
Kanser bir uzuv ya da organdaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasıyla ortaya çıkan tümörler şeklinde kendini gösteren bir hastalıktır. Hücre bölünmesi vücudun yapısal bir sürecidir ancak DNA’da meydana gelen bazı hasarlar nedeniyle denetimsiz hale gelir.
Hemen hemen her organda görülebilmesi nedeniyle 100’den fazla çeşit kanser türü ortaya konulmuştur.
*
Kanser sadece insanları etkileyen bir hastalık değildir. Kedi ve köpeklerde de kanser görülebilmektedir.
10 yaşındaki kedilerin ölüm sebeplerinin yarısını kanser oluşturmakla birlikte genç ve yavru hayvanların da yakalanma riski vardır.
Kedi ve köpeklerde tümörlerin fark edilme ve muayene edilmesi kolay olsa bile tüm kanser tipleri, vücut yüzeyinde tümör kitlesi şeklinde bulunmazlar. Nedeni tespit edilemeyen kilo kaybı, tüy dökümü, iştahsızlık, yutkunma zorluğu, ishal, hareket güçlüğü gibi bulgular da bazen kanserin habercisi olabilmektedir. Evcil hayvanlarda en çok görülen kanserlerin başında rahim ve yumurtalık kanserleri, testis kanserleri, meme kanseri gelmektedir. Erken kısırlaştırılan hayvanlarda yumurtalık, rahim ve testis kanserleri görülmez.

Kedi ve köpeklerde idrar taşlarına sıklıkla denk geliriz. Bunların birçoğu beslenme kaynaklıdır. Kötü gıdalarla beslenme birçok probleme neden olur.

Düşük bağışıklık, vitamin ve mineral eksikliklerine bağlı olarak sağlıksız tırnak, deride pul pul görünüm, ağız yaraları, kılların yoğun biçimde dökülmesi gibi problemlere neden olurken bir yandan da hastalık etkenlerinin kolayca ortaya çıkmasına neden olur.
Kötü beslenmenin zararları bununla da sınırlı değildir. İdrar yolu ve böbrek problemlerinin oluşumuna da zemin hazırlar. Özellikle yüksek tuz oranına sahip gıdalar sağlık problemlerini hızlandırır.
Petlerde ağırlıklı olarak strüvit ve kalsiyum okzalat taşları görülse de bazı ırklarda amonyum ürat taşları ve sistit kristalleri de oluşabilmektedir.
Strüvit; magnezyum, fosfor ve amonyum bileşiminden oluşan bir taştır. Bu taşın varlığı idrarda yüksek seviyede magnezyum ve fosfor bulunduğu PH değerinin alkali (7’den düşük) olduğuna işarettir.

*

İdrar yüksek oranda kalsiyum ve okzalat içeriyorsa kalsiyum okzalat taşları oluşumu gözlenir.

Hekimi yanlış ya eksik bilgilendirme, gerçekleri saklama huyu çok yaygın bir davranış şekline dönüşmeye başladı.

Kaçamak yapanlar, ihmalkar davrananlar, vicdan azabı duyanlarda özellikle bu hata çok yaygın. Kendini koruma içgüdüsüyle –hekime karşı neden korumak ister insan kendini anlamış değilim- gerçekler sümen altına sürülür. Bu davranış şekli zaman kaybına yol açar, hızlı teşhis ve tedavinin önündeki en ciddi engellerden biridir.

*

Evcil hayvan neyle besleniyor, mamayla besleniyorsa mama dışında bir şey verildi mi, kaç gündür bu durumda, herhangi bir bitkisel uygulama ya da ilaç kullanıldı mı, barınma koşulları nasıl, ilk kez geldiyse aşı yaptırıldı mı gibi sorgulamaları hayvanın sağlığı açısından yapmak gerekir.
Bir hayvan ishalse bunun bir çok nedeni olabilir. Bulaşıcı ve öldürücü hastalıklar bir yana kötü beslenme, pis sulardan içilmesi, kimyasallar, metal tozları gibi etkenler ishale neden olabilir. Kötü barınma koşullarındaki hayvanlarında ishal olması muhtemeldir. Sorarsanız hepsi kuru mama yiyor, temiz su içiyor, hijyenik bir ortamda barınıyordur. Aşılarla ilgili en yaygın savuşturma yöntemi ‘ne gerekiyorsa yaptık, eksiği yok’ cümlesi olsa gerek.

*

Bulaşıcı hastalıklar kusmaya neden olabileceği gibi kedilerde kıl topağı problemi, hem kedi hem köpeklerde herhangi bir yabancı cismin yutulmuş olması kusmaya neden olabilir. Özellikle köpeklerde kemikler benzer sonuçlar ortaya çıkarır. Eğer kemik verildiyse bunun saklanmasının kimseye bir faydası olmaz. Kliniğimizde tedavisi tamamlanan köpekte sahibinin bilgi vermemesi, röntgenlerde kemik parçaları görüntülenmesinin ardından ‘ben yerken görmüştüm’ demesi en basit örneklerinden biri.
Yaz dönemlerinde araç içinde bırakılan hayvanlarda güneş çarpması risktir. Bunu bile inkar edenlere rastladığımızı belirtmek isterim.

Kedi köpeklerde yetersiz beslenme sanıldığından daha ciddi bir sorundur.

Beslenememe kaynaklı hastalıkların başında karaciğer yetmezliği gelir. Halsizlik, kilo kaybı, kusma, sarılık, vücutta sıvı toplanması, kaşıntı karaciğer yetmezliğinin belirtileridir. Karaciğer yetmezliği teşhisi koyduğumuz hastaların çoğunda mama tüketiminin kontrol edilmemesi nedeniyle uzun süreli açlık ya da kalitesiz besin tüketimi öyküsüne rastlıyoruz.
Acıkmış bir canlının kendisine sunulan besini yemesini bekleriz. Lezzetsiz bulduğu bir öğünse reddetmesi, alternatif araması normaldir. Sonraki öğünlerde aynı yemek varsa az da olsa tatması seçenek bulamadıysa yemesi gerekir. Evcil hayvanlar için aynı durum geçerlidir. Kuru mamaya mızmızlanan, yemeyen kedi ve köpekler bir süre sonra tüketime başlar. Bu nedenle uzun süreli açlığın altında başka fiziksel rahatsızlıklar vardır. Elbette yiyecek bulmakta zorlanan sahipsiz hayvanların durumu istisnaidir.

SARILIK BAŞLAR

Yabancı cisim yutması, kedilerde kıl topağı, ergin hale gelen çok sayıda bağırsak parazitinin varlığı, mide şekil bozukluğu gibi sindirimi doğrudan etkileyen problemler aç kalma nedenidir. Sindirim yoksa yeme azalır, tamamen biter. Hayvan aç ama yemeğe isteksizdir. Mide bulantısı ve kusma bu tabloya eşlik eder. Bulantı su içmekten sakınmayı tetikler ve sıvı kaybı başlar. Uzun süre fark edilmezse karaciğer işlevini yapamaz ve sarılık başlar.
Hasta hayvanın önce genel durumunu düzeltip, sarılığı azaltmaya çalışmak önemlidir. Sıvı kaybının yerine konulması da kritik eşiği atlatmasını sağlar. Sindirim probleminin kaynağını bulup, hastanın normal yeme düzenine geçmesini sağlayacak tedavinin zaman kaybetmeden başlatılması gereklidir.
Sağlıkla kalın...

Çin’de başlayıp diğer ülkelere de ufak ufak yayılan, ölüme kadar götüren ciddi hastalıklara neden olan virüsün corona olduğu açıklandı.

Corona deyince de haliyle akla kedi ve köpekler geldi çünkü coronavirüs onların taşıyıcı olduğu, hastalanabildikleri bir virüs türü.
O zaman düz mantık şöyle düşündü; “O zaman bu hastalığın yayıcısı kedi ve köpekler. Ne yapacağız şimdi.”
Evcil hayvanlara virüs gibi bakan, bahçesine kedi girsin istemeyen, sokağında köpek görmekten rahatsız olan dahası komşusunun evindeki kedi köpeğe demediğini bırakmayan insanların, corona yanlış bilgisiyle doldurulduğunu düşünmek bile istemiyorum.
*
Corona bir virüs ailesinin adıdır. Kedide, köpekte ve insanlarda farklı suşları farklı hastalıklara neden olur. Kedi coronavirüsü mutasyona uğrarsa bağışıklık sistemini çökerten FIP hastalığına neden olur. Zoonoz yani insanlar ve hayvanlar arasında karşılıklı bulaşabilen bir hastalık olmayan FIP kediler arasında cinsel yolla, salya ve kan temasıyla bulaşır. Anneden karnındaki yavrulara aktarılabilir. Solunum yoluyla bulaşma durumu yoktur.
Köpeklerdeki coronavirüs ishale neden olan bir hastalıktır. Şiddetli ishalle birlikte ateş, zayıflama, halsizlik seyredebilir. Zoonoz değildir. Dışkının temas ettiği eşyalarla köpekler arasında kolayca yayılabilir.
*

Tetanos hastalığını bilmeyenimiz yoktur.

Hastalıkla ilgili en yaygın bilgi paslı metallerin hastalığa yol açabildiği yönündedir. Bu bilgi doğru olmakla birlikte yetersizdir. Tetanos farklı yollarla da kolayca bulaşabilen ve tedavisi mümkün olmayan bir hastalıktır.
Sivri cisim batması ve yaralanmalar, diğer hayvanlar tarafından ısırılma, pisipisi otunun neden olduğu yaralar, ağız boşluklarında oluşan yaralar, doğum sırasında oluşan yaralanmalar, yeni doğan yavrularda göbek kordonu tetanosa zemin hazırlayabilir.
*
Tetanos enfeksiyonu clostridium tetani etkeninin vejatatif formunun ya da sporlarının deri, mukoza sıyrıklarından girmesi sonucu ortaya çıkar. 8-10 günlük kuluçka süresi sonrası sinir sistemi, kalp, akciğer ve tüm kasları etkiler.
Vücut kaslarında sertleşme, 3. göz kapağında sarkma, kulaklar ve kuyruğun sürekli dik pozisyonu tetanos belirtileridir. Enfekte hayvanda vücut ateşi 42 santigrat dereceye kadar çıkabilmektedir.
*
Çeneyi kullanamama, yutkunamama, çiğneyememe, ağzı açamama tipik semptomlardır. Dışarıdan gelen ses, ışık gibi etkenlere aşırı duyarlılık da enfekte hayvanlarda görülebilir.

Evcil hayvanlarda sindirim problemleri sıklıkla görülür. İshal, kusma, kabızlık, ağız köpürmesi, idrarda değişiklikler, gaz salınımı ile kendini gösteren sindirim problemlerinin çoğunluğu beslenme kaynaklıdır.

Bayat ve bozuk gıdaların tüketimi, yağlı ve baharatlı ev yemeklerinin yenmesi, inek sütü tüketimi, aşırı yaş mama tüketimi sindirim problemlerine yol açan hataların başında gelir.
Tüm bunların yanı sıra her şeyi ağzına almaya, kemirmeye meraklı evcil hayvanlar çiçek, kumaş, iplik gibi evde bulunabilecek maddelerden de etkilenebilir.
Kumaş ya da iplikteki boya anında zehirlenme benzeri belirtilere neden olurken, salonlarımızı süsleyen yeşil bitkiler de benzer şikayetler ortaya çıkarır.
*
Besin kaynaklı sindirim problemlerinde tedavi kolaydır; iyileşme çabuk sağlanır.
Prebiyotikli yem katkı ürünlerinin kullanımı da fayda sağlar. Tüm bunların yanında hastalık sorumlusunu ortadan kaldırmak da önemlidir. Mamayı taze olduğuna inanılan yerden satın almak, ev yemekleri yedirmemek, sütten uzak tutmak, yaş mamaları temel beslenmesinin yüzde 20’sini aşmayacak biçimde vermek, sokaktaki yiyeceklerden yemesini engellemek önemlidir.
Yavru hayvanlar özellikle de köpekler bazen doyduklarını anlamadan yemeğe devam ederler. Bunun sonucunda da mide rahatsız olur, yenilenleri kusarak atar. Böyle bir gözleminiz varsa mamayı ölçülü vermek yerinde olacaktır.

KAPIYI KAPALI TUTUN