M.Turgut Topaloğlu

İnsanların duygularını, zaaflarını, iyi niyetlerini kullanarak para toplama yöntemi dilenciliğin boyutu çok değişti.

Eskiden ‘evde çocuklar aç’, ‘günlerdir boğazımdan lokma geçmedi’ denilerek para istenir, gönlünden kopanlar bozukluklarından verirdi. Bu klasikleşmiş yöntem devam ederken son yıllarda farklı boyutta bir dilencilik türedi. Sakat, yaralı, hasta, bakıma muhtaç kedi ve köpekleri kullanarak dilenme.

*

Sahipsiz kedi köpekler için canla başla çalışan, bağış aldıkları her kuruşu onlar için harcayan, yetmediğinde cebinden ödeyen gerçek hayvanseverleri tenzih ediyorum.
Hayvan dilendiriciliklerinde bozuklukların yeri bile yok. 100 lira da bağışlayan oluyor 10 bin lira da.
Hayvan dilendiricileri topladıkları paraları maaş gibi şahsi masrafları için kullanıyor, zenginleştikçe zenginleşiyorlar.
‘Kliniğe borcum 15 bin lirayı geçti’, ‘Bu canın tedavisi için 3 bin lira gerekiyor’, ‘Acil 4 bin lira ameliyat parası toplanmazsa ölecek’ dilencilerin argümanlarından biri.
Borç hangi veteriner kliniğine, hangi hayvana ne teşhisi konmuş, tedavi olarak ne uygulanmış, masrafı nedir bunlar muamma. İnandırıcı olmak için tıbbı soslarla süsleyenler de var. Yapılacağı iddia edilen operasyon yarı fiyatına yapılabiliyor. Dolandırıldığının farkında olmayan bağışçıların bunlardan haberi bile olmuyor.

*

Merkezi sinir sistemini çevreleyerek koruma altına alan meninks isimli zar vardır.

 

Zarın herhangi bir biçimde tahribata uğraması sonucu koruma görevini yapamaz sinir sistemi enfeksiyonlara açık hale gelir. Menenjit bu enfeksiyöz durumu tanımlayan bir hastalıktır.
Enfeksiyon merkezi sinir sistemini koruyan ve bölgeye besin sağlayan beyin-omurilik sıvısının akışını keser. Bu sıvının beyinde fazla birikmesi felce neden olabilir.
Parazitler, virüsler, zehirli mantarlar, protozonlar menenjitin başlıca nedenleridir.

*

Köpeğinizde yüksek ateş, iştahsızlık, halsiz ve bitkin hareketler, midede bulantı, yürürken acı duyma durumu, gözde oluşan sorunlar, kusma hali, kriz geçirme durumu, kondisyon kaybı, denge problemi gergin davranışlar sergileme hali, felç gibi önemli belirtiler menenjitin habercisi olabilir.

*

Menenjit tedavisi uzun süren, ciddiyetle takip edilmesi gereken bir hastalıktır. İyileşmede başarı veteriner hekiminizin tedavi protokolüne uymanızla doğrudan ilgilidir.

Başka bir konuyla bu hafta sizlerle buluşacaktık ancak yazıyı hazırladığımız akşam saatlerinde yaşadıklarımızla her şey alt üst oldu.

Kucaklarında bir kediyle koşarak iki kişi geliyordu. Genç çift kediyi yetiştirmeye çalışırken aynı zamanda hıçkırıklara boğulmuştu. Apartmanın 8. katından aşağı düşmüş yetişkin bir kedi. Dili parçalanmış, dişleri kırık, ayakları kırık, kaburgalarında kırık ve çatlaklar var. Dalak ve ciğerlerde kanama yoğun, solunum düzensiz. Hasta kediye müdahale etmeye çalışırken sahipleri daha da kötüleşti. Kedinin sahibi beyefendi bir anda yere yığılıverdi.

*
Hekim olarak yüksekten düşme vakalarıyla sayısız kez karşılaştığımız için tablo çok normaldi ancak sahiplerinin korkusu, acısı, pişmanlığı, gözyaşları hele ki baygınlık geçirmesi çok sık denk geldiğimiz bir durum değildi ve bizleri de derinden etkiledi. Sevdiğiniz birinin 8. kattan aşağı düşmesine tanık olmanın dehşeti tarif edilebilir gibi değil.

*
Buradan evcil hayvan sahiplerimizi bir kez daha uyarmak istiyorum. Benim kedim çok sakin diye düşünmeyin. Kuş peşine, kelebek peşine atlamaya çalışabilir. Merakla dışarıyı seyrederken çok dikkatini çeken bir nesneye yaklaşmak isteyebilir. Kızgınlıkta ise karşı cins kedilerin sesi, kokusu benzer tehlikeleri tetikler.

*
Hayvanlarımızı balkonda yalnız bırakmayalım. Pencereleri, kapıları imkanı varsa yarım açalım. Buna uygun değillerse sık demirli korkuluk, sineklik ya da balkon korumalarıyla kapatalım. Düşmesi bir an, hayatını kaybederse yaşayacağınız acı, pişmanlık bir ömür sürer.

Yavru köpeklerde raşitizm tedavi edilmesi gereken, bir ömür boyu sağlığını etkileyebilecek bir sorundur.

D Vitamini, fosfor ve kalsiyum eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan bu hastalık beslenme ve barınma ortamıyla doğrudan ilgilidir. Anne sütü yeterince almamış, dengesiz beslenen, sürekli kapalı güneş ışığı görmeyen yerlerde yaşayan köpekler raşitik olabilmektedir.

ŞEKİL BOZUKLUĞU OLUR

Raşitik bir hayvanda kemiklerde bozukluklar, buna bağlı olarak da hareketlerde dengesizlik gözlenebilir. Ayak ve bacaklarda yanlış pozisyonlar şekillenir. Ön bacaklar içe doğru döner, arka ayaklar dışa doğru bükülür.
Köpek sahibinin bunu başlangıçta fark etmesi kolay olmayabilir. Hareketsizlik, yürümeme isteği, çabuk yorulma, sindirim problemleri, deri ve cilt sağlıksız görünüm ortaya çıkan raşitik, köpekler için en ciddi sorun kemiklerin kolayca çatlaması, kırılmasıdır. Hasta hayvanda gelişim gerilikleri de gözlenir. Yaşına ve ırk durumuna göre sağlıklı bir hayvana kıyasla zayıf ve minyondur.

ERKEN TEDAVİ ÖNEMLİ

Erken teşhis edilmesi tedavide başarılı bir yol alınmasında çok önemlidir.
Belirtiler fark edildiğinde veteriner kliniğine gitmenizin zamanı gelmiştir. Hekiminizin uygulayacağı tedavinin yanı sıra hayvanın kaliteli gıdalarla beslenmesi, güneş ışığı almasına imkan verilmesi gerekir.

D vitamini, fosfor, kalsiyum açığını kapatmak için gerekiyorsa hekiminiz besin takviyeleri önerecektir. Tüm bunları kulak arkası etmemek sağlığın geri kazanılması açısından çok önemlidir.

Kedi ve köpeklerde ciddi hassasiyet gösterilmesi gereken konu ağız ve diş sağlığıdır. Ülkemizde ağız ve diş sağlığı konusundaki vurdumduymazlık pet hayvanları da olumsuz etkiliyor.

Dişinizi hiçbir zaman fırçalamazsanız çürük oluşumları başlar, diş eti iltihaplarıyla boğuşursunuz, dişleriniz çekilir, farklı diş tedavileri uygulanır. Çektiğiniz acı, ödediğiniz para da cabası. 

Peki evcil hayvanınızın ağız diş sağlığına dikkat etmezseniz ne olur? Çürükler, ağız içi iltihapları, damak kayıpları, ağır enfeksiyon ve sonunda can kaybı. Abarttığımı düşünenler elimizdeki çok sayıda vaka fotoğrafına baksalar tüm bakış açıları değişir.
Bir hayvanın yaşam süresi sağlıklı dişleriyle doğru orantılıdır. Sağlıklı dişlere sahip olabilmenin formülü ise kuru mama ile beslenmeleridir. Her yemekten sonra kedinin, köpeğin dişlerini fırçalama şansınız olmadığına göre kuru mama bu fırçalama görevini sizin yerinize görür. Mekanik olarak mamanın kırılması anında diş taşları ve plaklar kırılır, ağız içinde genel bir temizlik sağlanır. Mama taneciklerinin ırk büyüklüğüne uygun olması da gerekir, çiğnemeden yutulma durumunda diş sorunları başlayabilir.

*
Sadece yaş mama ya da ev yemekleriyle beslenen hayvanların durumu ömrü boyunca dişlerini fırçalamayan bir insandan farksızdır. Erken tespitte diş taşlarını temizleyip, enfeksiyon için ilaçlar kullanarak bir gelişme yakalarız. Bunun ardından beslenme sisteminin tamamen değiştirilmesini öneririz. Eğer ihmal edilmişse enfeksiyon tüm üst solunum yoluna doğru yayılım gösterir, damak kaybedilebilir.
Gelin bugün bu yanlıştan dönün, evcil hayvanınız sırf tatlı tatlı gözünüzün içine baktı diye yemeklerinizi onunla paylaşmayın. Çekeceğiniz vicdan azabı hayvanınıza sonra yaşattıklarınızla kıyaslanamaz bile.
Sağlıkla kalın...

Kedi aknesi bir çoğumuzun duymadığı deri hastalığıdır.

Çenenin altında beliren siyah noktalar halinde kendini gösteren kedi aknesi bir çok etkene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu kolayca görülebilen akneyi etkileyen diğer faktörlerin başında stres gelmektedir. Hormonal problemler ile vücudun normal dışı yağ üretimi aknelerin ortaya çıkmasına zemin hazırlarken bazı dış etkenlere bağlı olarak da şekillenebilmektedir. Bunlar; mama ve su kabının temiz tutulmaması, kalitesiz plastikten üretilmiş mama ve su kabı kullanımı, kedinin yüzünüz halı ya da diğer eşyalara sürekli sürmesi olarak sayılabilir.

*
Akne tek bir nokta olabileceği gibi birden fazla da olabilir. Akne çıktığı zaman bir süre sonra kendiliğinden kaybolduğunu görmem mümkün. Bir süre sonra yeniden çıkabileceği gibi uzunca bir süre akne oluşmayabilir. Bazı vakalarda akne inatçı biçimde iyileşmemektedir Akne kedinize zarar verebilecek, başka hastalıklara yol açabilecek bir durum değildir. Kedilerde dönem dönem karşılaştığımız bu sorun özellikle açık kıl rengine sahip kedilerde daha da göze batmaktadır.
Kesin sebebi bilinmemekle birlikte enfeksiyon, şişlik söz konusu değilse kendiliğinden geçmesi beklenebilir. Elbette bu kararı veteriner hekiminiz verecektir.
Sağlıkla kalın…
.

Havaların ısınmasıyla birlikte evcil hayvanları özellikle de köpekleri bekleyen tehlikeler artıyor.

Özellikle pisi pisi adı verilen ot ciddi yaralanmalara neden oluyor. Yabani otların bulunduğu her alanda kolaylıkla büyüyebilen ve buğday başağına benzeyen pisi pisi otunun çok tehlikeli olmasının nedeni hareket edişi. Otu iki elinizi avuç şeklinde birleştirip ortasına koyun, ellerinizin hafif hareketleriyle ilerlediğini görebilirsiniz.
Kulak, göz, burun, patiler ve kasıklara yapışkan yapısı ile tutunan ot hayvanın hareketleriyle vücut içerisine doğru ilerleyebiliyor. Deriden kolaylıkla içeri girebilen pisi pisi vücut içerisinde hareketine devam ediyor.

*

Geçen hafta içinde golden retriever ırkı köpeğin patisinden giren otu bacağının üst kısmından çıkardık. Hafta sonu maltese terrier ırkı bir başka köpek hastamızın kulağına tutan pisi pisi, hasta sahibinin çıkarmasına fırsat kalmadan kulak içine kadar ilerlemiş. Acil müdahale ettiğimizde kulak zarına kadar ilerlediğini tespit ettik. Yakın örnekler köpeklerle ilgiliydi ancak kedide de vakalara rastlıyoruz.
Otun girdiği fark edilmezse ne olur?

*

Pisi pisi otu vücutta tahribata yol açar. Bulunduğu bölgede enfeksiyona yol açar, enfeksiyonlu bölgede bir süre sonra şişlik gözlenir. Otun vücut dışına çıkarılması gerektiğinden cerrahi müdahaleye karar verilebilir.

Havaların ısınmasıyla birlikte bit, pire, kene gibi dış parazitlerin oranında ciddi artış olur.

Parazitler kedi, köpek, kuş gibi ev hayvanlarının yanı sıra koyun, keçi, sığır gibi çiftlik hayvanların vücutlarını yaşam alanı seçerler. Evcil hayvanlarınızı küçük kan emici canlılardan korumak için dış parazit ilaçlamasını ayda bir yaptırmak faydalı olacaktır.
Parazitler konakçı seçtikleri hayvanın vücudundan beslenirler. Deri altına girerek hayvanın kanını emerler. Hepsi zararlı olmakla birlikte en tehlikelisi kenedir. Kene diğer parazitlerden farklı olarak lyme isimli sinir sistemini de etkileyen bir hastalığa neden olur.

*
Lyme hastalığına borrelia burdorferi bakterisi neden olur ve enfekte kenelerin ısırması sonucu bulaşır. Hayvanlarda gözlemlenen klinik bulgular arasında yüksek ateş, iştahsızlık, halsizlik, aniden başlayan şiddetli ağrılar, bilinç kaybı, davranış bozuklukları, eklem yangısı gelmektedir. Erken teşhiste tedavisi mümkün olan hastalık çok ilerlediğinde tedavi edilse bile beyin hasarları nedeniyle kalıcı fiziksel etkiler bırakmaktadır.
Risk altındaki köpeklere antiparaziter ilaçlamanın yanı sıra Lyme aşısı yaptırmak koruyucu olacaktır. Aşı keneyle temas gerçekleşse bile hastalık riskini ortadan kaldırır.
Lyme zoonoz yani insan ve hayvanlar arasında bulaşıcılık taşıyan bir hastalıktır. Ülkemizde insanlarda lyme hastalığı kayıtları da mevcuttur. İnsanlarda yorgunluk, titreme, ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ve lenf bezlerinde şişme ilk belirtilerdir. Tanı konulamaz ve tedavi gecikirse yüz paralizisi, baş ağrılarında şiddetli artış, ensede sertleşme, büyük eklemlerde ağrı ve şişlik, kalp çarpıntısı ve baş dönmesi kişiyi etkisi altına alır. Kan yoluyla beyine dahi yerleşebilen bakteri ensafalit (beyin iltihabı) tablosu oluşturur. Beyindeki deformasyonlar kalıcı rahatsızlıklara neden olduğu gibi ölümle de sonuçlanabilir. Bazı kayıtlarda kuluçka evrenin 5 yıl olabileceği belirtilmektedir.