×
Geçmişte yayımlanan iki yıllık hâlâ başvuru kaynaklarında yer alıyor.
Biri Yaşar Nabi Nayır’ın hazırladığı ‘Varlık Yıllığı’, ikincisi de ‘Aziz Nesin Yıllığı’.
Bir yılın olaylarını, aramızdan ayrılanları, ödülleri bir ciltte bulmanın kolaylığını biliriz.
Zeytinburnu Belediyesi’nin hazırladığı yıllık son dönemde bu eksikliği gideren bir kaynak olmuş:
‘ZKS Kültür Sanat Yıllığı 2022’
Başkan Ömer Arısoy, yıllığın niteliği üzerine bir sunuş yazmış.
Yıllığın düzeni şöyle:
Haziran 2021’de başlayıp Mayıs 2022’de bitiyor.
Kendini müziğe verebilir. Şimdi koltuk arkalarında ya da sahnenin üstünde konuların yer almasının yeterli olduğunu sanmıyorum.
Sadece temsil edilen operanın değil, bestecinin yaşamı üzerine de bilgi edinirsek bu bestenin çalışmaları içindeki önemini de anlarız.
Mozart’ın ‘Saraydan Kız Kaçırma’ operasını ülkemizdeki birçok kişi seyretmiştir.
Benim buradaki temsilinde anımsadığım, Topkapı Sarayı’ndaki icrasıdır. İlk temsilinin çok ilgi gördüğünü, birçok kişinin geldiğini anımsarım.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın operalar üzerine yayınlarını bu açıdan çok yararlı görüyorum.
Geçen hafta okuduğum kitaptan sonra eseri yeniden dinleme isteğini yaşadım.
Kapağı şöyle: ‘Saraydan Kız Kaçırma’, W.A. Mozart, Türkçesi: Murat Kaymaz, VakıfBank Kültür Yayınları
İlk yazı
İyi şair, yazar Metin Cengiz’in ‘Bir Zamanlar Kadıköy’ kitabını elbette bir solukta okumayacaksınız, bütün biyografi kitaplarında olduğu gibi... 30’u aşkın edebiyat dünyasından kişilerle tanışmasından dostluklara kadar notları sıralarken elbette edebi nitelikleri üzerine de bilgiler ediniyorsunuz bu yazılardan.
Bazı semtler edebiyat/edebiyatçı açısından zengindir. Yazılarda hoşuma giden, dostluklardan üretilen biyografiler. Onların birçoğunu tanıdım, bazılarını da ürünlerinden...
Şenlikli yıllar
Tanıtımdan birkaç satır: “(...) Bu yıllar kendiliğinden, Kadıköy’de şiir aşkının, şiirin yeşerip çiçeklendiği yıllar oldu. Kadıköy’ün şiir adına bir daha böyle şenlikli yıllar yaşayacağını sanmıyorum. Zira olay birkaç kişinin ısrarlı biçimde her hafta buluşması değildi, yaşlısıyla genciyle şairlerin ve ressamların şiir, edebiyat, resim konuşmak için bir araya geldiği, tartıştığı yıllardı.”
‘Şiir Bir Şenliktir’ yazısında Kadıköy’ün önemini saptıyor: “Kadıköy edebiyatımızın beşiğidir, kozmopolit tarihinden dolayı bu pek de şaşırtıcı olmasa gerek. Bu kitap Kadıköy’ü ve Kadıköy’ü mekân eyleyen şairleri, benim tanıklıklarım merkezinde tanıtmayı amaçlıyor. Elbette anı da olsa deneme tadında.”
Aramızdan ayrılanları özlem ve sevgiyle anıyorum: Aydın Aydemir, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Arif Damar, Can Yücel, Şükran Kurdakul, Cemal Süreya, Ece Ayhan, Ahmet Oktay, Kemal Özer, Fikret Demirağ, Enver Ercan, küçük İskender.
Bazı adları yakından tanıdım, dostluklar kurdum. Bu adların başında Fazıl Hüsnü Dağlarca geliyor; Aksaray’daki kitapçı dükkânına her gün uğrardım. Cemal Süreya ile edebi ve kişisel dostluğumuz güçlüydü. Can Yücel ile Dragos’taki evine gidecek kadar yakındık. Şükran Kurdakul, Babıâli’de ziyaret ettiğimiz yayıncılardandı. Ece Ayhan, Fatih’te ev toplantılarında konuğumuzdu. Ahmet Oktay hem şiirini hem düzyazısını sevdiğim bir dostumdu. Kemal Özer; şiiri, dostluğu benim için unutulmaz biriydi. Enver Ercan, birlikte çalıştığım, şiirini sevdiğim biriydi. Arif Damar görüştüğüm bir şairdi. küçük İskender’i hem tanıdım hem ödül jürisinde bulundum.
Lütfi Özgünaydın, onu fotoğraf ve yazılarla tanıtan bir kitap yaptı.
Kapaktan başlamalıyım tanıtımına: ‘Çukurova / Yaşar Kemal’, Lütfi Özgünaydın
(O iyi insanlar o güzel atlara binip çekip gittiler...)
Kitabın ilk sayfasında Özgünaydın kitabı tanıtıyor.
Sıralama şöyle:
Kırk Yıllık Dostum Yaşar Kemal, Zülfü Livaneli
Gören Gözün Yolculuğundan Yansıyanlar,
Yazının başlığı: ‘Ercüment Behzat Lav Şiiri Üzerine Birkaç Satır’
“Yazınımızın en gelişmiş türü şiirdir. Türkçenin ne kadar gizilgüçlü, güzel bir dil olduğunu şiirinden anlarsınız. İyi şairlerimiz olmuştur, vardır. Yirminci yüzyıl bir Türk şairler geçididir. Ne yazık ki hepsi hak ettiği ölçüde okunuyor, inceleniyor değildir. Ercüment Behzat Lav yeterince ilgilenmediklerimizden biridir.
Lav aynı zamanda tiyatrocudur. Yazdığı iki oyunun metinlerini de Doğan Hızlan’ın hazırladığı kitapta buluyoruz. Ancak Lav’ın tiyatroculuğunu bir kenara koyayım şimdilik, şiirlerine kısaca olsa da bakarak okurluk görevimi yapayım. Tiyatrosuyla şiiri arasındaki ilişki de kısmetse başka bir yazımızın konusu olsun.
Ayrıca Ercüment Behzat’ın kayda değer bir sinema oyunculuğu kariyeri olmuştur. Ne yazık ki bu konuda bir çalışma henüz okuyamadım.
Lav’ın şairlik hayatı 1920’den 1980’lere uzanıyor. Beş şiir kitabı çıkarmış, 1931-40 yıllarında basılmış ilk üç kitabı üzerinde daha çok durulur. Ben de Lav deyince bu ilk üçü düşünürdüm. Şimdi bakıyorum da 1960’larda çıkardığı son iki kitabı da esaslıymış, gereken dikkatle okumamışım.
Gelgelelim yaşasaydı, Afrika’nın bugünkü haline bakarak derin bir düş kırıklığı duyardı Ercüment Behzad. Soykırım, katliamlar, iç ve ülkeler arası savaşlar, yoz buyurganlar, üstüne üstlük Afrika’nın yeni bir efendisi var: Çin. Aydınların güzel fikirlerine göre gelişmiyor dünya. Bugünkü hali dünyanın: ‘Tımarhanede Balo.’
Bir bütün olarak bakarak şunu söyleyebilirim:
O da sanatçının eserlerinden bir seçki yapmamı, albüme bir de yazı yazmamı istedi.
Severek başladım çalışmaya, bütün kayıtlarını dinledim, müziğine, kendine ait düşüncelerimi yazıya geçirdim.
Ortaya ‘Bir Zamanlar Zeki Müren’ başlıklı yazım çıktı, albümün içine koydular.
24 Eylül 1996 yılında kaybettiğimiz Zeki Müren’i anmak istedim bugün.
Önce hakkında söylenenlerden, yazılanlardan bir seçki yaptım:
“Her güftede, her bestede çağlardı sesi
Her nağmede gökkubbeyi dağlardı sesi
Emsalini ilham edecek benzeri yok
Edebiyatçıların, sinema alanındaki yönetmen ve oyuncuların biyografisine ulaşmak kolaydır. Peki, tiyatroya emek verenleri ne kadar tanıyor ve biliyorsunuz? Seyrettiğiniz oyuncuları, yönetmenleri ne kadar anımsıyorsunuz?
Aşod Madatyan’ın ‘Sahnemizin Değerleri’ kitabı bu açıdan bir eksikliği gideriyor.
Kapaktaki yazıyı okuyalım:
“Nesim Ovadya İzrail’in sunuşuyla.
Gazeteci yazar ve çevirmen Burhan Arpad’ın ‘Türk sahnesi için yazılmış ilk Batılı eser’ sözleriyle selamladığı ‘Sahnemizin Değerleri’ ömrünü sahneye adamış Aşod Madatyan’ın Osmanlı-Türkiye tiyatro tarihinde iz bırakmış yıldız oyunculara dair inceleme yazılarından oluşuyor.”
Kitabın ilk sayfasında usul gereği yayıncının notu var. Aşod Madatyan’ın kitabını okuduğumda Türk tiyatrosuna emek veren sanatçıların çok azını gördüm. Tiyatro eserleri, oyuncuları unutuluyor. Büyük usta Haldun Taner’in ‘Sersem Kocanın Kurnaz Karısı’ oyununun repliğinde söylediği gibi kapanan perdeye yapışıyor sözler. Biyografide Türkiye’nin tiyatro tarihini de öğreniyoruz.
Aşod Madatyan, 1882’de Tahran’da doğdu, 22 Nisan 1965’te İstanbul’da vefat etti. Ressam ve heykeltıraş Erol Sarafyan’ın yaptığı büstünün bulunduğu mezarı Şişli Ermeni Mezarlığı’nın aydınlara ayrılan özel bölümündedir.
Nesim Ovadya İzrail’in Sunuş’unda kitabın bulunuş ve yayınlanış serüveni de dile getiriliyor.
Bu sene 9’uncusu düzenlenen Necip Fazıl Ödülleri’nde altı ayrı dalda yedi 7 isim ödüle layık görüldü.
Ödüller daha sonra belirlenecek bir tarihte törenle kazananlara verilecek.
Prof. M. Fatih Andı, Prof. Hicabi Kırlangıç, Prof. Turan Karataş, Doç. Ahmet Murat Özel ve Necip Tosun’dan oluşan jüri aşağıdaki adlara ödül verdi:
- Necip Fazıl Şiir Ödülü: Mehmet Can Doğan
- Necip Fazıl Hikâye-Roman Ödülü: Ayşegül Genç
- Necip Fazıl Fikir-Araştırma Ödülü: Mustafa Özel
- Necip Fazıl İlk Eserler Ödülü: