Yeni vergi barışının en kritik noktaları

Vergi barışı yasasında iki ana konu var: İlki; devlete olan borçların faizlerinin silinmesi, 48 aya kadar uygun katsayılar getirilerek yeniden yapılandırılması, 48 aya kadar taksitlendirilmesi...

İkinci konu; geçmiş beş yıla (2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022) ilişkin vergi mükelleflerinin (matrah artırımı yaparak) incelenmeme güvencesi kazanması...

Vergi barışından yararlanmak isteyenler 31 Mayıs’a kadar başvuru yapabilecekler, 30 Haziran’a kadar da ilk taksiti ödemeleri gerekiyor.

12 Mart 2023 Pazar günü Resmi Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı yasa ile vergi mükelleflerine kasa ve stok affı gibi başkaca avantajlar da sağlanıyor. Borçların yapılandırılmasında taksit sayılarına göre uygulanacak katsayıları, matrah artırımında yararlanabilecek şahıs ve şirketler için örnek hesaplamaları ve vergi barışının merak edilen diğer yönlerini sonraki yazılarımızda ayrıca ele alacağız. Bugün; matrah artırımından kimlerin yararlanamayacağını mercek altına alarak yeni vergi barışı yasasını incelemeye başlıyoruz...

MATRAH ARTIRIMINDAN KİMLER YARARLANAMAYACAK?

Geçmiş beş yılda vergiye tabi gelir elde eden şahıslar veya işletmeler için “matrah artırımı” kritik öneme sahip... Matrah artırımı yapan şahıs ve şirketlere
yasa ile “vergi incelemesine tabi olmayacakları” güvencesi veriliyor. Aslında bir sigorta poliçesi gibi de görülebilir mükellefler için, düşük sayılabilecek bir poliçe maliyetiyle geçmiş beş yıla ilişkin inceleme yapılmayacağının güvencesi kazanılmış oluyor. Maliye ise bir taraftan geçmiş beş yıla ilişkin inceleme hakkından vazgeçerken, diğer yandan barışla ek vergi geliri elde ediyor. 2018’den 2022’ye tüm beş yıl için de, yalnızca bir veya daha fazla dönem için de vergi barışından (matrah artırımından) yararlanmak mümkün. 

Naylon fatura düzenleyenler yararlanamayacak

Vergi Usul Kanunu’nda (VUK) naylon faturayı düzenleyen için de, kullanan için de aynı ceza öngörülüyor. Her iki işlem için de; üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası (VUK Md. 359/b) ve vergi kaybının üç katı tutarında parasal ceza öngörülüyor.

(VUK Md. 344) Ancak vergi barışı yasası; düzenleyeni ve kullananı aynı görmüyor, birbirinden ayırıyor. Sahte fatura kullananlara; geçmiş yıllara ilişkin
matrah artırarak- vergi ödeyerek barışma hakkı tanınıyor. Sahte fatura düzenleyenlere ise matrah artırımı yoluyla incelenmeme güvencesi verilmiyor, barışma imkânı tanınmıyor.

Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler yararlanamayacak

VUK Md. 359/b’de geçen “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar da” vergi barışından (matrah artırımından) yararlanamıyor.

Yazarkasalarda yetkisiz işlem yapanlar yararlanamayacak

Yetkisiz olarak yazarkasa (ödeme kaydedici cihaz) mührünü kaldıranlar, donanım ve yazılımını değiştiren kişiler, elektronik mali bilgileri sabote eden kişiler, kamu kurumlarına iletilmesi gereken verilerin iletilmesini önleyen veya gerçeğe aykırı olarak iletilmesine neden olanlar, elektronik kontrol ve denetim sistemlerine zarar verenler vb. de (VUK 359/ç) vergi barışından yararlanamayacak.

2022 yılında veya diğer yasanın kapsadığı dönemlerden herhangi birinde yukarıda saydığımız bu fiillerin işlendiğinin tespit edilmesi hâlinde bu mükellefler, diğer dönemler için de matrah ve vergi artırım hükümlerinden yararlanamayacaklar.

Terör suçluları yararlanamayacak

Terör suçundan hüküm giyenler ve yasada (5’inci maddesinin 9’uncu fıkrası) belirtilen; terör örgütleri ve milli güvenlikle ilgili yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler de matrah artırımı imkânından yararlanamıyor. Matrah artırımından yararlanan mükellefler için; her ne kadar vergi incelenme riski kalkmış olsa da, defter ve belgelerini saklama ve ibraz yükümlülüklerinin her durumda devam ettiğini de ayrıca belirtmemizde yarar var.

DÜZENLİ VERGİ ÖDEYENLER HAKSIZ REKABETE UĞRUYOR

2022 sonu itibariyle devlete borçlarını ödeyememiş milyonlarca vatandaşın, işletmenin alacaklıyla el sıkışıp barışması borçlu için de cazip, Maliye için de cazip. Borçlu olan vatandaş ve işletmeler, yüksek orandan işlemiş faizi sildirip, düşük oranlı ÜFE oranı dikkate alınarak 48 aya kadar yapılandırma imkânına kavuşuyor.

Hali hazırda gecikme zammı oranı (21/07/2022 tarihinden itibaren) aylık yüzde 2.5 oranında uygulanırken yapılandırma sonrası ise taksit sayısına göre değişen (12 ayda yüzde 1.09, 48 ayda yüzde 1.36) cazip oranda katsayılar dikkate alınacak.

Böylece; daha önce tahsil edilememiş yüklü kamu alacakları, yapılandırma yoluyla tahsil edilmiş olacak. Her ne kadar kamu alacağının anaparasında barış yasasıyla bir af hakkı tanınmıyor olsa da (idari para cezalarında ana parada da yüzde 25 indirim mevcut) vergi ve diğer kamu borçlarını düzenli olarak
ödemiş vatandaşlar için bu durum aynı zamanda “haksız rekabet” yaratmış oluyor. Matrah artırımında da aynı... Yasalara uygun olarak geçmiş beş yılda vergisel yükümlülüklerini yerine getirmiş mükellefler “inceleme yapılacağı varsayımı altında”