Ateşkes umut mu yeni bir oyun mu

Bir anda Trump’dan mesajlar yağmaya başladı. Trump, saldırıyı erken haber verdiği için İran’a teşekkür ediyor, bölgede barış ve uyuma geçilebileceğini söylüyordu. Trump, “Ben de İsrail’i aynısını yapmaya teşvik edeceğim” diyordu. Trump açıklamalarını, “Tebrikler dünya için artık barış zamanı” diye bitiriyordu. Trump’ın açıklamaları üzerine kendimizi barışı konuşurken bulduk. Programın ilerleyen bölümünde ise İsrail’in, Tahran’ı tekrar vurmaya başlaması üzerine yeniden savaş havası oluştu. Programdan çıktık, Trump’dan İsrail ile İran arasındaki ateşkes mesajı geldi. Derin bir ‘oh’ çektik. Güne umutla başladık ama kafamızda deli sorular vardı.

İSRAİL’E SİTEM

Ama daha öğle olmadan Trump’tan bu kez, “İsrail ve İran ateşkesi ihlal etti” mesajı geldi. İsrail ve İran’dan memnun olmadığını söyledi. “İsrail’e sesleniyorum. Pilotlarınızı derhal eve geri çağırın” dedi. Trump, İran’a karşı daha ılımlı, İsrail’e karşı ise sertti. “İsrail, hiçbir yere düşmeyen bir füze yüzünden anlaşmanın ihlal edildiğini düşünüyor. İstediğimiz bu değil. İsrail’den memnun değilim” dedi. Ya Netanyahu’ya yakayı kaptırırsan böyle olur.

24 saat içinde savaştan barışa, ateşkesten hayal kırıklığına uzanan bir yelpazede yaşadıklarımız tam bir Ortadoğu gerçeğiydi. Kan, kriz, kaos ve savaş. Aslında yaşadıklarımız aynı zamanda Netanyahu’nun bölgemizi getirdiği noktayı gösteriyordu. Amerikan Başkanı bile Netanyahu’nun oyuncağı oldu.

SÜRPRİZ OLDU

İsrail ile İran arasında bir ateşkes bekleniyordu. Savaş başladığında İsrail tarafı 14 günlük bir süreden söz etmişti. Ama buna rağmen tam da İran’ın, Katar’daki ABD üssünü vurmasıyla birlikte savaş tırmanıyor yorumlarının yapıldığı bir sırada ateşkesin gelmesi sürpriz oldu. Ama iyi oldu.

İRAN HABER VERMİŞ

Dikkat ettiniz mi İran, Katar’daki Amerikan üssüne saldırdıktan sonra Trump, “İran’a bize erken haber verdiği için teşekkür etmek istiyorum” dedi. İran saldırmadan önce hem Amerika’ya hem Katar’a bilgi vermiş. Adrese teslim saldırılar bunlar. İran, Amerikan üssünü vurarak hem itibarını hem de rejimini korudu. Ama önceden bilgi vererek İsrail’in tuzağına düşüp, savaşı tırmandırmadı. Bir anlamda ateşkesi getiren bir vuruş yaptı.

Trump, Kasım Süleymani’nin vurulmasından sonraki İran saldırısı için de “İranlılar bizi aradılar, ‘Başka çaremiz yok, itibarımızı kurtarmak için sizi vurmamız lazım. Belli bir askeri üsse 18 füze fırlatacağız ama endişelenmeyin, füzeler üsse ulaşamayacak’ diyerek garanti verdiler” demişti.

İRAN’A ONURLU ÇIKIŞ

1- Amerika, İran’ı vurduktan sonra İran rejiminin ayakta kalabilmesi için misilleme yapmaya ihtiyacı vardı. İran, Katar’daki Amerikan üssünü vurarak hem onurunu korudu hem de ABD’ye önceden haber vererek savaşın İran-ABD savaşına dönmesine izin vermedi.

İSRAİL MECBUR KALDI

2- 7 Ekim’den bu yana Gazze’yi vuran, Hamas’la ateşkese yanaşmayan, yaptığı ateşkesleri bozan, katliamlarını sürdüren İsrail söz konusu İran olunca 12 gün içinde ateşkese nasıl yanaştı? İran’ın saldırıları gösterdi ki Demir Kubbesi, ‘Delik Kubbe’ olan İsrail, Amerika arkasında olmadan bu savaşı sürdüremez.

OYALAMA TAKTİĞİ Mİ

3- Bu savaşta Trump’ın güvenilirliği sarsıldı. Füzeler, Trump’ın itibarını hedef aldı. Barışı konuştuğu bir sırada savaşın yanında yer alıp İran’ı vurdu. O nedenle ateşkes kuşkuları da beraberinde getirdi.

4- Bu bir ateşkes mi yoksa İran’a yapılacak olan daha büyük bir saldırı için oyalama ve uyutma taktiği mi?

PAMUK İPLİĞİNE BAĞLI

5- Söz konusu İsrail ve Netanyahu olduğu sürece ateşkes pamuk ipliğine bağlıdır. Zaten ilan edildikten birkaç saat sonra ihlaller başladı.

6- Ateşkesle ilgili birçok bilinmezlik söz konusu. Daha doğrusu Trump’ın açıklaması dışında ateşkese dair bilinen bir şey yok.

7- İran ile İsrail hangi şartlarda anlaştı, ateşkes kalıcı olacak mı? ABD ile İran yeniden nükleer müzakerelere başlayacak mı?

8- İran’ın zenginleştirdiği uranyum stokları ne olacak?

Bununla birlikte ateşkes, üç ülkeye de kendi kamuoylarına satabilecekleri fırsatlar sunuyor.

İSRAİL NE DİYECEK

İsrail, ‘İran’ın nükleer programı ve füzelerinin oluşturduğu tehdidi ortadan kaldırdım. İran’ı en az 20 yıl gerilettim’ diyecek.

İRAN REJİMİ KURTULDU

İran ise dünyanın en büyük gücü olan Amerika’ya ve İsrail’e yenilmedim. Tam aksine İsrail’i vurup, Amerika’ya cevabını verdim diyecek. İran hem devletini hem rejimini kurtardı.

TRUMP’TAN ZAFER HAVASI

Trump ise İran’ı vuran tek başkan ben oldum. İran’ın nükleer programını ortadan kaldırdım. Böylece tarihe geçtim. Ayrıca İsrail’in yanında olduğumu gösterdim diyecek.

Umut etmek istiyorum. Çünkü ateşkes her zaman savaştan iyidir. Ama bu konuda Netanyahu ve Trump’a güvenmiyorum.