Friedman, kadınlar, vs...

Filipinler’deki, Hindistan’daki, Sri Lanka’daki çocukların durumu, Arap çocuklarınkinden çok daha parlak görünüyor. Arap çocukları teknolojiyi bomba yapmakta kullanırken, hizmetçilerinin çocukları teknolojinin kendisini üretmeye başlamışlar.

Arap dünyasının demokratikleşmek için ihtiyacı olan şey nedir? Amerika’nın Arap dünyasında reform promosyonu yapmaktan vazgeçmesi gerekiyor. ‘Arap dünyasına demokrasi nasıl gelecek?’ sorusuna aklı başında herkes gibi Friedman da ‘İçeriden’ yanıtını veriyor. Arap yönetici sınıfına, hizmetçilerinin çocuklarının neleri başardığını göstermek onları harekete geçirebilir.

Diğer taraftan da ‘içeriden’ reformu başarabilecek kapağı açılmamış büyük bir beyin gücü gizli Arap dünyasının içinde, özellikle de Arap kadınları arasında.

* * *

Müslüman ülkeler neden geri kaldı? Neden demokratikleşmeyi başaramadılar? Bu sorulara yanıt ararken kadının konumu üzerinde de durulmalı. Beyninin yarısını kullanmayan toplumlardan söz ediyoruz sonuçta. Kadınların yüzde 30’unun okur yazar olmadığı, kız çocuklarını okula göndermekte zorlanan Türkiye son dönemde bu eksikliği kavradı. Sivil toplum kuruluşları, kız çocuklarının okullaşmasına yönelik ciddi projeler başlattılar.

Örneğin, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği üç projeyi birden yürütüyor. ‘Çağdaş Yatılı Kız Öğrenciler Projesi’ni Schneider Elektrik destekliyor. 5 bin kızı okutmayı hedefleyen ‘Çağdaş Türkiye’nin Çağdaş Kızları Projesi’nin sponsoru Turkcell. ‘Anadolu’da bir Kızım Var Öğretmen Olacak Projesi’ ise bireysel bağışçılar tarafından ayakta tutuluyor. Garanti Bankası, Benetton, Mavi Jeans gibi firmalar, İstanbul’da okuyan öğrencilere burs veriyorlar.

Bernard Lewis, ‘Ortadoğu’ adlı kitabında bölgenin kaderini belirleyecek üç faktörden biri olarak ‘kadınlar’ı göstermişti. Zengin Araplar açısından hizmetçilerinin çocuklarının ilerleyişi kadar Türkiye’nin kadın modeli ve kızların okumasına yönelik projeler de pek çok yönden örnek olabilir.

* * *

Ortadoğu’nun Amerika olmadan içeriden reformla demokratikleşmesinde ‘kadın meselesi’ önemli yer tutuyor. Türkiye bu alanda model olacak ise bu rolü Vehhabi geleneğinin parçası olan türbanla yapamaz. Kafasının içi aydınlanan kadınların çoğunluğunun -eğer ciddi bir baba, ağabey ya da kocadan kaynaklanan erkek baskısı ile karşı karşıya değilse- türbanı attığını biliyoruz.

Ortadoğu’da demokratikleşmenin en önemli ayağı kadınlardır.