‘Çip’e hâkim olan dünyaya hâkim olur

Çağlar boyunca ulusların birbirine üstünlüğü ordularının gücüyle ölçülegelmiş. Başta internet olmak üzere bugünkü teknolojik seviyemizi büyük oranda savunma sanayilerinin Ar-Ge’lerine borçluyuz.Galaksimizde bizden daha gelişmiş barışçıl uygarlıklar varsa, onlara hava atacağımız bir başarı olmadığı muhakkak. Geçen yüzyılın üçüncü çeyreğine girerken, Soğuk Savaş’ın uzantısı olarak ABD ile Rusya arasında bir uzay yarışı vardı. Günümüzdeyse ülkelerin dünya sahnesindeki konumunu teknoloji üstünlüğü belirliyor. Silikon Vadisi’ndeki dev bilişim şirketleriyle ABD, yarışı domine eden ülke gibi görünüyor. Ancak ABD’nin ve teknoloji geliştiren Batı ülkelerinin dışarıya öyle bir bağımlılığı var ki… Ona sahip olan, ‘gerçek gücü’ elinde tutuyor: Çipler… Asya kıtasında çip tedariki pandemi nedeniyle aksayınca basit çiplerin üretimi azaltılmış ve otomotiv sektörü bundan hayli etkilenmişti. Neticede çip bağımlılığının ABD ekonomisine etkisi ve taşıdığı riskler de su yüzüne çıkmış oldu.

Yelpaze çok geniş

Çipler hayatımızın her yerinde... Cep telefonlarından TV kumandalarına, mutfak aletlerinden oyuncaklara kadar her şeyin içinde irili ufaklı çipler var. Bir tek ev hayvanlarımızın ensesi kalmıştı, artık o da çipli! Silikon Vadisi’ne ismini veren yarı iletken silikon elementiyle üretilen çipler, işlevlerine göre basit veya gelişmiş yapıda olabiliyor.
Bir çipe ne kadar silikon devre sığarsa o kadar gelişmiş oluyor. Bilgi saklamak veya veri işlemek için kullanılıyorlar. Basit hafıza çubuklarından uzay araçlarına kadar uzanan geniş bir yelpaze... Dünyadaki çip üretiminin önemli bir kısmı (yüzde 22) Tayvan’da gerçekleşiyor. Gelişmiş çiplerinse yüzde 90’ı bu ülkede üretiliyor. Çin’in topraklarına katmak istediği Tayvan’a yönelik olası işgal planı malum; dünyanın sıradaki gündemi. Doğu Çin Denizi’nde bağımsız bir ada ülke olan Tayvan’ın en az 250 katı yüzölçümüne sahip Çin Halk Cumhuriyeti için mesele elbette sadece toprak bütünlüğü değil. Tayvan’ın teknolojiyle elde ettiği finansal güç neredeyse Çin’le yarışır düzeyde. Ayrıca Pasifik’in öte yakasındaki ABD ile bir güvenlik bağlantısı da var. Özetle Çin, stratejik konumdaki adayı işgale kalkışırsa, bir sonraki iPhone modelini görmek için biraz beklememiz gerekebilir. Zira Apple’ın kullandığı çipler Tayvan’ın en büyük çip fabrikası TSMC tesislerinde üretiliyor. Nvidia, AMD, Marvell, Google, Amazon gibi şirketler TSMC’nin diğer müşterileri...

Yakın zaman önce ABD’nin Phoenix kentinde bir TSMC fabrikası kurulması bu bakımdan manidar. Fabrikanın açılışına katılan ABD Başkanı Joe Biden için konu adeta bir ulusal güvenlik meselesi. Biden Hükümeti, küresel üstünlüğü tamamen teknolojiye bağlı ABD’nin geleceğini korumak maksadıyla ağustosta ‘CHIPS ve Bilim’ adıyla anılan yasayı yürürlüğe almıştı. The New York Times’ta (NYT) yer alan bir habere göre Beyaz Saray, ülkede çip üretimini dört bir yandan destekleyerek Asya kaynaklı bir tedarik sıkıntısına karşı ekonomisini güvenceye almayı hedefliyor. Hibeler ve yatırımlarla toplamda 280 milyar dolar bütçe ayrılan CHIPS ile fonlanan girişimlerin teminatı şimdiden 200 milyar dolara ulaşmış durumda. ‘Ulusal çip seferberliği’ne dönüşen plan dahilinde 16 eyalette 23 çip fabrikasıyla çok sayıda tedarik zinciri kurulması hedefleniyor. Ayrıca üniversitelerin mühendislik bölümlerine destek ve ek kontenjan sağlanıyor. Aynı gazetenin yorumuna göre fabrikaların kurulması yeterli değil. Gelişmiş çipleri üretecek seviyeye gelmeleri yıllar sürebilirmiş. Ayrıca teknik eleman açığı da var. Mühendislerin aynı hızda yetişip mezun olması gerekiyor. Çip endüstrisinde
40 binden fazla yeni iş pozisyonu açılacağı hesaplanıyor. ABD’nin işgücünü yabancı ülkelerden telafi edebileceği belirtiliyor; bu da bizim taraflarda yurtdışı hayali kuran mühendisler için sevindirici. ABD ile Çin arasındaki tekno-soğuk savaşın merkezindeki silikon çipler, tırnak kadar boylarıyla dünyanın dengesini değiştirirken biz de ilgiyle izlemeye devam edeceğiz...