Cezmi Orhan’ın gizemli dünyası

Cezmi Orhan, Galeri Akdeniz’de (Yıldız) 29 Şubat’a kadar sürecek sergisini, bu kez sembolizm akımının öncüsü Fransız şair Stéphane Mallarmé’in “Zarla Şans Dönmeyecek” şiirinden esinlenerek hazırlamış. Sergiyi gezdiğinizde, Mallarmé’in “şiir gizem dolu olmalı” görüşünün Orhan’ın resimlerine de yansıdığını görebiliyorsunuz. Gelin isterseniz, ne demek istediğimi daha iyi anlatabilmek için sergiyle ilgili hazırlanmış manifestoya özetle bir göz atalım:
“Sergi, metin ve görselliğin karşılıklı duruşu ile ortaya çıkan dinamik ilişkinin görselleri, anlatımcı bir ifadeye dönüşmeden çağrışımsal ve sezgisel düşüncenin ekseninde oluşturulmuş iki ve üç boyutlu çalışmalardan oluşuyor.
Cezmi Orhan için sanat insana ve yaşama dair sorunların çözüm ve yüzleşme alanı. Bu nedenle sanatçının eserlerinde başat imge insandır. Tanımsız, ifadesiz ve cinsiyetsiz olarak ele alınan, tuvale sığmayan, yarımlık hissi veren insan imgeleri, portrenin ifadeci görevinin bedensel devinimlere yüklendiği anıtsal ifadelere dönüşen figürler olarak karşımıza çıkıyor. Tuval yüzeyinin radikal biçimlenişine göre konumlanan figürler, tekil varoluşları ile özgürlük taşıyıcısına dönüşen izleyici ile güçlü bağ kuran görsellikteler. Bu yaklaşım insanın varoluşuna dair birçok soruya yanıt arama çabasıdır, sanatçının varoluş tavrının eser üzerinden yansıması ve kışkırtıcılığıdır. Sergi, arkasında durulabilen bir savunma ile oluşturulmuş, radikal biçimlendirmeler, iki ve üç boyutlu çalışmalar ile orkestra gibi. Sergi, izleyiciye görünenin arkasını okumaya davet eden ritmli bir izleme serüveni sunuyor. Cezmi Orhan’ın çalışmaları, yaşamın bir yerinden atılan bir çığlığın duyulması ve hissedilmesi gibi.”



Peki soyut resmin önemli isimlerinden Orhan şövalede boş bir tuvalin başına geçtiğinde ne hissediyor, ne düşünüyor, sonuca nasıl ulaşıyor? Bu soruların yanıtını da Orhan’ın geçmişte verdiği bir röportajda buldum:
“Boş bir tuval geçekten de sonsuz, sınırsız bir dünya gibidir. Özellikle benim gibi ressamlar, sanatçılar, sonucu baştan görmezler. Boya niteliği, sürüş vs. gibi etkenlerden dolayı sonucu başka bir anlamda tahmin edebilirsin. Eskiz üzerinden veya herhangi bir somut görsel üzerinden ilerlemediğim için nerede ne çıkacağını kestirebilmem mümkün değil. Tuvalin sonucunu görüyor musun ya da tuvalin sonucunu görmek nedir dersen, herhalde şöyle bir şeydir: Bir el var, bir de onun üzerinde dolanan bir başka el daha var. Bu el tuvalde görünmez halde duruyor, büyük ihtimalle zihninizde de hazır. O eli yaptıkça üzerinde dolanan el gidiyor ve onun üzerine oturuyor. Onun üzerine oturduğunda tamam diyorsunuz.”
Ben de “Orhan’ın eserlerini kavrayabilmeniz için gözünüzün resimde soyut anlayışa alışık, hatta eğitimli olması gerekir” diye düşünüyorum.

KENTTE NE VAR?

Hakan Esmer-21 Mart’a kadar (CerModern/Sıhhiye), Orhan Taylan-29 Şubat’ta açılacak (Platform A/Taurus AVM), Sertap Yeğin-Pınar Tınç-Buğra Özer(seramik)-28 Şubat’ta açılacak (Galeri Soyut/Yıldız), Nisa Kılınç-26 Şubat’ta açılacak (Mustafa Ayaz Müzesi/Balgat), Uğur Çalışkan-14 Mart’a kadar (Nurol Sanat/Kavaklıdere), Gültekin Serbest-18 Mart’a kadar (Valör Sanat/Yıldız), Duran Karaca-4 Mart’a kadar Ziraat Çukurambar (Next Level AVM), Kayıhan Keskinok-29 Şubat’a kadar (Keskinok Sanat Vakfı/Cinnah Caddesi), Muharrem Pire-7 Mart’a kadar (Sevgi Sanat/Hilal Mahallesi), Hasan Mirza-28 Şubat’a kadar (Artsürem/Hilal Mahallesi), Aligholi Mardani-İbrahim Mardani-Bahtiyar Fathi-1 Mart’a kadar (Ata Sanat/Ulus), İnga Simonyte Deniz-16 Mart’a kadar (Bilkent Üniversitesi Sanat Galerisi), Necla Tuğcu-5 Mart’a kadar (BRHD/Hollanda Caddesi), Serap Etike-28 Şubat’a kadar (Detay Sanat/Kocatepe), Nezafet Özlütürk-Raif Gökkuş-5 Mart’a kadar (Emin Antik/Kale), Murat Yıldırımçakar (heykel)-27 Şubat’a kadar (Fırça Sanat/Hilal Mahallesi), Bağdagül Demirtürk-6 Mart’a kadar (Galeri M/Armada AVM), Nurşen Tellioğlu Kulattı-28 Şubat’a kadar (İsmail Altınok Sanat Merkezi/Kolej), Nermin Alpar-18 Mart’a kadar (Medya Sanat/Çankaya), Bülent Yavuz Yılmaz-Elif Yılmaz-29 Şubat’a kadar (ASO Sergi Salonu/Çankaya), Jou-Yi Chen-10 Mart’a kadar (ÇSM/Çankaya).