Hatay Havalimanı başka bir konumda yeniden yapılmalı

Bölgede can ve mal kaybı hızla yükselirken deprem sonrası planlama için ülke tek yürek oldu. Deprem sonrası havayolu şirketleri tahliyeler için adeta yarıştı. Önce 100 lira fiyat uygulanan uçuşlar sonraları bedava yapıldı. Elbette zaman zaman ortaya ciddi sorunlar da çıktı. Apronları dolduran yolcular uçuş güvenliğini tehlikeye sokanlar oldu. Ama sonunda 300 binden fazla insan oluşturulan hava köprüsü ile değişik merkezlere taşındı. Havalimanlarımız genel olarak iyi not aldı. Ancak İl Özel İdaresi tarafından yıllar önce yeri seçilerek yapılan Hatay Havalimanı onarım yapılsa da ciddi problemlerle yola devam edemez. Gelecekte başka bir konumda yeni bir havalimanı yapılmazsa bölgenin hava köprüsü kopar.

MUCİZE TAHLİYE

Büyük sorunların yaşandığı deprem bölgesinden uzaklaşmak isteyenler ilk günler uçaklara ulaşamadılar. Sonra başta THY ve Pegasus olmak üzere SunExpress, Corendon, Free Bird, Southwind gibi havayolları yolcuları büyük merkezlere ulaştırmak için yarıştı. Önce 100 TL bilet ücreti ilan edilirken, kısa süre sonra bundan vazgeçildi. Önce rezervasyonsuz, havalimanına gelen yolcular kabul ediliyordu, şimdilerde yine ücretsiz ama rezervasyon şartı getirildi.
Uzunca bir süre havalimanlarında tam bir kaos ortamı vardı. Terminallere gidip bir an önce uçağa binmek isteyenler apronlara taştı. Uçakların güvenliği tehlikeye girdi. Bu durum güçlükle önlendi. Ücretsiz uçuşlar yolcu akışını artırdı. Bu arada yolcuların çoğu deprem bölgesine gidiş-gelişin ücretsiz olduğunu sanıyorlar ama öyle değil; sadece bölgeden tahliyeler ücretsiz. İleri tarihlere yapılacak ertelemeler için de havayolu şirketleri ücret almayacak. Elbette bununla ilgili tarihlerin belirlenmesi de sürüyor.

Depremin ilk gününden itibaren havayolları toplam 300 binden fazla yolcuyu taşıdı. Sadece THY 118 sefer ile 19 bin 770 kişilik arama–kurtarma ekibini bölgeye ulaştırdı. Ayrıca bin 100 den fazla sefer ile 200 bin kişiyi tahliye etti. Depremin yaşandığı kentlere de bu uçaklar boş gitmedi. Özellikle THY dünyanın çok uzak noktalarından bile yardım kargolarını büyükelçilikler organizasyonuyla taşıdı. Bugüne kadar THY kargo 7 bin 500 tona yakın yardım malzemesi getirdi.

HAVALİMANLARIMIZ DEPREMİ GÖĞÜSLEDİ

İl Özel İdaresi tarafından yeri seçilerek yaptırılan Hatay havalimanı daha önce de su baskınlarıyla biliniyordu. Göl üzerine kurulu havalimanı depremde büyük zarar gördü. Pisti kırıldı ve birçok yerinden çatladı. Uçuşlar yapılamadı, Hatay’ın hava bağlantısı tamamen kesildi. Ardından pist hızla onarılarak ulaşıma açıldı. DHMİ Kalibrasyon uçağı gelerek sistemleri ayarladı.

Ancak havalimanının halen 918 metrelik bölümü kullanılamıyor. Çünkü pist Amik gölü üzerine kurulu. Kullanılamayan 918 metrelik bölümün altı ise su kovasının en derin yeri, kovanın dibi gibi. Pist çevresinde betondan bir kuşaklama var ama bu, su baskınlarını önlemiyor. Ayrıca pistin altına kazık çakılmadığı da biliniyor. 3 bin metrelik pistin geri kalan 2 bin 82 metrelik kısmına da büyük uçaklar inemiyor. Şimdilerde tahditli, ‘notam’lı bir havalimanı. Terminal çevresindeki sundurmalar da yıkılmıştı. Onarım tamamlandı. 04/22 yönündeki 3 bin metre uzunluğunda ve 45 metre genişliğindeki pistte bir eksen kayması olması ihtimaline karşılık değerlendirmeler yapıldı. İlk gelen bilgiler bir kayma olmadığı yönünde.

Buna rağmen büyük bir gerçek de ortaya çıktı: Başlangıçta DHMİ değil İl Özel İdaresi tarafından yeri belirlenen bu havalimanının yerinin değiştirilmesi gerekiyor. Tamiratlarla falan yaşatılması mümkün görülmüyor. Su içinde oynayan bir pist ne kadar dayanır bilinmiyor? Bundan kaçış yok. Uzmanlık dışı değerlendirmelerle yapılan bu tür işlerde burada olduğu gibi yüksek maliyetler ortaya çıkıyor.

MALATYA HAVALİMANI DA GÜÇLENDİRİLİYOR

Öte yandan Malatya Havalimanında da terminal binasında üç ay önce ihalesi yapılarak iyileştirme-güçlendirme gerçekleştirilmişti. Şimdi buna rağmen yeniden değerlendirme yapıldı ve güçlendirmenin artırılması yönünde çalışmalara başlandı. Eğer güçlendirme deprem öncesi ve hızla yapılmasaydı belki de terminal binası şimdilerde kullanılamaz olacaktı. Deprem bölgesindeki diğer havalimanlarında hiçbir sorun yaşanmadı. DHMİ depremde en iyi notu alan kurumlarımızdan biri oldu. Bütün havalimanlarında uçakların biri inip diğeri kalkıyor. Tahliye operasyonları hızla sürüyor.

CAN DOSTLAR AŞISIZ

Havayolu şirketlerimiz aşısız olan canlı hayvanları da uçaklara kabul ettiler. Tahliyeler sırasında yüzlerce canlı hayvan deprem bölgesinden çıkarıldı. Meksika kurtarma ekibinde yer alan Proteo adlı köpek ne yazık ki enkaz altında kalarak can verdi. Meksika ve Türkiye Proteo için duygu yüklü paylaşımlar yaptı. Kim bilir, belki oralarda bir yere bir sokağa Proteo adı verilir. Hakkını ödeyemesek de onu her zaman hatırlamak can dostlarımıza karşı bir büyük saygı ve bir teşekkür olabilir.