A220’nin gözü THY'de

Montreal’de hava -14 derece. Şehrin merkezinden Mirabel’deki Airbus fabrikasına gidiyoruz. Kar yağışına rağmen yollarda kaza falan yok. Her gece yollar temizleniyor, sonra yine kar yağıyor. Kentin insanları doğru lastiklerle doğru otomobil kullanıyor.

Neyse 45 dakikalık bir yolculukla Airbus’ın Kanada fabrikasına ulaşıyoruz. Başımızda gezi liderimiz Airbus Türkiye’nin İletişim Müdürü Özge Sevük Topkaya var. Sayesinde güvenliği çabuk geçiyoruz. Ve karşımızda Francizco Lopez. Müşteri mühendisliği müdürü. Uçağı bir anlatıyor ki, sormayın.

A220 ile ilgili geniş bir bilgi yüklemesinden sonra fabrikaya geçiyoruz. Dizi dizi uçaklar imalat alanında, hızla finale ulaşmak için yapılandırılıyorlar.

C SERİSİNDEN GELEN UÇAK

Bu uçağın ana adı “Bombardier CSeries.” Bin 220 metrelik pistlerde iniş-kalkış yapabiliyor. Londra şehir merkezindeki City Airport operasyonları da bunu kanıtlıyor. A220-300 modelinin standart fiyatı 91.5 milyon dolar. Uçağın operasyonları bir başarı hikâyesi. İlk uçuşunu 16 Eylül 2013 tarihinde yapan uçak, Avrupa-Kanada ortaklığıyla hayata geçirilen bir proje. Yüzde 75’i Airbus ve yüzde 25’i Québec Hükümeti’ne ait Airbus 220 ailesi, Canada Limited Partnership’in yönetimi altında üretiliyor. Program, operasyonların program yönetimi, mühendislik, müşteri desteği ve hizmetleri içeren bölümler Quebec, Mirabel’de. Burası ana A220 son montaj hattına ev sahipliği yapıyor. ABD pazarı için Alabama, Mobile’de ikinci bir montaj hattı var.

Uçak aslında Kanada’nın iş jetleri de yapan ve birçok sanayi alanında eli-kolu olan Bombardier’in bir tasarımı. Tek başına büyümeyi sağlayamayınca sağlam ortak olarak Airbus’ı bulmuş ve gerçekten satışa kadar her şey uçmuş.

PAZAR PAYI YÜZDE 60

Ortaklıktan tek koridorlu, konforlu ama yüksek yakıt tasarrufu sağlayan, çevreye daha az zararlı, baştan aşağı farklı tasarımlı ve modern malzemeler kullanılan büyük, bölgesel-uzun menzilli bir jet yolcu uçağı ortaya çıkmış. Bu nedenle de farklı bir pazar oluşturmuş durumda. Satışı da hızla artmış 100-150 koltuk aralığında satış rekoru kırmış. Pazar payı yüzde 60. Değişik havayollarına toplam Toplam 773 sipariş alınmış, bunun 246’sı teslim edilmiş. 527 uçak imal edilecek. Bu uçaklar 700 binden fazla ticari uçuş yapmış, 1 milyon 150 bin saat uçmuş. Uçak İstanbul’dan Avrupa’nın tamamı, Afrika’nın büyük kısmı, Orta Asya, elbette Ortadoğu’ya ulaşabiliyor.

MALİYETİ ÇOK DAHA DÜŞÜK

Airbus Kanada, başından beri THY ile ilgileniyor. 737-800 ya da A320 gibi uçaklar yerine çok daha düşük maliyetli A220’ler, özellikle iç hatlar ve çevre ülkeler için THY’ye öneriliyor. THY Airbus Kanada’nın satış çabasına sessiz kalmamış. Hatta 20’den fazla uçak alabileceğini, ama uçakları onların bulacakları pilotlarla teslim almak istediğini belirtmiş. Ön görüşmeler sürüyor. Nerede nasıl bir sonuç alınır, bilmiyorum.

Uçağın parçaları Avrupa’dan Çin’e geniş bir coğrafyada tedarikçiler tarafından imal ediliyor. Ve bizim de bu uçağa birçok parçayı yaptığımızı duyunca elbette gururlandım.

Bu uçakla iki kez uçtum. AirBaltic Havayolları’nın uçağı idi. Daha büyük bir uçakla yolculuk havasını yaşadım. Onlar geniş bir coğrafyada bu uçakları kullanıyorlar. Başka havayolları da yoğun kullanım için siparişlerini artırıyorlar. Amerika’da Delta ya da Jetblue gibi operatörlerin uçakları vızır vızır uçuyor. Avustralyalı Quantas’a kadar siparişler var. Yani dünyanın dört bir yanında A220 uçaklarına rastlayabilirsiniz.

Bir gün A220’ye binince bu adı “bölgesel jet” olan kendinden büyük uçağın ne kadar rahat olduğunu anlayabilirsiniz.

A220’NİN SATIR BAŞLARI

Tek koridorlu ama geniş kabinli. Büyük pencereler içeriyi ışıkla dolduruyor. Baş üstü dolapları yolcu başına yüzde 20 daha fazla yer sunuyor. Koltukları doğru aralıkta ve geniş (47 cm), rahat. Orta koltuklar daha geniş (48.3 cm) ve bu sayede orta koltuğa düşen yolcunun şikâyeti azalıyor. Business’da koltuk genişliği 58.3 cm’ye çıkıyor. Ve koridor tek ama  genişliği yolcu hareketinde büyük rahatlık sağlıyor.

Koltuk başına yüzde 25 yakıt tasarrufu sunuyor. Düşük karbon salımı ve düşük gürültü de cabası.

Müşterilere teslim edilen uçaklar bugüne kadar toplam 1 milyon saatten fazla uçtu. Menzil esnekliği 6390 km’ye varan menzil ile A220, tek bir uçak tipiyle hem bölgesel hem de daha uzun menzilli görevlerde uçma imkânı sunuyor. Hem bölgesel jet hem de operasyonel olarak kendi geniş çoğrafyasını yaratan bir uçak.

Sınıfındaki en hafif uçak. Sürtünmeyi azaltan burun yapısı ve kuyruk konisi özel bir tasarım eseri. Aerodinamik yapısında farklılıklar sunuyor.

A220’nin bakım aralıkları çok geniş. Bu sayede yerde daha az kalıyor ve işletmecisine daha çok zaman bırakıyor.

Güçlü wifi anteni, geliştirilmiş kabin eğlence sisteminin yanında büyük ekranları var.

Özel aydınlatma, kabinde ferahlık yaratıyor. Büyük tuvalet yolculara konfor sunuyor.

A220-300 TEKNİK ÖZELLİKLERİ

Uzunluk: 38.7 metre

Kabin uzunluğu:  27.5 metre

Gövde çapı: 3.5 metre

Maksimum kabin genişliği: 3.28 metre

Kanat açıklığı: 35.1 metre

Yüksekliği: 11.5 metre

Maksimum yolcu kapasitesi: 160

2 sınıflı koltuk sayısı: 120-150

Kargo hacmi: 31.6 metreküp

Menzil: 6.390 km

Maksimum ağırlık: 70.3 ton

Yakıt kapasitesi: 17.213 kg

Servis tavanı: 12.497 metre

Motorlar: 2xPratt&Whitney (CS100)

Maksimum seyir hızı: Saatte 871 km

KONTRATLARDA TÜRK İMZASI

Airbus Kanada’daki Mirabel fabrikasında kontratlara Miray Pırnal imza atıyor. Miray hanım sırasıyla Sabancı Üniversitesi, ODTÜ ve sonra Amerika’da Binghamton Üniversitesi’nde eğitim almış. Ankaralı bir doktorun kızı. Tırnakları ile kazıyarak yükselmiş. Bir süre Pegasus Havayolları’nda çalışmış. Sonra Kanada. Airbus’ın Kanada Mirabel’deki (Quebec ) fabrikasına girmiş. Satış kontratlarına imza atıyor. Çok da önemli bir sorumluluğu taşıyor.

ZORLU HAVALİMANINA KOLAY İNİŞ

Uçağımız A350-900. TC-LGB. TK36 seferi ile Montreal’e uçtuk. Havacılık adı YUL olan kentin havalimanı Montreal- Pierre Elliott Trudeau karlar altında. Verilen meteoroloji bilgisine göre inişimizden bir saat sonra kar yağışı yoğunlaşacaktı ama öyle olmadı. Daha hırçın bir hava durumuyla karşılaştık. Uçağımızın mesul kaptan pilotu Birol Toykan, eski bir F-16 pilotu. 20 bin saatten fazla uçuşu var. Yanında iki First Officer (2. Pilot ), Murat Demirtaş ve Nejat Duman yer alıyor. İkisi de tecrübeli. Yakında kaptan pilot olup dar gövde de uçmaya başlayacaklar.

Yaklaşıyoruz. Güçlü bir yan rüzgâr yok. Kar var, don var. Neyse Kanadalılar bu işi iyi biliyor. Bizim Kaptan da öyle. Zor şartlarda hiç zorlanmadan piste oturuyoruz. Öyle sağa-sola kaçış yok. Tepe kamerasından izliyorum. Ne ufak bir panik var, ne de bir zorlama. Reverse açıyor. Hızımız sakince düşüyor. Taksiye başlıyoruz. Tedbirli ama hızlı. Ve köprüye yanaşıyoruz.  Bütün yolcular mutlu. Uçakta 72 millet var.

PURSER DENEYİMİ

Uçağımızın Purser’ı Beril Özge Dilaver, deneyimli bir kabin amiri. 10 saatlik uçuşta yolcuları sakince yönetiyor ve herkesin isteğine koşuyor. Kabin ekibinden Gülçin Şen Makinacı, Ece Eren,  Burcu Kocatepe ve Flying Chef Öykü Nur Salgın bir ahenk içinde sisteme katılıyorlar. Montreal dönüşünü de aynı ekiple yapıyoruz. Yani onlar gibi Montreal’de sadece 46 saatimiz geçiyor.

KANADA İZİN VERMİYOR

Türk Hava Yolları çok uzun süredir Kanada operasyonlarını artırmak istiyor. Şu anda haftada üç gün Montreal’e uçuluyor. Ayrıca haftada altı gün Toronto ve üç gün de Vancouver’e uçuş var. Şirketin hedefi bütün bu noktalara her gün uçmak. Yolcu sorunu da yok. Yine de Kanada ne yazık ki, trafiğin artırılması için izin vermiyor. Yıllardır THY’nin ısrarlı girişimleri şimdilere dek sonuçsuz kaldı. İzin çıktığı an, üç noktada da uçuşlar yedi güne çıkacak ve belki de biri için günde iki uçuş yapılacak.