×
Şaka yaptığımı düşünmeyin. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 5 doktor 5 de eczacıyı, bu konulardan, önce “yazılı” sonra da “sözlü” sınava tabi tutmak suretiyle, “müfettiş” olarak görevlendireceğini açıklıyordu.
İNANILIR GİBİ DEĞİL
Gazetedeki ilanı görünce, önce “Böyle bir doktor ve eczacı var mıdır?” diye düşündüm.
Ardından da “İster misiniz Maliye Bakanlığı da bir ilan verip anatomi, farmakoloji, histoloji, genetik ve patoloji konularından sınava girecek avukat arasın!..” diye düşündüm.
İnanılır gibi değildi ama olay gerçekti. Üstelik ilan da neredeyse tüm gazetelerde yayınlanmıştı.
Yıllar önce yaşanılan bu olayda, merak ettiğim bir başka husus da ilgili bakanın ilandan haberinin olup olmadığıydı..
“Sayılı günler çabuk geçer” diye bir söz var. 1 Mart 2014’te başlayan emlak vergisi birinci taksit ödeme süresi, 2 Haziran 2014 akşamı sona eriyor. Sürenin bitimine iki gün kala en çok merak edilen ve sorulan konuları, topluca vermek istedik.
2014 yılında alınacak emlak vergisi ile ilgili “arsa m2 değerleri” bazı il ve ilçelerde yüzde 100-200, bazılarında da yüzde 500-1000 artış yapılarak yeniden belirlendi. Arsa değerlerindeki artış, arsa payı nedeniyle binaları da ilgilendiriyor. Yandaki tabloda bazı illerdeki m2 artışlarından örnekler verilmiştir.
ARSA BİNAYI ETKİLİYOR
2014 yılı için artırılan arsa değerleri, sadece arsası olanları değil evi, bürosu, dükkânı, mağazası, oteli ve fabrikası olanları da etkileyecek. Nedenine gelince; örneğin bir evin emlak vergisi değeri, arsa payı değeri ile bina değerinin toplamından oluşuyor.Böyle olunca, arsa değerindeki yüksek artış; ev, büro, dükkân, mağaza ve diğer işyerlerinin emlak vergisi değerinde, ciddi bir artışa neden oluyor.
EMLAK VERGİSİ ORANI
Hemen belirtelim, yetim kız çocuklarına her ikisinden de aylık bağlanabiliyor. Ancak kız çocuğunun bekâr, boşanmış veya dul olması gerekiyor. Ayrıca anne ve babanın ölüm tarihleri ve hangi kurumda sigortalı oldukları da bağlanacak aylığı etkiliyor. Bazı durumlarda çalışan kız çocuğuna aylık bağlanamıyor.
KIZ ÇOCUĞUNUN İŞİAylık bağlanacak olan kız çocukları, hak sahibi olarak nitelendiriliyor. Buna göre, hak sahiplerinin bêkar veya boşanmış ya da dul kalmış olması gerekiyor. Boşanmış veya eşinin ölümü nedeniyle dul kalmış kız çocukları da bekâr kız çocukları gibi hak sahibi sayılırlar. Kız çocukları için yaş ve öğrenim şartı aranmaz.
SSK’lı (4/a’lı) veya Bağ-Kur’lu (4/b’li) olarak çalışan kız çocuklarına, SSK’lı veya Bağ-Kur’lu anne ve babalarından aylık bağlanmıyor. Ancak Emekli Sandığı mensubu anne-babadan aylık bağlanıyor.
Buna göre, ayda 10 bin TL aylık geliri olan SSK’lı kız çocuğuna veya fabrikatör olan kız çocuğuna Emekli Sandığı mensubu anne-babasından aylık bağlanabiliyor.
Ancak asgari ücretle çalışan SSK’lı kız çocuğuna veya esnaflık yapan Bağ-Kur’lu bekâr kız çocuğuna, ölen SSK’lı veya Bağ-Kur’lu anne babasından aylık bağlanmıyor.
Emekli ev hanımı ve işsizler ile engellilerin, geçmiş yıllarda “bilmeden ödedikleri” emlak vergilerini, ilgili belediyeye başvurup talep etmeleri halinde, belediyelerin iade etmesi gerekiyor.
Bazı belediyeler “Şükrü Hoca öyle yazmış ama yok öyle bir şey” derlerse, moralinizi bozmayın. Asıl onlar bilmiyor!
Elimizde, “iade edileceğine dair Maliye’nin çok yeni tarihli bir resmi yazısı” yani “özelgesi” var.
Belediyeler, “vergi olayının patronu olan Maliye Bakanlığı’nın” özelgesine uymak ve iade yapmak zorundalar.
OLAY NE?
Emlak Vergisi Kanunu ile;Türkiye sınırları içinde, 200 m2’yi aşmayan bir evi olan;
Emekli, ev hanımı, işsiz ve engelliler korunuyor.
Böyle olunca, devletin yılda 30 milyar liranın üzerinde “vergi ve prim kaybı” oluyor. Türkiye’de 2014 yılında toplanması hedeflenen vergilerin yaklaşık 70 milyar lirasının Gelir Vergisi olması, gelir vergisinin de yüzde 67’sinin ücretlilerden toplanması, ücretlilerin ise yaklaşık altı milyonunun “asgari ücret” üzerinden beyan edilmesi, olayın vergi ve prim kaybı boyutunu, net olarak ortaya koyuyor.
HAPİS KISKACI
1) İşçi çalıştıranların, ücret bordrosu düzenlemesi ve bu bordroda işçilerin tek tek, brüt ücretleri, yapılan kesintiler ve ödemenin belirtilerek, imzalattırılıp saklanması yasal zorunluluk (Vergi Usul Kanunu, Md.238).
2) Vergi kanunlarına göre düzenlenmesi ve saklanması zorunlu olan belgelerin, (örneğin ücret bordrosunun) muhtevası (yani kapsamı) itibariyle yanıltıcı olarak düzenlenmesi ise “Kaçakçılık suçu” olarak kabul ediliyor (VUK. Md.359/a-2). Olayımızda, ödenen ücretin bordroda düşük gösterilmesi ile birlikte, kapsamı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenme fiili gerçekleşmiş olmaktadır.
3) Kaçakçılık suçunun yaptırımı ise “18 aydan 3 yıla kadar hapis” cezası olarak uygulanıyor (VUK. Md.359/a-2 /2).
4) Olay hapis cezasıyla da bitmiyor.
- Hocam, doğruyu söyledim diye bütün dünyam karardı. Olacak iş mi bu?
- Çok geçmiş olsun. Hayrola ne oldu?
Başladı anlatmaya..
İKİ MALİYECİ“Odamdan içeri giren, düzgün giyimli iki Maliyeci, kimliklerini de göstererek; işçilerin tamamının sigortalı olup olmadığını sorup, ücret bordrosunu görmek istediler.
Ardından faturaları ve diğer belgeleri vs. sorduktan sonra, defterleri görmek istediler. Ben de ‘Defterleri bilgisayar ortamında tutuyoruz. Buyurun bir çay veya kahve için arkadaşlar 20 dakika içinde döküm alırlar’ dedim. Onlar da ‘Peki.. geçen yılınki hazır mı?’ diye sorduklarında ‘Onların dökümünü de 15-20 dakikada alırız’ dedim.
Saatlerine baktılar;
SORU: Evimin bulunduğu sokağın arsa m2 değeri 25 bin TL olarak takdir edilmiş. Buna göre, 130 metrekarelik evimin değeri 1 milyon 413 bin TL çıkıyor. Gelsinler, evi 413 bin liraya vermeye hazırım. Bu takdiri yapanlar uzayda mı yaşıyor?
Bir gazetede okudum, süre geçmediği için vergi mahkemesine dava açabilirmişiz. Ne dersiniz açalım mı?
Nilgün TOPRAKÇI - İstanbul
YANIT: Efendim dava açma süreniz geçeli yaklaşık 10 ay oldu.
Dava açıp da boşuna masraf etmeyin. Arsa m2 bedellerinin, en geç Haziran 2013 sonuna kadar takdir edilip, belediyeler başta olmak üzere, ilgili ticaret odaları, ziraat odaları ve mahalle muhtarlıklarına vs. gönderildi (Bkz. Vergi Usul Kanunu, Mükerrer Madde 49). 30 günlük dava açma süreniz vardı. O da geçeli yaklaşık 10 ay oldu.
Soma’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na bağlı bir İş Başmüfettişi bir de yetkili iş müfettişi yardımcısı, 4 gün süre ile (13, 14, 15 ve 18 Mart’ta) denetim yapmış ve herhangi bir eksiklik olmadığına dair rapor düzenlemişlerdi!..
TEFTİŞTE NELERE BAKILACAKTI?
Teftişte denetlenecek olanlar o kadar çok ki...
Kurallara uygun bir denetim için değil 4 gün 44 gün bile yetmez. Müfettişlerin öncelikle, ocağa giriş kıyafetini (baret, çizme vs.) giyme suretiyle, madenin her tarafını dolaşıp, gerekli gözlemlerde bulunduktan sonra eksik olan hususları tespit ederek, tutanak düzenlemeleri gerekiyor.
Buradaki dolaşma, rastgele bir dolaşma değil. Madendeki yüzlerce ayrıntıyı gözlemleyip, inceleyen, bunlarla ilgili sorular soran, çeşitli aşamalarda ve üniterde hayati anlamda tehlike doğurabilecek durumların olup olmadığı tespite yönelik bir araştırma...
Sadece buna dahi 4 günlük süre yetmez.
DOLAŞMAKLA BİTMİYOR
Teftiş sadece madeni dolaşmakla bitmiyor.