Son fırsat deyip alıyorlar

CİDDİ BARINMA SORUNU

Dünya genelinde ve ulusal ekonomideki emtia, enerji ve lojistikte yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisinin diğer sektörlere nazaran inşaat sektöründe daha fazla hissettiklerini söyleyen Akyükselen İnşaat Yönetim Kurulu Başkan Vekili Şeref Demir, malzeme fiyatındaki astronomik fiyat artışlarının yanı sıra yüksek fiyatlı malzeme tedarikinde de büyük sıkıntılar yaşandığını açıkladı. Bugün Türkiye’nin ciddi bir barınma sorunu ile karşı karşıya kaldığını ifade eden Demir, “TÜİK verilerine göre inşaat maliyet endeksi Şubat’ta yıllık yüzde 90.27 artış kaydettiği belirtilmektedir. Bütün bu olumsuzluklara rağmen hayatın devam ettiği, barınma gibi zaruri bir ihtiyaç talebinin hiçbir zaman bitmeyeceğini bir gerçeği ortadadır. Yüksek girdilerin konut fiyatlarındaki artışına rağmen istatistikler kayda değer satışın olduğunu göstermektedir. Talebin hala devam etmesi, ülke ekonomisine katkı ve istihdamı oluşturmanın önemini göz önünde bulundurarak, firma olarak proje üretmeye devam ediyoruz. Yaşanan konut sıkıntısının bitmesi için arzın çok hızlı artırılması gerekiyor” dedi.FİYAT

BELİRLEMEKTE ZORLANIYORUZ

Balıkesir Gömeç’te 15 bin metrekarelik alanda 40 villalık projelerinin devam ettiğini anlatan Demir, Bursa Bademli’de de villa projeleri olduğunu kaydetti. Balkan Mahallesi’nde 24 bin metrekarelik alanda 2+1, 3+1, 4+1 şeklinde 270 adet konut ve işyerlerinde oluşan projenin inşaat ruhsatını aldıklarını aktaran Demir, kısa sürede imalat aşamasına gelecek projeyi geniş peyzaj alanı, kapalı otopark ve sosyal tesisi ile bölgeye değer katacak bir yaşam alanı sunacaklarını ekledi. Malzeme fiyatlarındaki artışın devam etmesi ve arsa kıtlığından fiyat belirlemekte güçlük çektiklerini açıklayan Demir, “Zorunlu olarak artan fiyatlar müşteri portföyünde de değişikliğe sebep olmaktadır. Daha önce orta gelirli ailelere de satış imkanı var iken şimdi da ziyade üst gelirli ailelere hitap etmekteyiz” diye konuştu.

PİYASAYA İSTİKRAR GELMELİ

Yaşanan bu sürecin geçiş süreci olmasını umut ettiklerini aktaran Demir, “Piyasalara istikrarın gelmesi, belirsizliğin kalkması ve arsa üretiminde yetkililerin çözüm sunmaları, konut fiyatlarının artışını ve kiraların yüksek oranlarda artışının seyrini durduracaktır. Sürecin olumsuz etkilerini en aza indirmek için konut kredi faiz oranlarının düşürülmesi, alım-satım harçlarının indirilmesi gibi kamu desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zaman da yürürlüğe yeni giren 150 metrekare altındaki konutların KDV oranı yüzde 8’den eski oranı olan yüzde 1’e indirilmelidir. TOKİ asıl işi olan alt ve yoksul gelir grubu için konut üretmeli, lüks konut üretimini özel sektöre bırakmalıdır” dedi.

METREKARE FİYATI 17 BİN TL’YE KADAR GELDİ

Ağırlıklı olarak Mudanya’da proje geliştirdiklerini söyleyen Lik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kurt, ruhsatı alınmış 4 adet projelerinin olduğunu belirterek, onlara devam ettiklerini açıkladı. Bayramdan sonra başlayacakları projelerinin de olduğunu ekleyen Kurt, Yunuseli’nde de ticari bir proje yapacaklarını duyurdu. Projelerin fiyatları ile ilgili bilgi de veren Kurt, “Arsa durumuna göre değişiyor. İnşaat malzemelerine de çok zam geldiği için metrekare fiyatı 7 bin-8 bin TL’ye geldi. Belli noktalarda metrekare fiyatları 12 bin ile 17 bin TL arasında” dedi.

TAKSİTLENDİRME PLANLIYORUZ

Satışlarla ilgili de konuşan Kurt, alternatif uygulamalar sunacaklarını açıkladı. Taksitlendirme planladıklarını ve yapacaklarını dile getiren Kurt, “Yüzde 50 peşin kalanına 24 ay taksit planlaması yapıyoruz. Müşteri portföyümüz orta gelir grubu ve bir üstü ama zaten bugün baktığınızda da metrekaresi 10 bin-12 bin TL’nin altında en alt gelir seviyesine bile yok. Bugün 100 metrekare bir daire 1,5 milyon TL. Arsası ile hesapladığınızda zaten maliyetleri 1 milyon ile 1 milyon 200 bin TL civarında” diye konuştu.

HERKES MÜCADELE EDİYOR

Satış konusunda bir endişe taşımadıklarını açıklayan Kurt, “Sonuçta insanların barınma, sığınma ihtiyacı var. Piyasada ciddi şekilde meslekten çekilen oyuncular var. Belediyelere baktığımızda kesilen bir ruhsat yok. Onun için şu anda konut ihtiyacı, açığı var. Türkiye genelinde de Bursa’da da aynı durum söz konusu. Dolar ve Euro ile kıyasladığımızda yine en sağlam liman gayrimenkul oldu. Alan kişi bire 2-3 kazandı. Hem oturuyor, hem para kazanmış oluyor. Onun için satışla ilgili endişe duymuyorum. Konut yok, arasanız da bulamıyorsunuz. Ev kiraları çok yüksek. Herkes başını sokabilecek evi olsun diye mücadele ediyor, bütün imkanlarını seferber ediyor” dedi.

ORTA GELİRLİNİN ŞANSI AZALDI

Piyasadaki fiyatları ‘Kesinlikle normal değil’ diye yorumlayan Kurt, burada özellikle 3 ana unsurda zam olduğunu belirterek, bunları orman ürünleri, demir ve beton olarak sıraladı. Bu ürünlerin fiyatlarında geri gelme eğilimi beklemediklerini söyleyen Kurt, “Mümkün değil. Bunlara bir şekilde herkes alışacak herhalde. Çok pahalı mı pahalı. Orta sınıf ve alt gelirli grup, geçmişte rahatlıkla ev sahibi olabiliyordu ama bundan sonra ev sahibi olma şansı cidden azaldı” diye konuştu.

İHRACAT FİYATI YÜKSELTİYOR

Fiyatlarda herhangi bir düzeltme beklemediğini açıklayan Kurt, yapılabilecekler olduğunu belirterek, şu önerilerde bulundu:
“Devletimiz şöyle bir şey yapar. Konut alana uzun vade kredi imkanı veya bir proje kredisi adı altında imkan sağlarsa, konut piyasasını yeniden canlandıracağına inanıyorum. Şimdi kişi demiri tamamen ihraç ediyorsa neden fiyatını düşürsün? Veya diğer ürünleri… ihraç edilen şey alıcı olduğu müddetçe fiyat düşürüp, mal vermez. 50 TL’ye aldığımız seramik 400 TL oldu. İhraç edildiği için oldu. İhracatın sektöre olumsuz bir yansıması var. Devlete olumlu yansıması var. İhracat istiyoruz ama bizim de fiyatlarımızı yükseltiyor. Konutta talep var ama konut yok. Onun için fiyatlar pahalı. Belli bölgelere baktığında arsa fiyatları 3 katına çıktı. Çok fazla olduğu için konut fiyatlarının düşeceğini düşünmüyorum.”

ÖNGÖRÜDE BULUNAMIYORUZ

Berat Rızvanoğlu İnşaat A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Berat Rızvanoğlu, iki yeni projelerinin olduğunu belirterek, bunların Kayapa’da gerçekleştiğini açıkladı. Birini sene sonunda bitirmeyi planladıklarını belirten Rızvanoğlu, diğerine ise sene sonunda başlamayı hedeflediklerini ekledi.
Mevcut projenin 1 milyon 800 bin TL ile 1 milyon 900 bin TL fiyat aralığında satıldığını ifade eden Rızvanoğlu, “Yeni başlanacak proje için inanın çok fazla öngörüde bulunamıyoruz. Sene sonu değil de bugün başlamış olsaydım, yaklaşık 2 milyon 300 bin TL ile 2 milyon 500 bin TL bandından çıkmam gerekiyor ki zarar etmemiş olayım. Sene sonunda rakamlar nasıl olacak şu anda onları öngöremiyoruz. Başlangıç fiyatları da finaline göre uygun kalmış olacak” dedi.

MÜŞTERİ PORTFÖYÜ DEĞİŞTİ

Kayapa’da 2020 yılında 140 bağımsız bölümlü bir proje bitirdiklerini hatırlatan Rızvanoğlu, buradaki müşteri portföylerinin yüzde 70’ini beyaz yakalıların oluşturduğunu açıkladı. Mevcut projelerinde bu oranın yüzde 20 seviyesine gerilediğini ifade eden Rızvanoğlu, geriye kalan yüzde 80’lik kesimin ticaretle uğraşan kişilerden oluştuğunu kaydetti.

İKİ KİŞİ ÇALIŞSA…

Yeni projedeki portföyde beyaz yakalı oranının biraz daha düşebileceğini anlatan Rızvanoğlu, “Bunun sebebi fiyatlar ve maliyetler. Bugünün şartlarında beyaz yakalı bir çalışan bir aile düşünün. İki kişi çalışsa ve 15’er bin TL alsalar. Bugün 30 bin TL ile ev geçindirecek, üzerine artan para ile de 1,5-2 milyon TL skalasında ev alacak. Bu gerçekten güç bir şey. Bundan dolayı müşteri portföyümüz değişti” dedi.

SATIŞLARDA YAVAŞLAMA OLMADI

Fiyat ve maliyetlerin artmasına rağmen satışlarında yavaşlama olmadığının vurgulayan Rızvanoğlu, “Hatta bazen biz satıştan çektik. Bu, bizim firmamıza özgü de olabilir. Genel anlamda satışların çok durgun olduğunu söyleyemem. ‘Aldım, aldım. Bu saatten sonra fiyatlar katlanarak çıkar’ endişesi olduğu için satışlarda canlılık var. Şantiye ve satış ofislerimizde çalışan arkadaşlarımız var. Bunların haricinde satış için bir çabamız yok” diye konuştu.

FİLM KOPTU

Malzeme fiyatlarındaki değişkenlikten yakınan Rızvanoğlu, “Film koptu. Şöyle söyleyeyim. Kimin hakkını, kimin maliyetini, kimin çok fahiş karlar istediği belli değil. İnşaat dediğimiz 50 kalemden oluşuyor. Bunlardan belli başlı kalemler, günümüzün artan maliyetlerinden artmış olabilir. Ancak bunun arasında Dolar, Euro, enerji girdisi minimum seviyede olup da fiyatı 4-5’e çıkanlar var. Bunların sebebini anlayamıyoruz. Ham madde üretenlerin, tedarik edenlerin, piyasadaki bu zincirin bozulmasından kaynaklanıyor zannedersem. Fiyat konusunda ciddi bir belirsizlik var. Bunların ne kadarı maliyetlerden kaynaklı, ne kadarı fırsatçılıktan kaynaklı? Bunu biz kestiremiyoruz, bilmiyoruz” dedi.

EN AZINDAN STABİL OLSUN

Emlak fiyatlarının düşmesi yönünde beklentilerinin olmadığını dile getiren Rızvanoğlu, “Enerji, mazot fiyatları düşecekki fiyatlarda bir düzeltme olsun. En azından şöyle bir beklentimiz var. Çıktı, çıktı bir yerden sonra sabit kalsın. 4-5 ay sonra yapacağımız satın almayı; 3 aşağı, 5 yukarı kestirmemiz gerekiyor. Düzeltme değil de en azından artışların stabil olmasını bekliyoruz” şeklinde konuştu.

KONUT STOKU AZALDI

Önceki yıllara göre konut stokunun ciddi derecede azaldığına işaret eden Rızvanoğlu, bunun birkaç nedeninin bulunduğunu belirterek, “Birisi 2018, 2019 ve 2020 yıllarında yaşadığımız krizler ve bu krizlerde piyasadan çekilen oyuncu sayısının azalması. Bu işlerin bürokrasisinin fazlaca firmaları yorması, pandemi sonrası fiyatların fahiş derecede artması. Bunlar konut üretimini sınırladı. Tabi Bursa, büyüyen bir şehir. Bursa’da nüfus artışı sınırlanmadığı için şu anda geçmiş yıllara nazaran konut sıkıntısı olduğunu düşünüyorum” dedi.

ORTA VE ALT GELİR GRUBUNUN KONUTA İHTİYACI VAR

Devletin düzenleme yapmasını beklediklerini ifade eden Rızvanoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Orta ve alt kesimin konuta ihtiyacı var ama orta ve alt gelir grubuna hitap eden KDV oranı yüzde 1’den 8’e çıkarıldı. Burada yüzde 10 geri gelen bir maliyet söz konusu. Bir kere KDV noktasında önünün açılması gerekiyor. İkincisi belli başlı bölgelerde emsal artışı verilerek, yoğunluk artırılarak arsa fiyatları düşürülebilir. Bunun nihai olarak tüketiciye yansıyan kısmı öngörülemeyen maliyetlerin dizginlenmesi gerekiyor. Bunlar olmadığı takdirde orta ve alt gelir grubuna yönelik üretim biraz zor.”

MÜTEAHHİTLER UYGUN ARSAYI BULUP, SÜRECİ BAŞLATIR

Kıratlı İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin E. Kıratlı, müteahhitlerin sürekli proje arayışında olduklarını belirterek, uygun arsayı buldukları zaman satın alıp veya arsa sahibiyle sözleşme imzalayıp, yapım sürecini başladıklarını söyledi. Kendilerinin mevcut projeleri için arsa sahipleriyle 3 ay önce sözleşme imzaladıklarını ifade eden Kıratlı, bununla ilgili süreci başlattıklarını aktardı. Projelerinin Bademli’de inşa edileceğini açıklayan Kıratlı, 10 dönüm üzerine 12 villa, 8 dönüm üzerine 10 villa inşa etmeyi planladıklarını anlattı. Toplam 22 villadan oluşacak projenin 10-13 milyon aralığında olacağını söyleyen Kıratlı, özel havuzlu 2 katlı, güvenlikli, sosyal alanlı siteler şeklinde inşa edilip, 2023 sonunda teslim edileceğini açıkladı.

SATIŞ ENDİŞESİ DUYMUYORUM

Müşteri portföyü hakkında bilgi veren Kıratlı, “Bademli’de villada yaşamak isteyen ve bunu karşılayacak ekonomik gücü olan herkes potansiyel müşterimizdir. Satış konusunda endişe duymuyorum. Toplam 22 villanın rahat satılacağını düşünüyoruz. Bir takım reklam çalışmaları yapacağız ve bayramdan sonra inşaat alanını kuruyoruz” dedi.

FİYATLARDA KÖPÜK VAR GİBİ GÖRÜNSE DE…

İki yıl boyunca dünyayı ve Türkiye’yi pandemi sürecinin etkilediğini ifade eden Kıratlı, arzın azalması sonucu genel anlamda fiyatların yükselme trendine girdiğini kaydetti. Pandemi bitmek üzere derken, Rusya-Ukrayna Savaşı ile aşırı yükselen enerji maliyetleri yüzünden fiyatların bir süre daha bu seviyelerde gideceği öngörüsünde bulunan Kıratlı, “Belki bazı bölgelerde konut fiyatlarında biraz köpük var gibi görünse de ülkemize olan talep gibi sebeplerle fiyatların geri geleceğini düşünmüyoruz. Dünya genelinde üretim tam kapasiteye çıkarsa, enerji ve gıda fiyatları savaş öncesine gerilerse, konut fiyatları 1-2 yıl stabil seyredebilir. Aksi takdirde artış devam edecektir. Kentimizde konut arz ve talebinin dengeli olduğunu düşünmekteyim. Arz veya talep lehine dramatik farklılıklar olduğunu düşünmüyoruz” diye konuştu

KONUT TALEBİ ARTARAK DEVAM EDECEK

Mart ayında ülke genelinde konut satışlarının bir önceki aya göre yüzde 37,5, geçen yılın aynı dönemine göre de yüzde 20,6 artış gösterdiğini dile getiren Kıratlı, “Tüm zamanların en iyi Mart satışıyla 134 bin 170 kişi ev sahibi oldu. Yılın ilk çeyreğinde ise toplam 320 bin konut satışı yapıldı.
Artan nüfus ve yeni sanayi bölgelerinin faaliyete geçmesi ile Bursa’nın göç almaya devam edeceğini, bu sebeplerden dolayı konut talebinin artarak süreceğini öngörmekteyiz. Plan ve projelere uygun, depreme dayanıklı, yeşile ve çevreye önem veren konutlar üretmeye devam etmeliyiz” dedi.