Türkiye ekonomisi yalnız değilsin!

İşte o kelimeler: Enflasyon, yüksek faiz, çevrilemeyen borçlar, işçilik maliyetleri, ham madde fiyatları, küresel rekabet vs.  Oysa ben bu kelimeleri küresel bir rapordan aldım. Tamam, kendimize has bazı sorunlarımız var ama rapor Türkiye’nin ekonomide boğuştuğu sorunların aslında küresel çapta yaşandığını çok net ortaya koyuyor.

Bahsettiğim rapor geçtiğimiz hafta Türkiye’de de haber olan Dun & Bradstreet tarafından açıklanan “Küresel İflas Raporu.” Türkiye’de faaliyetleri CRIF grubu bünyesinde yer alan Dun & Bradstreet, 2024 yılında küresel anlamda şirket iflaslarının son 12 yılın en yüksek seviyesine çıktığını ortaya koydu. Üstelik Dun & Bradstreet uzmanlarına göre, iflaslardaki artış sürpriz olmadı. Hatta küresel iflasların 2025’te de artmaya devam ettiğini çok net göreceğiz.

Raporda, 2024 yılında Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu 47 ülkenin yüzde 65’inde bir önceki yıla kıyasla şirket iflaslarında artış gözlenirken, 12 ülkede ise şirket iflaslarında düşüş yaşandığına dikkat çekildi. Türkiye’de 2024 yılında şirket iflaslarında yüzde 23 artış oldu.  CRIF İzleme Servisi tarafından, ticari sicil verileri ve Ticaret Sicil Gazetesi’ne yansıyan değişikliklerin detaylı incelenmesiyle oluşturulan analize göre, Türkiye’de geçen yıl toplamda 465 şirket iflas etti.

UKRAYNA İLK SIRADA

Rusya ile savaşın sürdüğü Ukrayna, 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla şirket iflaslarında yüzde 126 rekor seviyede artışla incelenen ülkeler içerisinde birinci sırada yer aldı. 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla şirket iflaslarında yüzde 40 artışla Singapur, incelenen 47 ülke içerisinde ikinci olurken, onu yüzde 39 artışla Belarus izledi. Rapora göre, 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla şirket iflaslarında Avustralya’da yüzde 37, Kanada ve Romanya’da yüzde 35, Hollanda’da yüzde 30, İspanya’da yüzde 26, Lüksemburg ve İsveç’te yüzde 24, Almanya’da yüzde 22, İtalya’da yüzde 20 artış yaşandı. 2023 yılında bir önceki yıla göre şirket iflaslarında yüzde 79 artışla en fazla oransal artışın yaşandığı ABD’de ise 2024 yılında şirket iflasları 2023’e göre yüzde 6 gibi sınırlı bir artış yaşandı.

EN İYİSİ YUNANİSTAN

Dun & Bradstreet “2024 Küresel İflas Raporu”, 12 ülkede şirket iflaslarında düşüş yaşandığını ortaya koydu. Rapora göre, Yunanistan, şirket iflaslarında 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 48 düşüşle en iyi performans gösteren ülke oldu. Rapora göre, Kolombiya’da 2024 yılında bir önceki yıla göre şirket iflasları yüzde 43, Hong Kong’da yüzde 37, Çin’de 31, Ukrayna ile savaşta olan Rusya’da yüzde 26, Avustralya’da yüzde 19, Arjantin’de yüzde 18, Kazakistan’da yüzde 17, Güney Kore, Finlandiya ve Danimarka’da ise yüzde 12 düşüş yaşandı.

GLOBAL ÇAPTA İFLASLAR NEDEN ARTIYOR 

1- BAŞ SORUMLU PANDEMİ

Hem Dun & Bradstreet raporu hem de geçtiğimiz günlerde Forbes’ta yayınlanan analiz iflasları tetikleyen baş aktörün COVID-19 salgını ve sonrasında yaşanan gelişmeler olduğunu ortaya koydu. Pandemi ve hemen sonrasında ortaya çıkan alışveriş çılgınlığı ve hızlı tüketim bütün dengeleri bozdu. Tüketici davranışlarındaki değişiklikler baş döndürünce şirketler yeni pazarlara uyum sağlamakta zorlandı. Pandemi sırasında kredi musluklarını açan hükümetler artan tüketimi de göz önünde bulunduran şirketleri hesapsız büyümeye zorladı. Ardından parti bitti, zıplayan enflasyonlar nedeniyle hükümetler sert fren yapınca şirketler borç batağına sürüklendi. 

2- MALİYETLER ÇOK ARTTI

Çoğu şirket iflas başvurusunda bulunmalarının bir numaralı nedeni olarak enflasyon ve faiz oranlarından kaynaklanan artan maliyetleri gösterdi. Enflasyon, hammadde, işçilik ve enerji maliyetleri artan işletmeler kâr marjlarını tüketti. Birçok şirket değişken faiz oranlarıyla borç taşıyordu, bu nedenle faiz oranları arttıkça bu borcu yönetme maliyetleri de arttı. Enflasyon ve yüksek faiz oranlarının birleşimi, şirketlere her yönden baskı uygulayarak pozitif bir nakit akışı sürdürmelerini zorlaştırdı. 

3- REKABET COŞTU

Global rekabet, birçok şirket için kârların ve pazar payının azalmasına da katkıda bulundu. Köklü şirketler artık daha çevik rakiplerle rekabet etmek zorunda. Artan rekabet, bu şirketleri yeni müşteriler çekmek için fiyatları düşürmeye zorladı ve bu da kâr marjlarını düşürdü. Bunlar artan maliyetler ve yüksek faiz oranlarıyla birleşince şirketlerin bu düşük marjlarla başa çıkmak için daha az kaynağı oldu. Bunu yönetemeyen şirketler iflasa sürüklendi. 

4- YIKICI YENİ DÜZEN

 Birçok şirket pandemi sırasında yeni ürünlerle yeni sektörlere girdi. Bazı şirketler hiç anlamadıkları alanlarda farklı pazarlarda farklı işlere soyununca bocaladı. Diğer tarafta perakende ve üretim sektörlerindeki birçok yerleşik şirket yeterince hızlı bir şekilde yenilik yapamadı veya yön değiştiremedi. Yeni teknolojileri benimseme veya iş modellerini değiştirme konusundaki yeterince aksiyon almayan şirketler girdaba sürüklendi.