Atatürk’le ilgili 10 bin parça

1923... Cumhuriyet yeni kurulmuş. Türkiye’de olduğu gibi, dünyada da büyük yankı uyandırmış bu gelişme.

O sırada ABD’de 10 yaşında bir çocuk. Adı, Curtis LaFrance. Amerikan özgürlük savaşına destek veren Lafayette’in soyundan.

Bağımsızlık, kahramanlık hikâyeleri içinde büyümüş. Bu yüzden Türk bağımsızlık savaşına da ilgi duyuyor. Dergilerde, gazetelerde Türkiye ile ilgili ne varsa okuyor. Atatürk’ün büyük hayranı.

Atatürk’e bir mektup yazıyor:

“Ben 10 yaşında bir çocuğum. Türkiye’ye büyük ilgi duyuyorum. Türkiye hakkında bir defterim var. Şimdiden birçok yazı ve resim topladım. Lütfen bana bir küçük not ve imzalı fotoğrafınızı gönderin...”

Mektup Atatürk’e ulaşıyor.

Bütün o hengame içinde işini gücünü bırakıp Amerikalı bu küçük çocuğa cevap yazıyor:

“Türk yurdu hakkındaki ilgi ve iyi dileklerinize teşekkür ederim. Size bir fotoğrafımı gönderiyorum. Amerika’nın zeki ve çalışkan çocuklarına tavsiyem, Türkler hakkında her duyduklarına hakikat nazarıyla bakmayıp, kanaatlerini mutlaka esaslı araştırmaya dayandırmalarıdır...”

Çocuk büyüyor, zengin bir iş insanı oluyor. Fakat o mektup ve o fotoğraf hep baş köşede.

Sonra defalarca hayranı olduğu Türkiye’yi ziyaret ediyor.

Her gelişinde mutlaka Anıtkabir’e gidiyor. Ve en sonunda mektubu da Anıtkabir müzesine bağışlıyor. 2012’de de hayata gözlerini yumuyor.

Bilin bakalım hangi tarihte? 10 Kasım!

AÇIK ARTIRMA İÇİN KREDİ ÇEKTİ

Mektup Anıtkabir’de. Peki Atatürk’ün gönderdiği fotoğraf?

2020’de ABD Iowa’da müzayedeye çıkıyor. En yüksek ücreti Amerika’da yaşayan ve 30 yıldır Atatürk’le ilgili objeler biriktiren bir Türk girişimci veriyor.

Fazıl Say, Sıla gibi Türk sanatçılara Amerika’da konser organizasyonları yapan Gürkan Us, müzayedenden önce ya parası açık artırmaya yetmezse diye kredi bile çekiyor.

100 yıl önce Amerika’ya gönderilen fotoğraf şu anda Gürkan Us’un Atatürk koleksiyonunda.

İçlerinde en özel parça Atatürk’ün sigara tabakası. Onun bir zamanlar elinde tuttuğu bu tabakaya elimle dokundum.

Gözümden yaş geldi.

Tabakayı kimin yaptığı bilinmiyor. Doğum gününde hediye edildiği rivayet ediliyor. Tabakanın dış kısmında karşılıklı 18 çiçek var. Müsenna adı verilen bu aynalı yazı sanatında 18 çiçek karşılıklı açılınca ortaya Atatürk’ün doğum yılı olan 1881 çıkıyor.

Hikâyesi de çok ilginç.

Evet Atatürk çok sigara içiyor. Başta Sağlık Bakanı Refik Saydam olmak üzere çevresi ona sürekli sigarayı bırakmasını salık veriyor. Ama o her seferinde bildiğini okuyor.

Sonra bir gün Refik Saydam’a sigarayı bıraktığına dair söz veriyor, “Teminatı da budur” diyerek tabakayı ona hediye ediyor.

Bu özel parça gibi daha neler neler var koleksiyonda.

Atatürk’ün el yazısıyla notları, çok az bilinen fotoğrafları, Nutuk’un milletvekillerine özel basılmış bir örneği, Atatürk’ün yaveri Salih Bozok’un pasaportu, dergiler, gazeteler...

Mesela içlerinden bir tanesi Çanakkale Savaşı zamanında İstanbul’da çıkan bir gazete.

Manşetinde Atatürk’ün fotoğrafı var ve eski yazıyla “Anafartalar Grubu Kumandanı Mustafa Kemal Beyefendiye Takdim” manşeti atılmış. Gazetenin bir nüshası Üsküdar’dan Çanakkale’ye Atatürk’e gönderilmiş. Gürkan Us bunları yurtdışından topladığı gibi Türkiye’de de Arthill gibi müzecilik ve müzayede işlerinde uzman kuruluşlarla çalışıyor.

Peki şu anda Amerika’daki kasalarda muhafaza edilen 10 bin parçalık bu paha biçilmez koleksiyon ne olacak?

Doğma büyüme Kadıköylü olan Gürkan Us, koleksiyonu memleketi Kadıköy’de halka açık bir müze haline getirmek istiyor.

Fakat bunun için bir yer tahsisine ihtiyacı var.

Belediyeye ve diğer ilgili kurumlara duyurmuş olalım.

29 Ekim 1915 tarihinde “Anafartalar Grubu Kumandanı Mustafa Kemal Beyefendiye Takdim” başlığıyla çıkan Tasvir-i Efkar gazetesi de Gürkan Us’un arşivinde saklı...