Dünkü gecelik faizler

Salih NEFTÇİ

Reel faizlerin fahiş seviyelerde olduğunu bu köşede bir süredir ele alıyoruz.

Ama sözünü ettiğimiz reel faizler bonoda ve dolayısıyla da kredi piyasasında geçen işlemlerden elde edilmişti. Çok yüksekti ama ağırlıklı olarak sanayi ve ticaret kesimini vuruyordu. Zorda olan onlardı.

Çünkü Merkez Bankası bankacılık sisteminin daha düşük faiz seviyelerinden likidite bulmasına yardımcı oluyordu. (Bunun yanlış olduğunu söylemiyoruz.)

Bir süredir bu durum değişiyor. Likiditenin maliyeti bankalar açısından da fahiş seviyelere çıkmaya başladı.

* Israrla vurguladığımız gibi Ankara yaşanan krizi (bizce) doğru analiz edebilmiş değil. Yanlış hastalığa karşı tedbir alınıyor. Bunun sonucunda da piyasaların likidite ihtiyacı büyüyor. Daha da büyüyebilir.

Gecelik faizlerin dünkü seviyelerine bakacağız.

REPOLAR

Dün öğleden sonra saat 2.00 civarında gecelik repo piyasasında ortalama faiz yüzde 107.4 civarında gerçekleşmişti. Ama yine aynı saatlerde repo faizleri daha da yükselme eğilimindeydi. Gecelik repoda yüzde 150'den işlem geçtiğine tanık olduk.

Basit... Tekrarlayalım. Bunlar basit faizler. Yüzde 107.4'ün bileşiği yıllık yüzde 192 demek.

Anlamı şu.

Eğer paranız varsa yaşadınız. Bugünlerde repodan elde edeceğiniz reel kazanç çok yüksek olacak.

Ancak elinizde bono tutuyor ve bunu da repo ile fonluyorsanız o zaman durumunuz kötü. Çünkü bono size yıllık bazda en fazla yüzde 150 verecek. Oysa siz bu bonoyu taşımak için öbür yanda yüzde 192 ödüyorsunuz. Elbette bu bir yıl sonunda ortaya çıkacak bir zarar. Bugüne indirgediğinizde altından kalkılamayacak bir şey değil. Ama yine de kayda değer bir durum.

MERKEZ BANKASI İHALESİ

Bir diğer açıdan baktığımızda bankaların zararını rakamsal olarak da görebiliriz.

Merkez Bankası dün haftalık repo ihalesi açtı. Yeni bir haftalık süre için, bankaların ellerindeki kâğıtları satın aldı, karşılığında TL verdi. Dünkü ihalede ortalama basit faiz yüzde 95'e dayandı. Bunun bileşiği yüzde 156'ya geliyor.

Oysa en iyi getirili bononun ortalama faizi yüzde 150 civarında.

Yani bankalar bir yanda yüzde 150 kazanırken diğer yanda bu kazancın maliyeti yüzde 156'ya geliyor. Elbette bu zararı da bir haftaya indirgemek gerekiyor.

Dünkü ihaleye 674 trilyonluk teklif gelmişti. Merkez Bankası bunun 457 trilyonunu karşıladı.

Edilen zararı siz görün. Bu durum böyle giderse sadece bu operasyondan bankalar 100 milyon dolara yakın zarar edecekler.

Demek oluyor ki böyle gitmez.

NEDENLERİ

Likiditenin bu kadar sıkışmasının birden fazla nedeni var.

En önemli nedeni burada tartışmak istemiyoruz.

Ama bir diğer önemli etkene bakabiliriz.

Yıl sonu olması dolayısıyla bazı bankaların dışarıdan veya içeriden geçici süre ile kaynak bulması zorlaşır. İyi durumda olan kurumlar yıl sonunda daha kötü durumdaki kredileri bilançolarında göstermek istemezler. Kısa bir süre için bir iki adım geri çekilirler. Sonra, yeni yılla birlikte normal operasyonlarına geri dönerler.

Piyasalardaki likidite sıkışıklığı arkasında bu neden de var.

SONUÇ

Kendi kendine düzelecek olan geçici sorunlar üzerinde durmak yersiz.

Elbette bunların üstesinden gelmek için de ilk önce onların varlıklarını kabullenmek gerekiyor.