Akit’in simgesi damakların bir tanesi

Her seferinde kendi kendime söz verirdim, "Bu kez fındık tamamen ortaya çıkıncaya kadar sabredeceğim" diye. Ama nafile, fındığın "f"si bile görünmeden ağzımın içinden aynı gürültü geliverirdi. Akide şekeri çocukluğumun en sevgili tatlarından biriydi.

Akide şekerinin Osmanlı’da bağlılığın simgesi olduğunu ise sonradan öğrendim. Osmanlı kültüründe çok önemli bir yere sahip olan Yeniçeriler’in padişaha ve devlete bağlılığını gösterirmiş bu şeker. Nasıl mı? Çıkardıkları isyanlarla meşhur olan Yeniçeri askerleri, üç ayda bir maaş alırlarmış. Maaş günü geldiğinde sadrazam ve divan üyeleriyle birlikte yemeğe otururlar, yemek sonunda maaşları verilirmiş. Yeniçeriler kendilerine layık görülen maaşı beğenirlerse, sadrazama ve diğer divan üyelerine belli ağırlıklarda şeker verirlermiş. Devletle Yeniçeriler arasındaki bu anlaşmayı, yani akdi simgeleyen şekere de bu yüzden akide şekeri denmiş. "Peki ya Yeniçeriler aldıkları maaşı beğenmezlerse ne olurmuş?" diye soracak olursanız, isyanlarıyla meşhur Yeniçeriler bir şekilde ikna edilirmiş.

Akide şekeri deyince akla gelen bir başka şey de mevlitlerdir. Aslında başlangıçtan beri bu kültürün bir parçası olmayan akide şekeri, 17. yüzyılda girmiş, mevlitler bittiğinde misafirlere verilen şeker külahlarına... Günümüzdeyse çocuklar mevlit şekeri haricinde pek bilmiyorlar akide şekerini. Çünkü artık birkaç tane saygın firma haricinde "şekerci dükkanı" kavramı kalmadı gibi. Şimdilerde çocuklar süper marketlerden aldıkları boyalı, katkı maddeli şekerleri yiyorlar.

Bakalım, yapımı gerçekten ustalık gerektiren akide şekeri nasıl yapılıyor? Şeker ve su odun ateşinde kaynatılıp, içine bal ekleniyor. Tam kıvamına geldiğinde -ki ustalık burada devreye giriyor- bakır kazan ocaktan alınıyor ve içindeki koyu kıvamlı şerbet soğuk mermer tezgahın üzerine yayılıyor. Soğuması beklenirken, elde edilmek istenen çeşide göre, fındık, susam, baharat, gülsuyu ya da portakal, limon ve vişne esansı ekleniyor. Gerekli eklemeler yapıldıktan sonra özel bıçaklarla kesiliyor akide şekeri ve damakları şenlendirmeye hazır hale geliyor.

Zeytinyağlı kabaklı bezelye

8 kişilik

Hazırlama süresi 15 dakika

Pişirme süresi

30 dakika

Malzeme listesi

3 adet orta boy dolmalık kabak

1 kg. taze bezelye

15 adet arpacık soğan (veya 2 adet orta boy kuru soğan)

1 çay bardağı zeytinyağı

2 adet kesme şeker

1 çay kaşığı tuz, karabiber

4 su bardağı sıcak su

2 demet dereotu

YAPILIŞI: Kabakları kazıyarak temizleyip uzunlamasına dörde böldükten sonra, küçük küpler halinde doğrayın. Bezelyeyi ve arpacık soğanları ayıklayıp yıkadıktan sonra süzün. Arpacık soğan yoksa, iki adet orta boy soğanı soyup incecik doğrayın. Diğer taraftan, zeytinyağı ve soğanları orta boyda geniş bir tencereye koyun. Orta ısılı ateşte tahta bir kaşıkla sürekli karıştırarak 5-6 dakika kavurun. Doğradığınız kabakları, bezelye, kesme şeker, tuz ve karabiberi ilave edip 4 bardak sıcak suyu katarak karıştırın. Kısık ateşte 30 dakika kadar pişirin. Bezelye iyice yumuşayınca ocaktan alın. Henüz sıcak haldeyken cam veya porselen bir kaba aktarıp ağzını kapatarak soğumaya bırakın. Bu yöntemi uyguladığınızda, bezelyenin soğuduğunda bile yeşil kaldığını göreceksiniz. Yemek iyice soğuduktan sonra üzerine çok ince kıyılmış dereotu ilave edin. Hafifçe karıştırıp servis tabağına boşalttıktan sonra servise sunun.

Şeftalili çilekli porsiyon kup

6 kişilik

Hazırlama süresi 10 dakika

Pişirme süresi

15 dakika

Malzeme listesi

4 dilim konserve şeftali

Krema için;

1 poşet toz kremşanti

1 su bardağı soğuk süt

1 su bardağı tatlı yoğurt

1 adet limonun suyu ve kabuğunun rendesi

Yarım su bardağı toz şeker

1 kutu labne peynir (Maskarpane gibi bir tuzsuz peynir de kullanabilirsiniz)

16-18 adet çilek

YAPILIŞI: Kremayı hazırlamak için; toz kremşanti ve soğuk sütü derin bir kaba aktarıp mikserin yüksek devriyle 4-5 dakika kadar çırptıktan sonra buzdolabında bekletin. Başka bir derin kaba da sırasıyla yoğurt, rendelenmiş limon kabuğu ve limon suyunu aktarın. Üzerine toz şeker ve peyniri ekleyin (Labne peyniri ya da İtalyanlar’ın ünlü maskarpane peyniri tuzsuzdur ve krema kıvamındadır. Özellikle tatlı yaparken rahatlıkla kullanabilirsiniz). Yoğurtlu karışımı mikserin yüksek devriyle 2-3 dakika daha çırpıp buzdolabından çıkardığınız kremşantiye ekleyin. Mikserle ya da tel çırpacak yardımıyla iyice çırpıp malzemelerin karışmasını sağlayın. Diğer taraftan, çilekleri yıkayıp ayıkladıktan sora tavla zarı formunda doğrayın. Kup bardaklarına 2 yemek kaşığı krema koyup üzerlerine çilekleri paylaştırın. Çileklerin üzerine tekrar krema koyarak bardakları doldurun. Üzerlerine şeftali dilimlerini yerleştirip vişne veya herhangi bir mevsim meyvesiyle süsleyin. Buzdolabında 2-3 saat beklettikten sonra soğuk olarak servise sunun.