Resimdeki gözyaşları

Deprem bölgesindeki ziyaretimizden zihninde kalan neydi diye soranlara söyleyeyim :

Hatay’daki en büyük kayıpların yaşandığı Rönesans Rezidans enkazının üzerindeydim. Enkazda taşların arasında mutfak malzemeleri çatal, kaşık, biraz ileride oyuncaklar, lego parçaları vardı. Taşların arasında birkaç sayfa küçük bir çocuğun yaptığı resimler dikkatimi çekti. Resimlerde mutlu bir aile, anne baba ve çocukla birlikte bacası tüten bir ev yapmış yavrucak. Ne acıdır ki resimdeki bacası tüten evin yıkılmış olan enkazı üzerindeydik.

Zaman tüneline girip çıkmış gibiydim. Hayatın acımasızlığı tokat gibi vuruyor yüzünüze, ambulans sesleri, iş makinesinin sesleri hüzün dolu sessizliği bozuyor. Resimde çocuğun yaptığı bu evin yıkıntısı üzerinde duruyorken resmi yapan çocuğa ve anne babasına ulaşamamanın verdiği tarifsiz acı ve keder...
Deprem bölgesinde gördüklerim televizyonda gördüklerimden çok daha fazlaydı : ‘Acı hissediyorsan, canlısın. Başka birilerinin acısını duyumsayabiliyorsan, insansın’ diye yazmış Tolstoy .
Bu hafta deprem bölgesine ziyaretimden zihnimizde kalanları, gördüklerimizi, Bursa’dan deprem bölgesine yapılan yardımları ve deprem bölgesindeki gözlemlerimi paylaşacağım sizlerle.

BURSA YARDIMA KOŞTU

Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerden etkilenen 11 ilde depremzedelere yardım için destekler sürerken Bursa’dan başta belediyeler olmak üzere, STK’lar, büyük küçük firmalar ve gönüllülerden oluşan ekipler depremin hemen ardından bölgeye yardım için canla başla çalıştılar.
Bursa’dan deprem bölgesine kıyafet, ısıtıcı, gıda, su, çocuklara ve bebeklere yönelik ihtiyaçlar, çadır, gezici mutfak gibi türlü ihtiyaçları karşılanmaya çalışıldı.
*
Bursa’da deprem bölgesindeki ihtiyaçları karşılamak üzere yaklaşık 850 gönüllünün bir araya geldiği, Mirbey Group CEO’su Mirza Parlakyiğit’in koordinasyonunu sağladığı yardımlarla isimsiz yüzlerce Bursalı gönüllü, depremin hemen ardından hazırladıkları TIR’larları bölgeye gönderdiler. İçerisinde gıdadan, battaniyeye, bebek mamasından çadıra kadar yaklaşık 150 TIR, 1600 deprem bölgesine giden gönüllüler ile depremde yaralara merhem olmaya çalıştılar. Bursa’dan çıkarılan yardım TIR’larının etkin dağıtımını sağlamak üzere kilit bir ekiple deprem bölgesine ulaşarak kontrolleri yerinde yaptılar.
*
Bursa’dan yola çıkan Mirza Parlakyiğit ile birlikte dağıtım noktalarını birlikte ziyaret etme fırsatım oldu. Bursalı ekiplerin orada gece yarılarına kadar gelen TIR’ları karşıladıklarını, ihtiyaç sahiplerine mahalle mahalle dağıtım yaptıklarını gördüm.
Ayrıca Bursa’dan çok sayıda belediye, STK, dernek ve gönüllülerden oluşan ekipler gece yarılarına kadar arama-kurtarma çalışmalarına devam ettiklerine şahit oldum. Gece 3:00’te bile arama çalışmaları devam ediyordu. Enkazdan bir kişinin kurtarılması her şeye değiyordu.

Deprem bölgesinde Bursalı Atış Yapı da vardı. Ahmet Atış’ın bizzat dahil olduğu organizasyonda depremzedelere ulaştırılmak üzere yoğun bir çalışma yaptıklarını kendisinden öğrendim: “Depremin ilk gününden itibaren tüm imkanlarımızı seferber ettik. Şirketimiz her kademeden tüm ekipleriyle deprem bölgesinde sahaya indi. Afet bölgelerine iş makineleri, ekipman ve araç desteği sağlamayı sürdürürken, bu araçları kullanacak teknik ekip ile uzman kurtarma ekiplerini de deprem bölgelerine sevk etmeye devam ediyoruz.”
Atış Grup CEO’su Ahmet Atış’tan aldığım bilgilere göre, deprem bölgesindeki afetzedelere ulaştırılmak üzere gelen yardımlar, Downtown Lojistik Merkezlerinde toplandı. Bağışta bulunmak isteyen Bursalılar, yardımlarını bu merkeze getirdiler. İlk günlerde çeşitli insani ihtiyaçları içeren TIR’larını yola çıkardı. Yiyecek, giyecek, ısınma ve hijyen gibi ihtiyaçları karşılayacak 15. yardım TIR’ını deprem bölgesine gönderdiler. Yapılan yardımlarda 65 bin malzeme (battaniye, yatak, bebek bezi, bebek giyim, çocuk giyim, çorap, gıda, giyim, havlu, ısıtıcı, ıslak mendil, oyuncak yastık, yorgan) vardı.
Atış Grup olarak bölgeye 125 sağlık personeli, 96 arama kurtarma gönüllüsü, 625 teknik personel, 1500 Atış Yapı personeli gönderdiklerini, ayrıca bölgeye 2 Ambulans, 48 iş makinesi, 2 konteyner gönderdiklerini öğreniyorum.

SICAK YEMEK DAĞITIMI YAPILDI

Hatay ve Adıyaman’da 4 noktada gönüllü aşçıların işbirliği ile sıcak yemek hizmeti veriyorlar, Hatay merkezde 2 noktada konteyner kurarak depremzedelere ve deprem gönüllülerine sıcak yemek dağıtıyorlar.
Bursa’nın zincir marketlerinden Özhan Market de deprem bölgesindeydi. Depremin hemen ardından bölgeye araç göndererek, yardım araçlarıyla Hatay bölgesine ve köylerine yardımlarını ulaştırdılar. Yardım bölgesine ekipleriyle birlikte ulaşan Özhan Marketleri Genel Müdürü İbrahim Özhan da katılarak kurdukları mutfakta depremden etkilenenlere tarhana çorbası, lokma, sucuk-ekmek, yumurtalı ekmek servis ettiler. Ayrıca bölgede yaşayan depremzedelere ulaştırmak üzere erzak, giyecek, mutfak malzemesi dağıtımı yaparken minik dostlarımızı da unutmayarak onlara da mama yardımı yaptılar. Yardımların büyüğü küçüğü yoktu. İçten ve samimi yapılan yardımlar hikayedeki kumsaldaki kıyıya vurmuş deniz yıldızlarını kurtarmak gibiydi...
*

Adana’dan ve Osmaniye’den geçerken Adana’nın daha az etkilendiğini, Osmaniye’nin kısmen etkilendiğini gördüm. Kahramanmaraş kent merkezinin savaş alanı halini andıran görüntüsü, önceki yıllarda gittiğimiz Trabzon caddesinin tanınmayacak hali, dondurma yediğimiz Yaşar Pastanesi’nin yerini. bile bulmak ne mümkün.
Kahramanmaraş’ta bizi karışlayan Bursa’dan yardım götüren dostlar karşılarken Alpedo Dondurma sahibi Sami Kervancıoğlu, Kahramanmaraş’ın kardeş STK Başkanı Serhan Erdoğanyılmaz’a taziyelerimizi ulaştırdık. Ne söylenecek söz vardı ne de anlatılacak bir şey kalmıştı. Sözün bittiği, boğazın düğümlendiği zamanlardı.
*
Arama kurtarma çalışmalarında 9 yaşında bir kız çocuğuna rastlıyor ekipler, 133 saat sonra... Kurtarma ekibinin sevinçleri, enkaz altında kalan insanlara ulaşamamanın hüznüne karışıyor. Ekibimizde yer alan doktor Adem Savcı ve yardım organizasyonlarındaki deneyimiyle Mümin Çakır’ın yönlendirmeleri ile daha çok insana yardım ulaştırmaya çalışıyor, daha çok insana dokunmaya çalışıyorduk
Gaziantep’e geçerek sanayi bölgesindeki Teymur Tekstil sahibi Alp Külekçi kardeşimiz fabrikasında misafir etti bizi. Fabrikalar deprem nedeniyle üretime ara vermişler, çalışanlar akrabalarının ailelerinin ihtiyaçlarına koşturmaktalar. Gaziantep merkezde depremi diğer illere göre hafif atlatan bir şehir, ilçelerde özellikle Nurdağı ve İslahiye önemli kayıpları ve hasarları olan ilçeler.
Ertesi gün gittiğimiz Kırıkhan, Hassa ve Hatay merkez aynı Kahramanmaraş gibi hatta daha fazlası neredeyse her iki binadan biri yıkılmış veya oturulmayacak düzeydeydi. Yardım ekipleri burada da gece gündüz çalışmakta. Enkazların arasından araçla zar zor geçiyoruz.

BURSA ORADAYDI

BUYSAD Bursa Yemek Sanayicileri Derneği Başkanı Çoşkun Dönmez de, Bursa’da yemek üreticileri olarak deprem bölgesine yardım yaptıklarını acılarını bir nebze de olsa paylaşabilmek ve azaltabilmek adına çalışma yaptıklarını biliyorum. Depremden en çok etkilenen Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Gaziantep şehirlerine 2 TIR ekmek, 150 bin çorba, 60 bin kumanya, 30 bin hazır yemek ve ekipman ile birlikte 3 seyyar mutfak gönderdiklerini öğrendim.
*
Bursa’dan deprem bölgesine giden çok sayıda yardım ve gönüllü ile deprem bölgesinde karşılaştık. Bursalı Zennup, Yönder Okulları, Hastavuk, Eker Süt, Onur Market, Metro gibi yüzlerce firma yardım TIR’larıyla, seyyar mutfaklarıyla yardım etmeye çalışıyordu.
Ayrıca Bursa Barosu deprem bölgesine gönderilmek üzere 2 tır gıda ve ihtiyaç malzemelerini gönderirken, Deprem bölgesinde delil tesbiti ve savcılık çalışmaları için TBB koordinasyonu ile gönüllü avukat listeleri oluşturuldu.
*
Bu arada Bursalı Çilek Mobilya 4 ayrı kurtarma ekibiyle, gıda yardımı, battaniye, yatak yardımlarıyla bölgede depremzedelere yardım ederken şimdi 1000 adet konteyner ile 4 bin kişinin yaşayacağı konteyner kent kurmaya başladı. Çilek Mobilya Kurucusu Muzaffer Çilek, 40 gün içerisinde konteynerleri hazırlayarak bölgeye sevk edeceklerini bizlerle paylaştı.

DEPREM BÖLGESİNDE GÖRDÜKLERİM

Giderken yollarda 100’e yakın konteyner taşıyan kamyon ve TIR’lar gördük. Gittiğimizde anladık ki bölgeye binlerce konteyner lazım. Acil demonte daha fazla çadır gerekli. Hemen oracıkta kuracağımız çadırlar.
Hatay’a girişte ve şehir içlerinde çadır kentler kurulmaya başlanmıştı. Çadırları ziyaret ederek depremden kurtulanların üzüntülerini paylaştık.
Depremde 130. saatte de çıkan vardı, 160. saatte de çıkan... Ama saatler geçtikçe kurtarılma ihtimalleri azalıyordu. Bir iki gün sonra enkaz kaldırma çalışmalarıyla birlikte kurtarma çalışmaları devam edecektir.
*
Bölgede AFAD, PAK, JAK, JÖAK, DİSAK, Sahil Güvenlik, DAK, Güven, İtfaiye, Tahlisiye, MEB, STK’lar ve uluslararası arama kurtarma personelinden oluşan toplam 35 bin 249 kişilik arama kurtarma personelinin görev yaptığı aktarıldı. Hepsi isimsiz kahramanlar, ileride şehrin girişlerinde isimleri yazmalı bu kahramanların.
Youthall, deprem dolayısıyla ailesini, evini veya işini kaybetmiş 18-35 yaş arası gençler ile gençlerin istihdamına katkıda bulunmak isteyen şirketleri bir araya getireceğini duyurdu. Türkiye’de deprem bölgesi için bir istihdam seferberliği oluşturulmalıdır. İşe alımlarda bir öncelik sağlanmalıdır.
*
Paketli sandviç, çorba ve Hatay’da meydanda halka tatlısı yapıyorlardı onu yedim. Siyaset üstü bir konu olan depremde herkes her görüşün öznesi yardım etmekti. Hatay’da TKP’nin dağıtım ve yardım noktası çok yoğundu. Beşiktaş Çarşı grubunun yardım ve dağıtım noktası da canlıydı.
Adana ve Osmaniye daha az kayıpla depremi atlatırken, Maraş’ve Hatay daha önce geldiğim için biliyorum; tanınmayacak kadar yıkılmış harabe bir şehir hüviyetindeydi. Ölen resmi rakamlar kadar kayıp sayılarının olacağını düşünüyorum.
Deprem bölgesinde çadır konusunda bir sıkıntı var. Yetkililerden aldığımız bilgilere göre elimizdeki stoklar, yurt dışından geleceklerle bile talebi karşılayamıyor, gece gündüz imalat yaparak talebe yetişmeye çalışacaklar.
*
Türkiye’de binlerce karavan var. Bu yönde bir kampanya ve çağrı ile karavan kentler oluşturulabilir.
Tuvalet çok sıkıntı bu süreçte. Seyyar hijyen noktaları oluşturulması lazım.
Gece arka mahallelerde enkaz çalışmalarına eşlik etmek isterken, dükkanını bekleyen kişiler aracımızda bizleri yağmacı zannederek havaya ateş ettiler. Biz de onları yağmacı zannettik açıkçası. Güvenlik zaafiyetleri var şehirde.
Telefon şirketleri sınıfta kaldı.
Şehre gidecekler özellikle Kahramanmaraş girişinde, Hatay girişinde otobanda deprem hasarları var, aracınızı yavaş kullanmanızda ve yüksek araçla gitmenizde fayda var.
Dönüşte inanılmaz bir kaçış vardı şehirlerden. Bu da trafiği çok yavaşlatıyor. Yollarda tesislerde yemek bile tükenmişti.
Hatay ve Kahramanmaraş’ta merkezde hasar görmeyen bina neredeyse yoktu. %40’ı çökmüş, %60 bina da hasar görmüş, diyebiliriz. İki şehrin merkezleri yeniden kurulmalıdır. İnsanlar bu hasarlı binalara girmemeliler.
*
Yardımlardan giyim, çocuk, kadın, erkek, ayakkabı, üst, alt diye sınıflandırılmalı, gelen koliler çok karışık bu nedenle yollara sebil olmuş durumda.
Su ilk günlerde ihtiyaç listesindeydi, karşılandı. Şimdi gıda, ısınma ve hijyen yardımları talep edilmekte.
Yardımlar bir yıla yayılacak kadar organize olmalı, sürekli ve düzenli hale gelmelidir.
Çocukların çadırda neler olduğunu anlamaya çalışıyorlar, onlara oyuncak göndereli, psikologlar bölgeye organize olup çadır kentlere gitmeliler .
Şimdi artık yaraları sarma zamanı, bundan sonrası için dersler çıkarma zamanı. Suriye’den gelenlere yaptığımız harcamayı imkanı depremzedelere, çocuklara ayırmalıyız. Yetim çocukların ömür boyu eğitmelerine destek olacak bir düzenleme yapılmalıdır.
*
Mustafa Kemal Atatürk’ün Hatay için söylediği ‘ Hatay benim şahsi meselem’ diyerek içselleştirdiği başta Hatay’ı, Kahramanmaraş’ı, Adıyaman’ı ve diğer hasar görmüş illerimizi hepimiz tüm Türkiye ‘şahsi mesele’ yapmalıdır. Yapmalıdır ki, bu yaralar sarılsın, bu kötü günler geride kalsın.