Arabulucuyla 70 bin çözüm

EV sahipleri de kiracılar da konut kiraları için 1 Temmuz’a kilitlenmiş durumda. Konut kiralarına getirilen yüzde 25 zam sınırının süresi 1 Temmuz’da doluyor. Peki, hükümet 1 Temmuz’da yasal düzenleme yapmazsa ne olacak? Bu hafta okurlarımın  sorularını yanıtlamak istiyorum. 

KRİTİK TARİH 1 TEMMUZ

- 1 Temmuz’a kadar nasıl olacak? Yasal düzenleme 1 Temmuz’a kadar uygulanmaya devam edeceği için bu tarihe kadar yenilenen kira dönemlerinde yüzde 25 zam sınırı uygulanması sürecek. Konutlarda 2 Temmuz’dan önce yenilecek kontratlar yönünden yasal kira artışı yüzde 25’i geçemeyecek.

- Zorunlu arabuluculuk neden getirildi? Patlayan kira uyuşmazlıklarını çözmek, yargının iş yükünü hafifletip, vatandaş yönünden daha hızlı çözüm sağlamak amacıyla kira uyuşmazlıkları dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk kapsamına alındı. Kira dışında, kat mülkiyeti hukuku, komşululuk hukuku, ortaklığın giderilmesi ve tarımsal üretim uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabuluculuk kapsamına alındı. Bu uygulama 1 Eylül 2023’te devreye girdi.

ARABULUCUYA 172 BİN 444 BAŞVURU

- Arabulucu kira uyuşmazlıklarını nasıl çözüyor? İlamsız icra yoluyla tahliye hariç kiralananın tahliyesi, kira bedelinin tespiti, kira uyarlama davaları, kiracı ve kiralayan (mal sahibi) arasındaki her türlü alacak ve tazminat talebine ilişkin uyuşmazlıklarda dava açmayı düşünen kiracı da mal sahibi de arabuluculuğa gidebiliyor. Arabulucu ön görüşme yaptığı tarafları bir araya getiriyor. İmzalanan anlaşma tutanağı mahkeme ilamı niteliğinde olduğu için o konuda dava açılamıyor. Anlaşmaya varılamaması halinde de uyuşmazlık tutanağa bağlanıyor, dava açmak isteyen taraf, bu tutanağı dava dilekçesine ekleyerek davasını açabiliyor.

- Arabulucuda ücret tarifesi nasıl? Arabulucuya başvuru ücretsiz ancak anlaşma sağlanırsa; Adalet Bakanlığı 2024 Arabuluculuk Ücret Tarifesi’ne göre belirlenen arabuluculuk ücreti taraflarca yarı yarıya ya da anlaştıkları şekilde ödeniyor. Anlaşma sağlanamaması halinde ise iki saate kadar olan arabuluculuk ücretini devlet karşılıyor.

- Kaç uyuşmazlık zorunlu arabulucuya gitti? Adalet Bakanlığı verilerine göre 1 Eylül 2023’ten 21 Şubat’a kadar olan dönemde toplam 172 bin 444 başvuru yapıldı. 129 bin 259’la kira uyuşmazlıkları ilk sırada yer aldı. 

- Kira uyuşmazlıklarında başarılı oldu mu? 129 bin 259 kira uyuşmazlığı başvurusundan 69 bin 239’u anlaşmayla sonuçlandı. Anlaşamama tutanağı ile 34 bin 553 dava açıldı. 

YÜZDE 25 SINIRI KALKACAK MI

- Yasal sınır üzerinde anlaşma sağlanabiliyor mu? Sayıları 45 bini bulan arabulucular, kira uyuşmazlığı yaşayan birçok ev sahibi ve kiracıyı, yasadaki yüzde 25 sınırlamasının da üzerinde kira zammında anlaştırıyorlar.

- Yeni bir düzenleme yapılacak mı? Hükümet farklı bir düzenleme yapmazsa yüzde 25 sınırı kalkacak. Uzlaşılamayan kiralarda, yeni kira bedeli arabuluculuk yoluyla belirlenecek. Zorunlu arabuluculukta anlaşma sağlanamaması halinde dava açılabilecek. 

MODEL OLMA YOLUNDA

- HÜKÜMETİN kira uyuşmazlıklarında çözüm yolu olarak gördüğü ve büyük önem verdiği alternatif uyuşmazlık çözüm yolu arabuluculuk kurumu dünyada marka olmaya aday. Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Kurulu Üyesi Avukat Arbulucu Yakup Erikel, Türk arabulucuların 1000 yıllık ‘muslihun’ (Islah edenler, düzeltip iyileştirenler) geleneğine dayalı yeni bir modelle önce bölge sonra dünyaya açılması için geçen yıl önemli bir adım atmıştı. Türk Dünyası Arabulucular Birliği (TDAB) kurulmuştu. Birlik başkanlığına da Erikel seçildi. TDAB Yönetim Kurulu, ilk ziyareti Azerbaycan’a yaptı. Bakü’de, Azerbaycan’daki paydaşlar ile kuruluş protokolü imzalandı.

16 ÜLKEYİ KAPSAYACAK

TDAB Başkanı Erikel, yol haritalarını özetle şöyle şöyle anlattı:“TDAB’nin amacı tüm dünyada, ulusal ve uluslararası alanda öncü ve örnek bir arabuluculuk markası oluşturmak. 16 ülkeyi kapsayacak büyük bir arabuluculuk sistemi kuruyoruz. TDAB olarak şimdi de Kıbrıs’a gidiyoruz. Gürcistan, Macaristan, Özbekistan ziyaretleri yapılacak. Hedefimizde 1. Uluslararası Arabuluculuk Kurultayı’nı yaparak uluslararası kurultayların ilkini başlatmak var.”