Yabancı yatırımcının rotasında İzmir var

İZMİR sahip olduğu birçok avantajıyla yabancı yatırımcının da tercih ettiği bir kent… Doğrudan yabancı yatırımlar konusunda dünyanın saygın araştırma kurumları arasında gösterilen fDi Intelligence, 2024’te İzmir’i yatırımlar açısından geleceğin en cazip Avrupa lokasyonlarından biri olarak göstermişti. Bugün Almanya’dan Amerika’ya, İtalya’dan Japonya’ya birçok ülkeden yatırımcı İzmir’de faaliyet gösteriyor. Birçok kurum ve kuruluş da kente daha fazla yabancı yatırımcı gelmesi adına yoğun bir mesai içinde. Bu kurumlardan biri de İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA)… 2020-2024 yılları arasında İzmir’de toplamda 4.5 milyar liralık 14 yabancı yatırım projesinin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynayan İZKA’nın Genel Sekreteri Dr. Mehmet Yavuz’la yabancı yatırımdan girişimciliğe, kent nüfusundan bölge planlamasına birçok konuyu konuştuk.

İKİ YILIK BİR ÇALIŞMA

İZKA, 2025 Şubat’ta 2024-2028 dönemini kapsayan İzmir Bölge Planı’nı tanıtmıştı. “Yeşil Dönüşüme ve Mavi Büyümeye Öncülük Eden, Dirençli ve Canlı Bir Liman Şehri” vizyonu doğrultusunda İzmir’in orta vadeli gelişme önceliklerini ortaya koyan planda; tarımsal ve sınai üretim altyapısının yeşil dönüşümü, bir liman kenti olan İzmir’de mavi ekonominin geliştirilmesi, dünya genelinde yaşanan dönüşüm, değişim dalgasına kentin kurumlar ve bireyler düzeyinde uyum sağlaması önceliklendiriliyor. İZKA Genel Sekreteri Yavuz da İzmir Bölge Planı için ajans olarak iki yıla yakın bir süre çalıştıklarını söylüyor ve şu bilgileri paylaşıyor:

REHBER NİTELİĞİNDE

İzmir’in mevcut durumunu analiz etmek ve önümüzdeki beş yıllık dönemi öngörmek amacıyla veriye dayalı bilimsel nitelikte çok sayıda çalışmaya imza attık ve neticede İzmir Bölge Planı ete kemiğe büründü. Cumhurbaşkanımızın onayıyla yürürlüğe giren plan, kentimizin kalkınma planı niteliğinde. Bu bağlamda da şehrimizin tüm paydaşları tarafından benimsenmesi ve sahiplenilmesi başarısı için kritik önemde. İzmir Bölge Planı, 12. Kalkınma Planı ve Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi’yle uyumlu ve İzmir için belirlenen ‘potansiyel küresel il’ olma hedefi doğrultusunda hazırlandı. Ülkemizin üçüncü büyük şehri konumunda olan İzmir, ülke sınırlarının ötesinde küresel ölçekte söz sahibi olabilecek potansiyele sahip. Bu potansiyelin ortaya çıkarılması ve değerlendirilmesi amacına yönelik olarak katılımcı araçlar ve bilimsel yöntemler kullanılarak hazırlanan İzmir Bölge Planı; yeşil, mavi ve toplum olmak üzere üç dikey politika eksenine sahip. İzmir’in 5 yıllık kalkınma hedef ve önceliklerini ortaya koyan plan, kentin tüm kurumları için yol gösterici nitelikte olan ve mekansal planlar için kalkınma hedefleriyle uyumlu bir çerçeve sunuyor. Bu plan kentin aktörleri için hem bir rehber hem de köprü görevi görüyor. Tüm İzmir’in planını, odak gruplara anlatacağız. Yıllık raporlar hazırlayacağız."

BU YATIRIM SES GETİRİR

Dr. Mehmet Yavuz, İZKA’nın faaliyete geçtiği günden bu yana İzmir’e yabancı yatırımcı çekmek için de yoğun bir mesai harcadığını ifade ediyor. Öyle ki kente yatırımcı çekme konusunun ajansın rutini olduğunu söylüyor Dr. Yavuz. Mehmet Yavuz, yabancı yatırımcının İzmir’e ilgisinin yüksek olduğu bilgisini paylaşıyor ve şunları söylüyor: “2020-2024 yılları arasında İZKA’nın İzmir’de gerçekleşmesinde rol oynadığı 49 adet yatırım projesi bulunuyor. Bu projelerin çoğunluğu yerel yatırımlar olmakla beraber, 14 tanesi de doğrudan yabancı yatırım olarak gerçekleşti. Gerçekleşen yabancı yatırım projelerinin toplam tutarı ise 4,5 milyar TL’ye yakın. Bu yatırım projeleriyle İzmir’de yaklaşık bin 500 kişilik istihdam yaratılmasına katkı sağlandı. Şu anda da görüştüğümüz yabancı yatırımcılar var. Bunlardan biri de dünya çapında bilinirliği olan yabancı bir yatırımcı. Bu İzmir’in son 10-15 yılda aldığı en önemli yatırımlardan biri olabilir. Yatırımcı, makine imalatı alanında faaliyet gösteriyor. Ses getirecek bir yatırım. Tabii bu BYD’de de olduğu gibi farklı yatırımları tetikleyecektir. Bu yıl içinde güzel bir haber vermeyi çok istiyoruz.”

NEDEN İZMİR’E

GELİYORLAR

SORUSUNA CEVAP

YATIRIMLARIN çoğunluğu İzmir’in en güçlü yanlarından rüzgar enerjisi sektöründen geliyor. Yatırım tutarının yaklaşık yüzde 38’lik payı rüzgar türbini kanadı, aksam ve parçaları ile ilgili bakım hizmetleri sektöründe gerçekleşmiş. Bunun yanı sıra gıda imalatı, atık geri kazanım ve işleme, motorlu kara taşıtı/treyler-yarı treyler imalatı, makine ve ekipman imalatı gibi farklı sektörlerden de yatırım projelerinin gerçekleştiğini anlatıyor Dr. Mehmet Yavuz, “Yatırım projeleri farklı ülkelerden gelmekle birlikte ağırlık Avrupa’dan. En fazla yatırıma yönlendirilen ülke ise Almanya. Bunun yanı sıra Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinden de yatırımcı çekildi. Biz mevcut yatırımcılara yönelik de bir araştırma yaptık. Yakında sonuçlarını kamuoyuyla paylaşacağız. Yabancı yatırımcıya, ‘Neden İzmir?’ sorusunu gidip sorduk. Burada iki başlık öne çıkıyor. İlki İzmir’in liman ve lojistik alanındaki avantajları. Bir değeri de kentin yaşam kalitesi. Yatırımcılar; kentin yaşam kalitesinin yüksekliği nedeniyle özellikle beyaz yakalı çalışanları getirebildiklerini söylüyor” şeklinde konuşuyor.

İZMİR’İN NÜFUSU

2050’DE 5.6 MİLYON

İZKA’nın İzmir’e yönelik 2050’ye uzanan bir nüfus projeksiyonu bulunuyor. Bu çalışmanın 2022’de yapıldığını söylüyor Dr. Mehmet Yavuz, “Çok küçük sapmalarımız var. İzmir hiç göç almadığı takdirde nüfusu azalıyor. 2030’a gelindiğinde İzmir’deki ölüm oranları doğumları geçiyor. Bu bakışla İzmir’in nüfusu 2050’de 4.3 milyona düşüyor. Ama hayatın gerçekliğinde göç var. İzmir göç alan bir kent. Bu bakışla da İzmir’in 2050’de nüfusunun 5.6 milyona ulaşacağını öngörüyoruz. Çeyrek asırda İzmir’in nüfusu 1.1 milyon artacak. Olağanüstü durumlar olmazsa bunun gerçekleşmesi tahmin ediliyor. 2050’de nüfusun 2021’e göre yüzde 37 artmasına karşın, hane halkı sayısı yüzde 73 artış gösteriyor. Yani 1.5 milyondan 2.5 milyona çıkıyor. Dolayısıyla 2050 yılına kadar hane halkı sayısı artışı nüfus artışının iki katına ulaşıyor. Bu, kentsel hizmetler ve konut gibi alanlarda önemli ihtiyaçları beraberinde getirecek. İzmir ilçeleri içinde de 2050’de en fazla artış Torbalı’da. Yüzde 79’luk artıştan söz ediyoruz. Bunu yüzde 59’la Aliağa ve yüzde 58’le Urla takip ediyor. En az artış ise yüzde 4 ile Ödemiş’te. İzmir’de mevcutta yüzde 12 olan 65 yaş üzeri yaşlı nüfus oranının 2030’da yüzde 15’i, 2042’de yüzde 20’yi, 2050’de yüzde 23’ü geçeceği görülüyor. Buna göre İzmir için yaşlı nüfus odağında sosyo-ekonomik politikalar ve hizmetler geliştirilmesine daha fazla ağırlık verilmesi gerekiyor” diyor.

OYUN SEKTÖRÜNÜN

ENVANTERİNİ ÇIKARDIK

İZMİR Kalkınma Ajansı’nın birçok başlıkta yürüttüğü çalışma var. Girişimcilik de bunlardan biri… Girişimcilik alanında tema bazlı yol yürüdüklerini anlatıyor. Dr. Mehmet Yavuz… Yavuz, İzmir Bölge Planı’nda yer alan yeşil ve mavi eksenlerin girişimcilik ekosisteminde de olmasını önemsediklerini ifade ediyor ve yürüttükleri çalışmalarla ilgili şu bilgileri veriyor:

“Kentte yeşil ve mavi girişimci sayısının da artmasını istiyoruz. Çevreci teknolojiler geliştiren, kaynak verimliliğini sağlayan, sürdürülebilir üretimi sağlayan, teknolojiler geliştiren girişimleri odağımıza aldık. Bu kapsamda İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’yle işbirliğimiz var. Accelerate İzmir ismiyle girişimci hızlandırma programı bulunuyor. Programa ‘GreenTech İzmir’ ve ‘BlueTech İzmir’i monte ettik. Bilgi ve iletişim teknolojileri ile temiz teknolojiler alanında faaliyet gösteren girişimciler için davete çıkıyoruz. Yaratıcı endüstriler de odağımızda olan bir diğer başlık. Oyun ve yazılım sektörüne yönelik yakın zamanda bir rapor yayımladık. Sektörün ciddi bir envanterini ortaya koyduk. Burada Can Sungur’dan destek aldık. Bu yıl bu sektöre yönelik açılımlarımız olacak. Hali hazırda da İzmirli oyun geliştirici ekip ve stüdyolarını güçlendirmek, yerel-uluslararası pazarlara hazırlamak ve yatırımcılarla buluşturmak amacıyla, ‘İzmir Games Oyun Girişimciliği Hızlandırma Programı bulunuyor. 2024’ün sonlarına doğru yayınladığımız bir diğer rapor da teknoloji girişimciliğini analizi.”

KISA KISA

* İzmir’in gıdadan makine sanayine birçok sektörde güçlü olduğunu söylüyor Dr. Yavuz, ve ekliyor: “İhracatımızın önemli bir kısmını Avrupa’ya yapıyoruz. 2026’da sınırda karbon vergisinin düzenlemesi başlıyor. Bu nedenle İzmir Bölge Planı kapsamında yeşil eksenle bu sektörlerin dönüşümünü sağlayarak rekabetçiliğini artırmak istiyoruz. Kurumsal firmalar bu dönüşümü başlattı. Bizim odağımız bu nedenle KOBİ ölçeğindeki firmalarda. Bu farkındalığı oluşturmak gerekiyor. Bazı kurumlar canı yanmadan bu dönüşümü başlatmayacak.”

* Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Dünya Bankası’ndan temin ettiği 400 milyon dolarlık kredinin varlığına dikkat çekiyor Dr. Mehmet Yavuz… Bu kredinin Türkiye’deki 26 kalkınma ajansı aracılığıyla kullandırılacağını söylüyor, “Proje ofisleri kurulacak. Yılın ikinci yarısında özellikle KOBİ’lerin yeşil dönüşümü için bir mali destek programımız olacak” diyor.

* Dr. Mehmet Yavuz, kent ekonomisinin ana aktörlerinden birinin limanlar olduğunu aktarıyor, “İzmir limanlarının altyapısı ve lojistik bağlantıları da bizim için önemli” ifadelerini kullanıyor.