Krize çözüm(!): Kısa çalışma ödeneği

Bu değişikliğin amacı ise, kısa çalışma ödeneğinden sadece İş Kanunu kapsamındaki "işçiler" değil, hizmet akdi ile çalışan bütün "sigortalıların" yararlanabilmesini sağlamak olarak açıklanmıştı.

Öyle mi oldu, hayır. Kanuna rağmen çıkarılan yönetmelik yine sadece işçiler için düzenleni. Aşağıda açıklayacağız.. Ama ynetmeliği hazırlayanlar sanırım "sigortalı" ile "işçi" kavramlarını aynı zannediyor! Ancak değil! Dolayısıyla bir düzeltme daha gerekecek gibi...

Kısa çalışmanın kapsamı

Kısa çalışmayla kastedilen şu: En fazla üç ay; işyerinde uygulanan çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir azaltılması veya en az dört hafta işyerindeki faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmasıdır...

İşyerinde kısa çalışma uygulayacak işverenin bu durumu önceden ilgili makamlara bildirmesi gerekmektedir. Buna göre, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışmayı talep eden işveren, ilgili İŞKUR Müdürlüğü’ne, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunur.

Talebin değerlendirilmesi

İşverence yapılan başvuruyu önce İŞKUR inceler. Ancak İŞKUR, konuyu sadece sebep ve şekil şartlarına uygunluk açısından değerlendirir.

Belirtelim ki, esas olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerinin incelemesidir. Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle yapılan başvuruların uygunluk tespitini iş müfettişleri ivedilikle yapar. Talebin uygun bulunması halinde kısa çalışmanın başlama ve bitiş tarihleriyle diğer hususlar iş müfettişince düzenlenen rapor ekinde yazılı olarak İŞKUR’a gönderilir.

İnceleme sonucu İŞKUR işverene, işveren de varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına ve işyerinde yazılı ilan işçilere bildirir.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları

Hizmet sözleşmesi ile çalışan sigortalılarla banka çalışanları sandıkları üyelerinin (506 geçici 20. kapsamında olanlar) kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

a) İşverenin kısa çalışma talebinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca uygun bulunması,

b) Sigortalının kısa çalışmanın başladığı tarihte, İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması,

c) Kısa çalışma ödeneği talebinde bulunması.

Anlaşılacağı üzere talep ve uygunluktan başka, sigortalıların da son üç yılda en az 600 günlerinin bulunması gerekmektedir.

Kısa çalışma ödeneğinin miktarı

Sigortalıya verilecek, günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneği kadardır. Yani, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemez.

Ödeneğin verilmesi

Ödeneğin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Ödeneğin süresi; herhalde hak edilen işsizlik ödeneği süresini aşamaz. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için verilir. İŞKUR, sigortalıların başvurusunu, izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırır. Kısa çalışma ödeneği, sigortalının kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir. Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez.

Kısa çalışma sırasındaki primleri işveren ödemez

Diğer bir olanaksa sigorta primleriyle ilgilidir. Sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenecek sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na aktarılacaktır.

Kısa çalışma ödeneğinin kesilmesi

Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silah altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması halinde kısa çalışma ödeneği kesilir.