Sessiz katil: Yüksek tansiyon

Tedavi edilmeyen hipertansiyon ya da yüksek / yükselmiş tansiyon, uzun süre fark edilmeyebilir çünkü yüksek kan basıncına sahip kişilerin çoğu herhangi bir semptom hissetmez. Gerçek şu ki, ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’ne göre her 3 kişiden 1’inin yüksek tansiyonu var ama bunu bilmeden yaşıyor. Tedavi edilmediği takdirde; hipertansiyon kalp krizi, felç, anevrizma yırtılması, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, bacak damar tıkanıklığı, demans, körlük de dahil olmak üzere çeşitli görme problemleri ve cinsel işlev bozukluğu gibi hastalıklarla ilgili riski önemli oranda arttırabilir.

130/80’in üzerindeki değerler hipertansiyon olarak kabul ediliyor.

Kan basıncınız, büyük rakam olan sistolik (büyük tansiyon) ve düşük rakam olan diyastolik (küçük tansiyon) olarak iki değerden oluşur. Sistolik basınç, kalbinizin kasılmasıyla atardamarlarınızda oluşan basınçtır. Diyastolik basınçsa kalbin gevşediği zaman atardamarda oluşturduğu daha düşük basınca deniyor. Yaşımız ilerledikçe geniş damarlardaki sertleşme arttığı için bu iki değer de yükselme eğilimi gösterir. Korkunç olan, çalışmalara göre sistolik basınçta meydana gelen yalnızca 20mm Hg’lik veya diyastolik basınçtaki yalnız 10mm Hg’lik bir artış bile kişinin kalp hastalığı veya felç kaynaklı ölüm riskini iki kat arttırıyor.

KİLO VERMEK ETKİLİ

Amerikan Kardiyoloji Koleji ve Amerikan Kalp Derneği, 2017’de yüksek tansiyon yönergelerini revize etti. Yeni sınırlara göre, 120/80 mm Hg’nin altındaki kan basıncı normal. Yüksek ya da yükselmiş tansiyon 120-129/80, hipertansiyonsa 130/80 üzerindeki değerler olarak kabul ediliyor. Ayrıca küçük tansiyonunuz yani diyastolik kan basıncı 80’in üzerindeyse hipertansiyonunuz olduğu anlamına geliyor.

Yüksek kan basıncı veya hipertansiyonu olan kişiler tuz tüketimi kısıtlaması gibi beslenme değişiklikleri, kilo vermek (4.5-5 kilo vermek kan basıncınızı 5 ila 10 mm Hg düşürebilir), spor yapmak, sigarayı bırakmak ve günde 1-2 içkiyi aşmayacak şekilde alkol tüketimini sınırlandırmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapmalıdır.

Tansiyon değerlerinize ve diğer kardiyak risk faktörlerinize göre (diyabet veya ailede kalp rahatsızlığı geçmişi gibi) doktorunuz size ilaç tedavisi de önerebilir. Zaten medikal tedavinin hem tansiyon hem sağlık çıktıları açısından son derece destekleyici olabildiği net bir şekilde kanıtlanmıştır.

SUÇLUYU YAKALAYABİLİRSİNİZ

Bir tıp merkezi veya eczaneye gidip tansiyonunuzu ölçtürmek mi yoksa evde rahatça kendi tansiyonunuzu ölçmenizi sağlayacak bir tansiyon aleti almak mı? Beyaz önlük hipertansiyonu olanlar (günlük aktiviteleri esnasında kan basıncı değerleri normal ancak klinik bir ortam, doktor yani beyaz önlük görünce yükselen kişiler) için tansiyonu evde ölçmek çok daha sağlıklı bir seçenek. Evde ölçtüğünüz değerleri bir yere not edip bir sonraki doktor randevunuzda kaydettiğiniz değerleri yanınızda götürmelisiniz.

Hipertansiyonu olan birçok kişinin bu riski yine hipertansiyona sahip aile bireylerinden almış olmasına rağmen doktorunuz başka risk faktörleri de belirleyebilir. Örneğin, ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları ve antidepresan gibi ilaçlar da yüksek tansiyona yol açabilir. Ayrıca uyku sırasında hava yolunun geçici olarak belirli aralıklarla tıkanmasıyla oluşan uyku apnesi gibi durumlar da yüksek tansiyonu tetikleyebilir.

Proaktif olmak ve tansiyonunuzu devamlı takip etmek ve gerekirse tedaviye başlamak sizi ‘sessiz katil’ denen hipertansiyondan, pek de sessiz olmayan kalp krizi ve felç gibi hastalıklardan koruyabilir.