Kesilen inekler değil geleceğimiz

TÜRKİYE’NİN ÜRETİM MERKEZİ
Türkiye’nin en çok süt üreten ilçesi Ödemiş’in Belediye Başkanı Mehmet Eriş, çiğ sütün üreticiden alım fiyatının maliyetleri karşılamaya bile yetmediğini belirterek, son günlerde artan süt ineği kesimlerine dikkat çekiyor. Eriş, “Çocuklarımız için değerli olan sütümüz üreticiden alınırken de değerini bulsun. İneklerimiz kesilmesin” derken, süt üreticileri ile buluştuğu süt kahvaltısında, çiğ sütteki fiyat krizine ve son dönemde artan süt ineği kesimlerine önemle vurgu yapıyor. Eriş, günlük 2 bin 200 tonu aşan üretimiyle Türkiye’nin süt üretim merkezi olan Ödemiş ile birlikte yurdun pek çok yerinde üreticinin zarar etmesi sonucu süt ineklerinin kesime gitmesinin altını çiziyor.
ÜRETİCİNİN EMEĞİNİN KARŞILIĞI
“Kesilen aslında sadece süt ineklerimiz değil aynı zamanda geleceğimiz” diyen Eriş, “Sütümüz çok değerli, neredeyse bir parmak kaymak bağlıyor. Ama 1,5 milyon ineğimiz kesime gitmiş. Bu aynı zamanda hayvancılığımızın geleceğinin de kesilmesi demek. Bunun önlenmesi sütün fiyatının giderini karşılaması ile olur. Giderin ve üreticinin emeğinin karşılığını alınmasıyla olur. Geçmişte 90 kuruş süt 1 lira yoğurt olabiliyordu. Yoğurdun ucuzluğunun değil sütün ederinin de yerinde olduğunun bir göstergesiydi. Biz en azından 1 kilo süt ile 1,5 kilo yem alabilme paritesine kavuşulması gerektiğini ifade ediyoruz” şeklinde konuşuyor.
FİYATI ARTIRMAYIN, SÜBVANSE EDİN
Diğer yandan, geçtiğimiz günlerde çatısı altında bulunan 44 kooperatifle bir araya gelen Köy Koop İzmir Birliği Başkanı Neptün Soyer de “Süt maliyetlerinin artması fakat fiyatının sürekli yerinde saymasına karşılık şöyle bir öneri getiriyoruz. Yükselen enflasyon koşullarında artan girdi maliyetleriyle süt fiyatı 10 lira 50 kuruştan az olamaz. Dolayısıyla, fiyatı artırmayın, 7.50’de kalsın fakat aradaki 3 lirayı devlet sübvanse etsin. Başka çaresi yok. Bizim parolamız belli. ‘Toprak boşta, çiftçi borçta kalmasın’. Ne var ki 2022 Mayıs ve Ekim ayları arasındaki maliyet artışları ortada. Bir litre motorin pompa fiyatı yüzde 16 artmış. DAP gübre 1 çuval fiyatı yüzde 26.67, ticarethanenin 1 kilovat elektrik fiyatı yüzde 40’lara varmış. Türkiye’de enflasyon mayıs-ekim döneminde neredeyse yüzde 14 artmış ama 1 litre süt fiyatında hiçbir artış yok. İzmir’den hükümet yetkililerine sesleniyoruz. Bırakın fiyat 7.50’de kalsın ama aradaki farkı karşılayın ve çiftçinin eline 10.50 lira geçmesini sağlayın” açıklamasını yapıyor. Sonuç olarak, süt hayvancılığında sorunlar ağırlaşırken, bu durum kaçınılmaz biçimde kırmızı et sektörünü de etkilemeye devam ediyor.

***

Cemre Kooperatifi ve Journey

PROF. Dr. Meltem Onay’ın 7 ortakla birlikte geliştirdiği yeni bir iş ve kooperatifçilik modeli var. Prof. Dr. Onay, söz konusu yeni girişimi, köşemize gönderdiği bir mesajla anlatıyor: “İzmir tarımı için yeni nesil kooperatifçilik konusunda bir ilke imza atıyoruz. ‘Cemre Kooperatifi’ tam olarak dijital teknolojiler ile geleneksel tarımı birbirine bağlayan, ‘Birlikte Değer Üretmek’ ilkesi (mottosu) ile ‘bilimsel araştırma-geliştirme kooperatifi’ olarak kurulan, yaratıcılığın ve sürdürülebilirliğin birlikte ele alındığı bir kuruluş olarak karşımıza çıkıyor. Cemre Kooperatifi, tarım, gıda ve teknoloji alanlarında uzmanlaşmış 7 ortağının ulusal ve uluslararası bilgi birikimi ve tecrübelerini tarım ve gıdanın bütün paydaşlarına inovatif yaklaşımlar ile yaşanabilir ortak bir gelecek için yenilikçi işbirliği modelleriyle hayata geçirmeye kararlı.
İZLENEBİLİRLİK ÇOK ÖNEMLİ
“Cemre Kooperatifi’nin kendi geliştirdiği ‘Journey Aplikasyon’ izlenebilirlik sistemi, üreticilerin ve işletmelerin kendi ürünlerine katma değer katabilecekleri, ulusal ve uluslararası pazarda fark yaratacakları hizmetler sunuyor. Cemre Kooperatifi’nin ödüllü bu aplikasyonu, pek çok izlenebilirlik sistemlerinden farklı olarak; tarla kütüğünden çiftçi kaydına, bitki örtüsünden, gübreleme-sulama-ilaçlama bilgilerine, toprak analizi ile son ürün analizlerine kadar tüm detay takibinin sistem üzerinden kolayca yapılabilmesini sağlıyor. Bu aplikasyonla birlikte, ürünlerin izlenebilirliğinin yanında karbon ve su ayak izinin takibi de mümkün olabilecek.”

***

Ödemiş’te hayvan
leşleri sorunu
ÖDEMİŞLİ önder çiftçi ve süt üreticisi İrfan Akça, bölgenin fazla konuşulmayan önemli bir sorununa dikkat çekiyor. Akça, köşemize gönderdiği mesajda şunları söylüyor: “Binlerce büyükbaş hayvan çiftliğinin geçim kaynağı olduğu Ödemiş ve çevresinde rastgele bırakılmış hayvan leşleri önemli bir konu ama ne yazık ki bu sorun hala çözülebilmiş değil. İnsan, hayvan ve çevre sağlığı açısından tehlike arz eden bu durumun ekonomik bir yaklaşımla çözümü aslında mümkün. Ödemiş ve yakın mesafedeki Gökçen’de entegre tesisler var. Bunlar İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sahipliğinde ancak atıl olarak duruyor. Bu eski tesisler gerekli revizyon yapılarak çok düşük maliyetlerle evcil hayvan yemi üretimine dönüştürülebilir. Hayvanı ölen çiftlik sahibi leşi hızla bu tesise getirip brüt ağırlığıyla kilosu (taşıma ve biraz da kazanç sağlayacak) bir fiyatla teslim edebilir. Böylece derisi + eti ve diğer organlar işlenerek öteki bileşenleriyle fırınlanıp ekonomiye kazandırılır. Tüm belediyelerin hayvan barınakları, İBB’nin Çiğli Doğal Yaşam Parkı’ndaki hayvanat bahçesi gibi potansiyel pazarlardır. İBB şirketleri üzerinden bu yatırım gerçekleştirebilir veya girişimciler için de yeni bir fırsat olabilir.”

***

KISA KISA

* Türkiye’nin üretim ve ihracatında dünya lideri olduğu kuru incirde 2021/22 ihraç sezonu 70 bin 647 ton ihracatla geride bırakıldı. Kuru incir ihracatından elde edilen döviz tutarı ise 258 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kuru inciri prestij ürünlerinden biri olarak tanımlayan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, Türkiye’nin dünya kuru incir ihracatının yüzde 60’ını tek başına gerçekleştirdiğine dikkat çekiyor.

- Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, “Böyle giderse 2023’te Cumhuriyetimizin 100. yılında maalesef pamuk ekim alanları daralacak” diyor. Bertan Balçık, şu uyarıda bulunuyor: “Cari açığın ilacı tekstil sanayinin hammaddesi pamukta destekleme miktarı son 10 yılda olduğu gibi maliyetin yüzde 25’ni karşılayacak şekilde artırılmalı. Bu yıl için açıklanan mazot ve gübre desteklemesi ile 1,10 lira fark ödemesi desteği maliyetin ancak yüzde 12’sini karşılayabiliyor. Destekleme miktarı acil olarak uzun yıllar ortalaması olan yüzde 25 oranına yükseltilmelidir.”