Görüşmelerin uzamasının sebebi “Gazze meselesi”

Gecede bir konuşma yapan Vali Yardımcısı İsmail Gültekin, Türkiye-İsrail ilişkilerini “Hanuka bayramında (Musevilerin dini bayramı) yakılan mumlar misali aydınlık bir döneme” benzetti. 

Birkaç gün önce de Mavi Marmara olayından bu yana İsrail’den en üst düzey diplomatik temsilci, Dışişleri Bakanlığı Genel Direktörü Dore Gold, BM İnsani Zirvesi nedeniyle Türkiye’ye geldi. Gold, zirve sırasında Hürriyet’ten Hülya Güler’e “Ortadoğu’nun bugünkü durumu göz önüne alındığında İsrail ve Türkiye’nin birbirine ihtiyacı var” dedi.

Ben de İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın davetlisi olarak geçen hafta Kudüs’te İsrail Kamu Güvenliği Bakanı Gilad Erdan ve İsrail Dışişleri’ndeki üst düzey diplomatlarla bir dizi görüşme yaptım. İsrailli Bakan Gilad Erdan, görüşmemizde, “Türkiye’yle Hamas konusunda aynı düşünmüyoruz ancak buna rağmen işbirliği yapmak her iki ülke için de çok daha iyi olacaktır” dedi.

HER İKİ ÜLKE DE İSTEKLİ

Bu görüşmelerden çıkardığım temel sonuç şu: Ortadoğu’da sular sürekli ısınırken, İsrail de (kendi çıkarları açısından) en az Türkiye kadar ilişkilerin normalleşmesini istiyor. Peki, her iki taraf da istekli olmasına rağmen bu süreç neden bu kadar uzuyor?

Mavi Marmara saldırısından beş yıl sonra taraflar ikili ilişkileri onarmak için ilk kez 2015’in Aralık ayında İsviçre’de bir araya gelmiş ve görüşmede beş maddelik bir yol haritası belirlenmişti.

Türkiye ile İsrail arasında yürütülen görüşmelerde Türkiye’nin öne sürdüğü şartlardan biri de Gazze Şeridi’ne yönelik ambargonun kaldırılmasıydı.

İşte görüşmelerin bu kadar uzamasına yol açan madde, Türkiye’nin Gazze şartı oldu.

GAZZE’DE ANLAŞMA KIRILMA NOKTASI OLACAK

Kudüs’te görüştüğümüz İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normalleşmesi yönünde yürütülmekte olan görüşmelerde şu ana dek bir sonuca varılamamış olmasının başlıca nedenlerinden birinin “Gazze” meselesi olduğunu söyledi.

Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, Gazze meselesinin İsrail açısından bir dış politika sorunu olmadığına, İsrail’in Gazze’ye yönelik belli bir politikası olduğuna dikkat çekiyor.

Yetkili, aynı zamanda Türkiye’nin de Gazze’ye yönelik bir politikası olduğunu da kabul ediyor: “Burada önemli olan Türk tarafının hem de İsrail tarafının endişelerinin giderileceği bir ortak zeminde buluşmak. Gazze meselesinde anlaşmaya varılması, ilişkilerin eski haline dönmesinde bir kırılma noktası olacaktır, bu mesele çözüldükten sonra normalleşme çok daha kolay olacak” diyor.

Ortadoğu’ya baktığımızda; Suriye iç savaşı, IŞİD tehdidi, Irak’taki çatışmalar, vs. gibi her biri başlı başına büyük birer istikrarsızlaştırma sebebi olan krizler durulacak gibi durmuyor. Her iki ülkenin de bölgede birbirine ihtiyaç duyduğu işte böyle bir dönemde, Gazze meselesiyle ilgili sorunun da öyle veya böyle aşılacağı aşikar.