Hayri Çetinkaya: Borsa ve faizde ince hesaplar

Hayri ÇETİNKAYA

Yüzyılın en büyük felaketinin piyasalarda yolaçtığı sarsıntı beklenenden kısa sürdü. Depremden sonraki günlerde, büyük dalgalanmaların yaşandığı piyasalarda geçen hafta yaşanan gelişmeler, deprem öncesine dönüşün de açık göstergesiydi.

Depremin olumsuz etkisini üzerinden çok hızlı bir şekilde atan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda da (İMKB) geçen hafta yeni rekorlar vardı. Borsa, hafta başından itibaren dış yardım beklentilerinin de etkisiyle hızla yükselişe geçti.

Ağustos ayında düşük enflasyon rakamı, IMF temaslarına ilişkin olumlu beklentiler ve Dünya Bankası'nın 1 milyar 50 milyon liraya yükselttiği deprem yardımlarına ilişkin olumlu gelişmeler, borsayı hafta boyunca yeni rekorlara taşıdı. Borsa, haftayı tam 819 puanlık artışla, 6 bin 178 puandan tamamladı. Hisselerin haftalık getirisi, ortalama yüzde 15.3 oldu.

Hafta içinde rekor artışların ardından gelen kár satışlarının bir şekilde karşılanması da, borsanın 6 bin puanın üzerinde, tutunmasında etkili oldu.

Borsa endeksindeki rekor tırmanışın işlem hacmiyle desteklenmesi sevindiriciydi. Önceki hafta toplam 275.6 trilyon lira düzeyinde kalan işlem hacmi geçen hafta yüzde 151.5 oranında artarak, 694 trilyon (1.5 milyar dolar) liraya yükseldi. Sonuçta geçen hafta endeksin yanısıra, işlem hacminde de patlama yaşandı.

Deprem felaketinin yabancı yatırımcıları da fazla korkutmadığı söylenebilir. Keza borsada yabancılar, büyük bölümü deprem öncesinde de olsa, Ağustos ayında net olarak 81.1 milyon dolarlık hisse senedi alımı yaptı. İMKB verilerine göre, yabancı yatırımcılar Ağustos'ta toplam 415 milyon 120 bin dolarlık hisse alırken, 333 milyon 986 bin dolarlık da hisse satışı yaptılar.

Borsada işlem hacminin geçen hafta, katlanarak artması, paranın tekrar borsaya dönmeye başladığının da bir göstergesiydi. Paranın borsaya yönelmesinde, belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin önümüzdeki dönemde, cirolarında beklenen artışın yanısıra, alternatif piyasalardaki gelişmelerde etkili oldu.

Olumlu beklentilerin de etkisiyle borsada yabancı alımlarının bu ay, biraz daha fazla olabileceği konuşuluyor. Fakat borsada iyimser havanın devamı için taze para girişinin sürmesi gerektiği üzerinde duruluyor.

FAİZLERİN SEYRİ

Ay başından itibaren yürürlüğe giren yüzde 12'lik yeni stopaj oranlarının faizleri yükselteceği beklenirken, Merkez Bankası'nın APİ operasyonlarının da etkisiyle tam tersi oldu. Bankaların, büyük ölçüde yeni stopaj oranlarını tasarruf sahibine yansıtmaya kalkışması, gecelik repoları birara yüzde 50'ye kadar düşürdü.

Merkez Bankası'nın interbankta kotasyon marjını daraltmasının ardından repo ve bono oranlarında başlayan düşüş, bankaların mevduat faizlerinde beşer puanlık indirimi peşinden getirdi. Faiz cephesindeki bu gelişmeler, yatırımcıyı yeniden hesap yapmaya yöneltiyor.

Faizlerin önümüzdeki günlerde seyri, biraz da Merkez Bankası'nın piyasayı fonlamada takınacağı tavra bağlı. Merkez'in yüksek fonlaması ile faizlerdeki düşük seyrin devam etmesi halinde, tasarruf sahiplerinin kendilerine farklı enstrüman arayışı da hızlanabilir. Ancak faizlerin kısa sürede mevcut durumun altına inmesi de beklenmiyor.

Hazine bugün eylül ayının ilk ihalesini gerçekleştiriyor. Hazine'nin bugünkü 6 aylık bono ihalesinde, ortalama faizden kamu kuruluşlarına yapılacak satışlar dışında 400-650 trilyon lira toplamayı hedefliyor. Hazine, bono ihalesinin ardından yarın da, 3 yıl vadeli üç ayda bir kupon ödemeli tahvil ihalesi gerçekleştirecek. Bu ihalede de 700-900 trilyon liralık net borçlanma öngörülüyor. Faizlerin seyri, biraz da bu ihalelere bağlı.