TOBB rapor hazırladı Irak için ABD’ye gidiyor

Dün TOBB'da Dışişleri Bakanlığı Irak Koordinatörü, Irak sınırındaki oda ve borsa başkanları, Türk-Amerikan Türk-Irak Konseyi eş başkanları, Türkiye Müteahhitler Birliği, Türkiye İnşaat ve İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası ve Uluslararası Nakliyeciler Derneği katılımıyla bir toplantı yapılarak rapora son şekli verildi.

Bu rapor önümüzdeki hafta ABD'ye gidecek olan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığındaki bir heyetle, daha önce TOBB-CSIS işbirliğiyle oluşturulan Türkiye-ABD Temas Grubu ve Anlayış Memorandumu kapsamında ABD'li yöneticiler ve özel sektörüyle tartışılacak.

Raporda yeniden yapılandırmada görülen sorunlar, aşılma yolları, Türkiye'nin yaptığı ve bundan sonra yapabileceği katkılar sıralanıyor.

Raporun sonuç bölümünde müdahale sonrası Irak'ta yaşanan istikrarsızlığın bölge ve Türkiye için ciddi tehdit kaynağı olduğu, istikrarsızlığın toprak bütünlüğünü tehdit eden boyuta yönelmesinin bölge dengelerini rahatsız edeceği kaydediliyor ve ‘‘Irak'ın toprak bütünlüğünün garantisi, Irak'ta bir bütün olarak istikrarın teminidir’’ deniyor.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının, normalleşme sürecinin hızı ve başarısının temel olarak güvenliğin sağlanmasına bağlı olduğu belirtilen raporda, ‘‘Ancak güvenliğin sağlanması operasyonu sadece askeri operasyonlarla değil, Irak halkının temel insani ihtiyaçlarına hitap eden, günlük yaşamın sürdürülmesine doğrudan etki eden, elektrik, içmesuyu, telefon, sağlık eğitim gibi alanlarda sağlanacak gelişmelere de bağlı olacaktır. Yaşam kalitesi eski yönetimi aratır düzeyde olan Irak halkının provoke edilmesi çok daha kolaydır, bu nedenle temel güvenlik önlemleri içerisine halkın refah seviyesini yükseltecek tedbirler de daha başlangıçta ilave edilmelidir’’ deniyor.

Türk özel sektörünün hazır olduğu belirtilerek, TOBB'un STK ve meslek örgütü olarak başlatacağı iktisadi işbirliği çalışmalarının ‘‘Türkiye-ABD-Irak ilişkilerinin sorunsuz bir biçimde güçlenebilmesine zemin teşkil edeceğinin’’ altı çiziliyor.



TOBB'un hazırladığı raporda, Türkiye'nin Irak'ın yeniden yapılandırmasına başta gıda yardımı, ulaştırma, enerji bankacılıkta şimdiye kadarki yaptıkları sıralanarak, şu katkılarda bulunabileceği belirtiliyor.

23-24 Ekim'de Madrid'de yapılacak Donörler Toplantısı'na katılım ve Türkiye tarafından sağlanacak katkı tutarının tesbitine ilişkin değerlendirmeler sürüyor. Sağlanacak katkının Türkiye'nin Irak'ın yeniden imarı konularına duyduğu ilgi ve Irak halkına vermeyi arzu ettiği destekle orantılı olması için çaba sarf ediliyor.

Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı Türkiye için olduğu gibi Irak'ın yeniden yapılanması için gerekli kaynağın temini açısından da önemlidir. Boru hattının tekrar tam kapasitede çalışır hale getirilmesi gerekiyor. Botaş'ın her türlü katkıyı yapacağı bildirildi. Bu kapsamda hattın tekrar devreye alınabilmesi için Irak topraklarında kalan kısmının yarım kalan telekomünikasyon ve SCADA yatırımlarının tamamlanması ve boru hattının tamiri Botaş tarafından gerçekleştirilebilecektir.

BM'nin 1483 sayılı ambargoyu kaldıran kararından sonra Türkiye ile Irak arasındaki ticaret canlandı. İhtiyaçların tesbitine ilişkin kurumsal bir mekanizmaya ihtiyaç duyuluyor. Türk-Irak İş Konseyi benzeri mevcut mekanizmaların işletilmesi, kısa ve orta vade içerisinde de TOBB'un katkılarıyla Irak oda sisteminin geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Türk iş dünyasının Irak'taki deneyimi, makine parkı, coğrafi yakınlığı, dolayısıyla makine ve ekipmanın süratle mobilizasyonu gibi olanaklardan daha fazla yararlanılmalıdır.

TOBB ve UND'nin Bağdat'ta temsilcilik açma calışmaları sürdürülüyor.



TOBB, Irak'ta iş yapan veya Irak'ın yeniden yapılanmasına ilgi gösteren 73 firmanın katılımıyla bir araştırma yaptı. Anket sonuçlarından yola çıkılarak raporda Irak'la iş yapma ıkıntıları 3 aşamada incelendi:

Irak'taki ticaret ve müteahhitlik olanakları konusunda sağlıklı bilgiye ulaşmada sorun yaşayanların oranı yüzde 80 çıktı.

Irak'a mal sevkiyatında Irak içinde asayiş sorunu olduğu belirtenlerin oranı yüzde 71. Irak'ın kuzeyindeki CPA'nın 12 nolu kararına aykırı uygulamalar da yüzde 61'i oranında ‘‘ciddi engeller’’ arasında gösterildi.

Irak Ticaret Bankası tam oluşmadı. BM veya CPA tarafından yapılan alımlar dışında uluslararası standartlarda güvenilir bir ödeme sisteminin olmaması sorun olarak ortaya çıkıyor.



TOBB'un hazırladığı raporda, Irak konusunda öneriler şöyle:

Türk firmalarının Irak'ın ihtiyaçları konusunda derhal haberdar edilmelerini sağlayacak sivil bir iletişim mekanizması tesis edilmeli. Bu amaçla önce Bağdat'ta daha sonra diğer merkezlerde bürolar açılabilir. CPA içinde temsilci bulundurulması yararlı olacaktır.

CPA'nın 12 sayılı kararıyla ticaretin serbest bırakılması ve gümrük vergileri sıfırlanmasından sonra Türkiye'den Irak'a yapılan sevkiyatlarda, Irak'ın kuzeyindeki sınır kapısında hiçbir yasal dayanağı bulunmayan tahsilatlar yapılıyor. Türk firmalarının rekabetini engelleyen bu uygulamaya son verilmelidir. Ayrıca Irak'tan Türkiye'ye geçişte 14 güne varan beklemeler olmaktadır.

Türk firmalarının CPA çalışmaları çerçevesinde üstlendikleri projelerin sigortalanmasında ciddi imkansızlık yaşanıyor. Amerikan firmaları ile birlikte yüklenilen projelerde Türk şirketleri, Amerikan şirketlerinin diğer ülkelerde yaptıkları yatırımlara yönelik politik riskleri sigorta eden OPİC sigortasının kapsamına dahil edilmelidir.

Irak halkının temel ihtiyaçlarının karşılanmasına Türk firmaları önemli katkı sağlıyor. Bunun için 1483 sayılı kararın süresi uzatılsın.

TOBB ile CPA içindeki ‘‘Ekonomik Kalkınma Direktörlüğü’’ ve ‘‘Özel Sektör Geliştirme Direktörlüğü’’ ve uygun görülecek diğer departmanları arasında kurumsal diyalog mekanizması kurulmalıdır.