Mali disiplinde gevşeme kırılganlık kaynağı

Nisan ayı bütçe rakamlarının mali disiplin açısından herkesi tedirgin ettiği görülürken, seçim yaklaştıkça mali dengelerdeki bozulmanın giderek artmasından, dolayısıyla mali verilerin daha da bozulmasından kaygı duyuluyor.

Küresel likiditede gelişmekte olan ülkelere karşı risk iştahının devam etmesi, yaşanan siyasi krizin ucuz atlatılmasında en önemli unsur olurken, siyasetteki kargaşaya rağmen mali disiplinin sürdüğünü gösteren veriler de, yine önemli rol oynamıştı.

Ancak Nisan ayı verileri mali disiplin açısından tedirginlik yaratırken, bunun üzerine siyasi kargaşanın devam ettiğini, AKP’nin "Cumhurbaşkanını halkın seçmesi" konusunda çatışmayı devam ettiren tavrında ısrar ettiği de gözleniyor. Uluslararası likiditedeki risk iştahının devam etmesi halinde bile, bu iki unsurun birleşip, hem siyasi hem mali kötüye gidişin sürmesi, eninde sonunda diğer gelişmekte olan ülkeleri vurmasa da Türkiye’yi vurma tehlikesi taşıyor.

Bir de uluslararası likiditede, geçen Mayıs’taki gibi bir düzeltme hareketi gelirse, bu kez kötüleşmenin boyutlarının katlanması, kaçınılmaz olacaktır.

İşte bu nedenle AKP’nin çatışma yaratan, bloklaşmayı artıran siyasi tavrını artık biraz yumuşatması gerekiyor. Anayasa değişikliklerinin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’den dönmesi halinde, yeniden TBMM’nin çalıştırılıp bu değişikliklerin çıkarılması istenirse, bu durumun yine çatışmaları alevlendireceği artık gün gibi aşikar.

Uluslararası piyasalar bir yandan içerideki siyasi çatışmaların ne hal alacağını izlerken, buna karşılık mali disiplin için, şimdiye kadar, "Nasıl olsa iyi gidiyor, IMF de var" diyorlardı. Ancak şimdi Nisan ayı rakamlarıyla birlikte mali göstergelere yakından bakmaya başladılar.

Geçen yıl sonu Başbakan’a açıklattırılan bütçede, saklı gizli bazı kalemler olduğunu, durumun o kadar da parlak olmadığını bilen piyasalar, "Yine de mali disiplin uygulanıyor, bazı kalemler rötuşlansa bile genel trend iyi" diye bakıyorlardı. Yılın ilk aylarında bu geçen yıl saklanan kalemler ortaya çıkmaya başladığında da, yine bunu tolere etme eğilimine girdiler.

KDV VE ÖTV AZALIYOR

Ancak Nisan ayı sonuçları, artık geçen yılın değil, bu yılın performansını açıkça vermeye başladı. Ortaya çıkan tablo ise mali disiplin açısından, hiç de iç açıcı değil.

Nisan ayında merkezi yönetim 2 milyar YTL bütçe açığı verirken, yaklaşık bir milyar YTL faiz dışı fazla verdi. 4 aylık bütçe açığı ise Mart ayında yapılan 5.8 milyar YTL’lik Türk Telekom ödemesine rağmen, 5.4 milyar YTL açık ile geçen sene aynı dönemin yaklaşık 1.4 milyar YTL üzerinde gerçekleşti. Yani bu kadar yüklü özelleştirmeye rağmen bütçede ciddi bozulma sinyalleri alınmaya başladı.

Nisan ayı bütçe gerçekleşmelerinde en fazla dikkat çeken nokta ise, tüketim üzerinden toplanan vergi gelirlerindeki yavaşlamanın giderek bariz hale gelmesi oldu. Daha önceki aylarda içerdeki KDV tahsilatında bir azalma görülürken, Nisan ayında bu azalmaya ÖTV’nin de katıldığı belirlendi. İthalattan toplanan KDV rakamı ise, Nisan ayında ithalat artış hızındaki yavaşlamanın devam edeceği, yüzde 10’un bile altına düşebileceğini gösteriyor...

Geçtiğimiz aylarda IMF ile yapılan görüşmelerde yapılması kararlaştırılan tasarruf önlemlerinin henüz harcama rakamlarını aşağı çekemediği de açık. Bu tablo ekonomideki yavaşlamayla beraber vergi gelirlerinde azalmanın daha da belirginleşeceğini ortaya koyuyor. Dolayısıyla piyasalarda, seçim etkisinin de dışında, bu yılın mali göstergelerinin kötüleşmeye gittiği yolunda bir kanı oluşmaya başladı. Bunun üzerine bir de önümüzdeki dönem hızlanacak seçim ekonomisi uygulamalarını eklerseniz, işin ciddiyeti ortaya çıkıyor.

Özetle; seçim ve siyasi tartışmalardan bağımsız olarak, gerekli önlemleri zamanında almayarak, AKP hükümeti mali disiplini gevşetti. Umarız AKP bu tabloyu görüp siyasi çatışmayı durdurur da, seçim öncesi ekonomi ciddi bir kırılmayla karşı karşıya kalmaz.

Çünkü; dışarısı iyi gitse bile, içerdeki riskler artık realize olmaya başladı. Dikkat.!..