Faiz indirimi ve döviz ihalesi IMF'ye bağlı

Merkez Bankası piyasadan gelen baskılara rağmen faiz indirimine direnmeye devam ediyor. 'Nasıl olsa bir şey olmaz, her şey yoluna girer' şeklindeki piyasa tavrına, bankacıların sürekli olarak 'Yakında faiz indirimi olur' demeçlerine karşılık, Merkez Bankası temkinli tavrını sürdürmekte kararlı. Bence Merkez Bankası, belki döviz alım ihalesi kararını verir ama faiz indirimi için 'IMF'in tavrının netleşmesini' bekleyecektir. Aslında 'Alım ihalesi açıldıktan sonra IMF'den terslik çıkma ihtimali' nedeniyle alım ihaleleri için de bekleyebilir.

IMF görüşmelerinin iyi geçtiğini söylemek mümkün değil. IMF Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam bu kez Ankara'ya tedirgin geldi. Tedirginliğinin nedeni de hükümetin artık sözlerini tutmaya başlamaması. Asgari ücret için söz verilip de tutulmaması, sanıldığından çok güvensizlik yaratmış durumda. Bu nedenle rakamlara, ekonomi yönetiminin sunduğu 'telafi edici önlemlere' daha büyük şüpheyle yaklaşıyor. Bütçe rakamları konusunda 'daha fazla güvenlik payı' bırakmak gibi, yani ekonomi yönetiminin sunduğu gelir rakamlarına artı bir pay yazılması, tasarruf tedbirlerinde daha az bir rakamı baz almak gibi, bir eğilim içinde. Bunu her zaman yapıyorlardı ama bu kez daha fazla 'yanılma payı' konulmasını istiyorlar.

EK PAKET KESİNLEŞTİ

IMF'in 5.5 katrilyonluk ek bütçe istediği lafları dolaşmaya başladı. Henüz bu rakam net değil ama hükümetin söylediği 'yüzde 10'luk kesintilerle bu zamları karşılarız' sözü IMF tarafından kabul görmedi. Yani 'ek önlemler paketi' kaçınılmaz oldu. Bu paketin boyutlarının ne olacağı, ne zaman uygulamaya konacağı ise henüz netleşmiş değil.

Bazı ekonomi bürokratları 'IMF, seçime giden hükümete ek tedbirleri şimdi açıklaması için baskı yapmaz herhalde' diyorlar. Yani şimdiden alınacak ek önlemlerin kalem kalem saptanıp söz verileceğini, seçimden sonra da bu tedbirlerin uygulamaya konacağını tahmin ediyorlar. Buna karşılık bazı bürokratlar ise 'Asgari ücret için söz verip de tutmayanlara, seçimden sonra şu tedbirleri alacağız dediğinde IMF nasıl güvensin' diyerek, IMF'in seçim beklenmeden bu tedbirlerin alınmasını isteyebileceğini söylüyorlar.

Kısacası; IMF Heyetinin işi çok zor. Bir ek paketin kaçınılmaz olduğunu görüyorlar ama bu paket açıklanmadığı takdirde nasıl davranacaklarını henüz bilmiyorlar.

Beklenen şu ki; ek bir paket için konuşulacak, bu gözden geçirmenin ilk turu tamamlanıp giderken ya hiç açıklama yapılmayacak ya da 'daha görüşüyoruz' gibi sözler söylenip dönülecek. Ardından Başbakan Erdoğan'ın Bush'la yapacağı görüşme ve sonrasında IMF Heyetinin tekrar gelişi var. İkinci tur sonunda da ek gelir tedbirleri açıklanmazsa, bilin ki ABD'nin baskısıyla IMF yine 'zorunlu olarak yumuşak davranmış' olacak.

En kötüsü ise IMF'nin ikinci turdan sonra da, 'daha görüşüyoruz' deyip gitmesi ve alınacak tedbirlerin ve 7. gözden geçirmenin tamamlanmasının seçim sonrasına ertelenmesi. IMF, sözler yerine getirilmeden 7. gözden geçirmeyi tamamlamayı göze almazsa olacağı da bu.

Takas kağıtlarının TL'ye dönüşümü sürecek

MERKEZ Bankası döviz alım ihalelerine başlamak için Hazine'nin finansman programını ve takas kağıtları değişim programını açıklamasını bekliyordu. Hazine'nin takas kağıtlarının değişimi için açıklanan 750 trilyonluk rakam, Merkez'in kararını etkileyemeyecek kadar küçük bir rakam oldu. Hazine yönetimi önümüzdeki dönemde yeralan yüklü geri ödemeleri rahatlatma girişimini devam ettiriyor. Daha önce şubat sonu-mart başı yapılacak yüklü geri ödemelerin bir bölümü için geri alım ihalesi açan Hazine, önümüzdeki hafta da takas kağıtlarının değişimi için ihalelere başlıyor.

Haziran'da vadesi gelen toplam 3 milyar dolarlık takas kağıtlarının 750 trilyon liralık kısmı için perşembe günü değişim ihalesi yapılacak. Gelecek talebe göre haziran vadeli döviz bazındaki 750 trilyon lira karşılığındaki takas kağıtı alınıp yerine 2 yıl vadeli sabit faizli TL bazında tahvil verilecek. Aldığımız bilgilere göre Hazine bu konuda bir aciliyet görmüyor uygun görmezse bu miktarı bulmayabilir. Ancak Hazine'den edindiğimiz izlenime göre bu ihaleler şubat ve mart aylarında da devam edecek. Bu ihalenin ardından yeni ihaleler açılacak. Hazine şimdiden ne kadarlık takas kağıdının TL'ye çevrileceğini tam olarak saptamadı ama talebe göre 1,5 hatta 2 milyar dolarlık takas kağıdının değişimini yapabilir.

Değişim rakamı önemli, çünkü bu takas kağıtları bankaların döviz yükümlülükleri karşılığında tuttukları kağıtlar. Yani bu kağıtlar TL'ye çevrildiğinde o miktarda açık pozisyon ortaya çıkacak.

İşte bu nedenle 3 ayda 1,5 milyar dolarlık kağıdın TL'ye dönüşümünü planlayan Hazine yönetimi, piyasanın şartları ve talebe göre bu planını değiştirebilecek.

Hazine 750 trilyon liralık kağıdın tümünü değiştirdiği takdirde banka porföylerinden yaklaşık 500 milyon dolarlık bir varlık TL'ye dönüşmüş olacak. Bu değişimi yapan bazı bankaların diğer varlıkları nedeniyle açık pozisyona düşmeleri belki söz konusu olmayacak ama bazı bankalarda o kadar açık döviz pozisyon doğacak. İşte bu nedenle, dövize belirli bir talep yaratması bekleniyor.

Yapılacak değişim ihalesini Hazine yönetiminin yanı sıra Merkez Bankası yönetimi de yakından izliyor. Merkez Bankası ne kadarlık bir değişim yapılacağını, değiştirilen miktarın ne kadarı için dövize talep olacağını merakla bekliyor. Zaten Hazine'nin bu değişim planını biran önce açılmasını isteyenlerin başında Merkez Bankası geliyordu. Açıklanan 750 trilyonluk değişim rakamı ise Merkez Bankası'nın planlarını değiştirecek, etkileyecek bir rakam olmadı. Yani Merkez, bu değişim ihalelerini yok sayarak, kendi alım ihalesi planlamasına devam edecek.

İmar için TMSF'ye 435 trilyon nakit

ASLINDA Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta icinde ihalelere başlayabileceği belirtiliyordu ama haftanın son günlerinde dövize talep biraz artınca fiyatlar fazla aşağı gitmedi. Geçtiğimiz hafta yabancı girişinin durduğu ve Ziraat'in döviz talebi göze çarptı. Geçtiğimiz hafta içerisinde Ziraat Bankası, başlattığı İmar Bankası ödemeleri için döviz talebinde bulundu. Bankanın tam olarak ne kadarlık döviz aldığı bilinmiyor ama TMSF aracılığıyla aldığı döviz miktarının 115 milyon dolar civarında olduğunu öğrendik. Hazine, TMSF'nin elindeki kağıtları likit kılarak 115 milyon dolar dahil TMSF'ye toplam 435 trilyon liralık nakit verdi. Tabi ki TMSF de İmar ödemeleri için bu parayı Ziraat'e ödedi.

Ziraat Bankası yapacağı İmar Bankası ödemelerinde, tasarrufçularının ne kadarlık kısmının alacaklarını döviz alarak talep edeceğini bilmediği için, bu ödemelere temkinli girdi.