Ekonominin yüzde 4.7 küçülmesine seviniyoruz

Peki, ne oldu derseniz, Türkiye ekonomisi 2009 yılında yüzde 4.7 oranında küçüldü...
Niye ekonomi küçülürken biz seviniyoruz diye soracak olursanız; çünkü ekonomideki küçülmenin çok daha büyük olacağı yani daha fazla küçüleceğimizi, daha doğrusu küçüldüğümüzü zannetmiştik ama tahminimizden az küçülmüşüz...
Bir ekonominin yüzde 4.7 oranında küçülmesi demek, üzerine aynı yılki nüfus artışını da ekleyin, işte kabaca o kadar toplumun yani halkın fakirleştiğini gösteren bir rakamdır...
Ancak piyasalar daha da fakirleştiğimizi sanırken, bekledikleri kadar küçülmediğimizi görünce sevindiler. Piyasanın bu halini gören Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da, sanki her büyüme rakamında yapılırmış gibi, yazılı açıklama yaparak, sevincini belirtti...
Peki niye piyasalardaki beklenti daha kötüydü, neden bu oran geldi?
Herşeyden önce 2009’un 4’üncü çeyreğinde GSYH büyüme hızını piyasalar yüzde 4 oranında beklerken, yani yüzde 4 büyüyeceğimizi öngörmüşken, gelen rakam yüzde 6 oldu. Dolayısıyla son çeyrekteki bu yüksek büyüme, 2009 yılının tümünü de olumlu etkiledi.
SONUÇLARINA BAKMAK GEREK
İkincisi; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçmişe dönük olarak, daha önce yayımladığı verileri yine revize etti. En çarpıcı revizyon da 2008 yılına, yani baz yıla ilişkin revizyondu. Daha önce TÜİK 2008 yılında ülke ekonomisinin yüzde 0.9 oranında büyüdüğünü açıklamıştı ama 1 yıl sonra geçmişe dönük revizyon yapıp, aslında 2008 yılında yüzde 0.7 oranında büyüdüğümüzü açıkladı. Dolayısıyla daha küçük bir büyümenin üzerine 2009 daralması geldi, yani baz yılı büyümesinin düşürülmesi 2009 küçülmesinin oranını da azalttı.
4’üncü çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde gelmesinin en önemli nedeni ise kamu harcamalarındaki yüzde 17.9’luk artış oldu. Bu veri serisinin açıklanmaya baÅŸlandığı 1998 yılından beri en yüksek artış olan bu oran ile sadece kamu harcamaları, toplam yüzde 6’lık dördüncü çeyrek büyümesinde yüzde 2.3 pay almış oldu..Â
Ancak, GSYH kamu harcamaları verisindeki bu yüksek artış oranı, 4’üncü çeyreğe ilişkin bütçe rakamlarıyla uyumlu değil. Bu durum da, ya bütçe dışındaki kamu kesiminin harcamalarının çok fazla arttığını, ya da verilerde bir hata olduğunu gösteriyor.
Özel tüketim harcamalarındaki yüzde 4.7’lik artış da büyümeyi yukarı çeken önemli bir unsur oldu. Çünkü aynı dönemde yatırım harcamaları yüzde 4.7 oranında daralırken, özel sektör yatırımlarındaki daralma ise yüzde 3.5 olarak saptandı.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise 4.çeyrek GSYH büyümesi bir önceki çeyrekte yüzde 2.9 iken yüzde 2.0 seviyesine düşmüş gözüktü..
Özetle; 2009 yılı son çeyreğine ilişkin büyüme verileri beklenenden daha iyi geldi ama beklenti ile gerçekleşme arasındak fark sadece kamu harcamalarındaki artıştan kaynaklandı. Bu durum bir yandan daha iyi gelen verilerde, bu yılki büyümeye ilave katkı yapacak önemli bir unsur bulunmadığını gösteriyor. Öte yandan da, baz yılı büyüme oranı değişeceği için, 2010 yılına yani bu yıla ilişkin iyimser tahminler de biraz törpülenmiş oluyor.
Yanısıra, büyümenin kamu harcamalarına bağlı olması, bütçe ile büyüme verilerindeki harcama rakamların çelişmesi, dikkat çekiyor.
Bu arada iç talepteki canlanmanın beklenenden daha çabuk başladığına, yani Merkez’in faiz artış kararını öne çekebilecek gelişmelerin ortaya çıkabileceğini de söylemek gerekiyor.