Kızgınlık psikolojik bir hastalık olabilir mi?

Kızgınlık, diğer tüm duygular gibi hepimizin sahip olduğu normal bir duygu. Yoğun bir stres altında en sakin insan bile hiç ummadığımız kadar kızgınlaşabilir.
Kızgınlık ile doğru yöntemlerle baş ettiğimizde ve uygun bir şekilde ifade ettiğimizde hiçbir sorun yok, hatta sağlıklı.
Fakat bazı insanlar diğerlerine göre daha sık ve daha yoğun kızgınlık yaşar, duygusal ve davranışsal tepkilerini kontrol edemez, kendilerine ve çevrelerine tekrar tekrar zarar verebilirler. Böyle kişilerde ‘Aralıklı Patlayıcı Bozukluk’ adlı psikolojik bir bozukluk olduğunu düşünebiliriz.

ERKEKLER RİSK ALTINDA

Bu bozukluğu olan kişiler, aniden kontrolü kaybettiklerini, yoğun kızgınlık duygusu ile adeta kendilerinden geçtiklerini ifade ederler. Bu durum içindeyken, eşyalara, hayvanlara ve/veya insanlara zarar verebilirler.
Aralıklı Patlayıcı Bozukluk’un nedenlerini araştıran bilim insanları, tek bir faktörün değil, genetik, fiziksel ve çevresel faktörlerin kombinasyonunun bu bozukluğun gelişmesinde rol oynadığını söylüyorlar.
Bazı gruplar ise daha büyük risk altında: Erkekler, ailesinde ruh sağlığı problemi yaşayanlar, ailesinde alkol veya uyuşturucu problemi olanlar, şiddete maruz kalanlar, fiziksel, cinsel veya duygusal istismara maruz kalanlar, kaotik çevrede yetişenler ve bazı medikal hastalıkları olanlar.

NASIL DAVRANIRLAR?

‘Aralıklı Patlayıcı Bozukluk’ yaşayan kişilerde şu özellikleri görebilirsiniz:
◊ Kasların gerilmesi, baş ağrıları, kalp çarpıntısı gibi fiziksel belirtiler ve utanç, suçluluk duygusu, düşük hoşgörü, aşırı kızgınlık gibi duygusal belirtiler.
◊ 3 ayda ortalama haftada iki kez olan, sözel saldırı ya da eşyalara, hayvanlara ya da diğer kişilere karşı bedensel saldırı.
◊ 12 aylık bir süre içinde ortaya çıkan, eşyaların kırılıp dökülmesi veya hayvanların ya da diğer kişilerin yaralanmasıyla sonuçlanan bedensel saldırı kapsamında üç davranış patlaması.
◊ Yineleyici patlamalar sırasında gösterilen saldırganlığın düzeyi, kışkırtmanın ya da ruhsal-toplumsal tetikleyici etkenlerin neden olabileceğine göre büyük ölçüde orantısızdır.
◊ Yineleyici saldırgan patlamalar önceden tasarlanmış değildir, dürtüseldir ve göz korkutma gibi somut bir amaca yönelik değildir.
◊ Yineleyici saldırgan patlamalar kişide belirgin bir sıkıntı yaratabilir, işle ilgili ya da kişilerarası işlevsellikte düşmeye neden olabilir, parasal, yasal olumsuz, istenmeyen sonuçlar doğurabilir.

ÇOCUKLUKTA BAŞLAYABiLiR

Aralıklı Patlayıcı Bozukluk yaşayan kişilerde kaygı bozuklukları, dikkat bozukluğu, depresyon, bipolar bozukluk, kişilik bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu da görülebilir.
Ergenlikte hatta bazen çocuklukta başlayabilen bu bozukluk, tedavi edilmediğinde kişilerin okul başarısızlığı, değersizlik duygusu, sosyal hayatta zorluklar, izolasyon ve hapse kadar götürebilecek yasal problemler yaşamalarına neden olabilir.
Diğer yandan suç işleyen, kurallara karşı gelen, kavgalara, çatışmalara giren antisosyal kişilik bozukluğundan farklı olarak bu kişiler, kızgınlık sürecinin ardından suçluluk, pişmanlık ve utanç duyguları yaşarlar. Dolayısıyla yaşadıkları kızgınlığın dürtüsel olduğunu, kontrol edemediklerini fark eden kişiler, kendilerine ve çevrelerine verdikleri zararı sonlandırmak için yardım arayışı içinde olabilirler.

NASIL TEDAVi EDiLiR?

Bu bozukluğun tedavisine, psikoterapi yöntemleri arasında, Bilişsel Davranışçı Terapi’nin yaygın olarak başarılı olduğu bilinmektedir. Bazı vakalarda ilaç tedavisinin de eşlik etmesi gerekebilir.