Yoksulun hülyası, Amerika'nın rüyası

Truslow Adams’ın birleştirdiği iki kelime yoksul ülke halklarına Yeni Dünya’da insan eşitliği, demokraside özgürlük, kişisel mutluluk, maddi refaha ulaşma imkanlarına davetiye çıkarıyor. Peki bu sistem nasıl çalışıyor? Yerlisi gibi yabancısı da ABD'de şirket kurmak, ev-araba satın almak şansına sahip. Fabrika işçiliğine de taksi şoförlüğüne kalksa da kimse engellemeye çalışmıyor. Gerekli işlemleri yerine getirdikten sonra. Köşe başını tutmuş erkeği, kadınıyla yabancı dilencilere dahi ses çıkaran yok.

İngilizce öğrenmek için ABD'ye göç eden Hamdi Ulukaya dört yılda milyarderler kulübüne girerken basında ‘Yoğurt Kralı’ sıfatına layık görüldü.Yalçın Ayaslı, Kenan Şahin, Hikmet Ersek, Muammer Öztekin, Mehmet Öz, Muhtar Kent’e ilaveten çok sayıda doktor, mühendis, otelci, bilim insanı çeşitli alanda servet, şöhret sahibi oldular. Başarıların da ‘Amerikan rüyası’nı gerçekleştirme arzusu önemli rol oynadı.

Son yıllarda 'Amerikan rüyası' krize girdi. Önemli bir nedeni sanayi tesislerinde çalışanlar arasında maaş ve ücretlerde giderek açılan fark. 1900’lerin başında en zengin ülke konumunu üstlenen ABD şimdi halkının düştüğü yoksullukla baş edemiyor. Fabrika, perakende satış yerleri, şip-şak gıda yerlerinde işçiler saati 7,5 (New York’ta 8 ) dolar ücretle çalışmaya karşı protesto gösterileri düzenlediler. Yönetim 2012'de 46 milyon ABD'linin yoksulluk içinde yaşadığını açıkladı. Sosyal yardım kurumları yoksullara yılda 750 milyar dolar para takviyesi yapıyor. Uzmanlar bunca mali yardıma rağmen üretime gerekli destek verilmediği için ekonomide büyüme sağlanamadığını söylüyor.

OECD’nin son raporunda Amerikan işçisinin Kanadalı meslektaşından 4,6 saat, Fransız’dan 21, Alman’dan 28 saat fazla çalıştığı bildiriliyor. Kanadalı ve Avrupalılar ABD'lilerden daha sağlıklı yaşam sürdürdüğü gibi çocukları uzun ömürlü oluyor. 14-16 yaşları arasındaki Amerikan çocukları teknoloji ve elektronik sınavlarda zengin ülkelerdeki yaşıtlarının aşağısına düştüler.

Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz Columbia Üniversitesi’ndeki konferansında fırsat eşitliğinin 'Amerikan rüyası’nın en değerli ilkesi olduğunu söyledi. Stiglitz, "Rüya bir efsane. ABD, en üst düzeyde ileri ülke olduğu gibi fırsat eşitliğinde en altta" diyor.

Raporlara, testlere bakıp ‘Amerikan rüyası’nı dışlamaya kalkışacak değiliz. Karamsarlar "Amerikan rüyasını Kanada’da, Avrupa’da bulabiliriz" diye konuşuyor.

Borsada senet ticareti yapan altı yönetici geçen yıl kişi başına 2 milyar doları aşkın komisyonla ödüllendirildi. Peki Texas’lı Walton’lar? 2007-2010 arasında Walmart zincirin altı üyesinin serveti 73 milyardan 90 milyar dolara yükseldi. Avrupa göçmeni Walton’lar Amerikan rüyası peşine takılıp ABD'ye geldiler. Ticarete bir bakkal dükkanı ile başladılar. İşçilerinin sayısı 2 milyon. Walton’ların 'Amerikan rüya’sı gerçek oldu.