Dünya nüfusunu taşıyan araç hangisi?

Kimi askerliğini düşünüp ‘tank’, bir diğeri ‘evlere yemek’ servisi yapan pizzacının ‘bisiklet’lerinden söz edecektir. Doğru yanıt ‘Asansör’ olsa gerek.
Son 160 yılın tarihine göz atarsak asansörsüz dünyada yaşamanın imkansızlığı ortaya çıkıyor.Yerküremizde 250 milyon asansör var. Asansörler her 72 saatte dünya nüfusunu taşıyor, saniye başında 25 bin insan asansörle seyahat ediyor. Ücret vermeden.
Yeni baskıya giren ‘’Asansör Kültürü’nün Tarihi’’ kitabın yazarı Andreas Bernard ‘’Asansörler New York gökdelenlerinin yapımının değişmesinde büyük rol oynadı. Fifth Avenue’nün Wall Street’e dönüştürülemedi. ‘Penthouse’ dünya emlak literatüründe en önemli sözcük oldu.’’diyor. Asansörler ayrıca tek aileli ev ve işyerlerinin apartmana çevrilmesine yol açtı. Toplumda yakınlaşmayı sağladı.
Başlangıçta New York binalarında yükseklik limiti 6 kat idi. Kimse daha yükseğe çıkmak istemiyordu. 12 kat izni verildiğinde şehrin varlıklı kesimi alt katlarda geniş odalara taşındılar, üst katlar aşçı, hizmetçilere, mutfak, çamaşırhane, kilerlere tahsis edildi. Zenginlerin asansörlere ısınması yıllar aldı.
1880’lerin başında çelik-beton çerçeveli inşaata geçildiğinde emlakçılar müşterilerini konaklarını bırakıp özel asansörlü yüksek binalara taşınmaya ikna ettiler. Zenginler için inşa edilen ilk bina Dakota’da apartman satın alan ‘Beatle’ John Lennon yıllar sonra evinin kapısında öldürüldü. 55 katlı 233 Broadway adresli Woolworth ise New York’un ilk gökdeleni sıfatıyla kent tarihine geçti.
New York’u New York yapan otel, yüksek apartman, gökdelen, iş yeri, büyük şirket merkezleri görkemli binalarla yerli-yabancı turistlerin gözde uğrağı. Yalnızca New York’u ziyaret edenlerin sayısı 45 milyon. Times Square, Rockfeller Center, şehrin bankacılık ve finans merkezindeki yüksek yapılarda çalışan asansörlerin sayısı binleri aşıyor. Bu yıl işletime açılacak 104 katlı Dünya Ticaret Merkezi ile çevresindeki gökdelenlerde 100’lerce bin insan çalışıyor.
Dünyanın en büyük asansör şirketi, New York merkezli Otis. 60 bin işçinin çalıştığı Otis üretimden ziyade asansör güvenliğiyle ün yapmış. Gene de güvenli ortamlarda yaşayanlar arasında ‘’Acaba bu asansör düşer mi?’’korkusu var. Otiz sözcüleri ‘’ Her yıl 26 kişi asansör kazalarında ölüyor. Ölenlerin çoğu teknisyen, bakım elemanı. Oto kazalarında her 5 saatte 26 kişi hayatını kaybediyor.’’ diye bilgi veriyor. Asansörsüz bir New York’u hayal etmek dahi imkansız.