Kartpostal resimlerini aratmayan şehirler ve Noel pazarları

SAFFET EMRE TONGUÇ
Noel’in başkenti: Strasbourg / FRANSA

Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa Parlamentosu’na ev sahipliği yapan Strasbourg, Fransa’nın Alsace bölgesinde, İsviçre ve Almanya sınırında yemyeşil bir şehir. Fransızlar için Noel’in başkenti ve 1570’ten bu yana kurulan ‘Christkindelsmärik’ ile Avrupa’nın en eski ve en büyük Noel pazarlarından birine sahip. 29 Kasım’dan itibaren buraya adım attığınızda kendinizi bir masal atmosferinde buluyorsunuz. Her yer ışıl ışıl, her sokak, her cadde, her meydan ayrı güzel. Tüm mağazalar sıradışı, renkli süslemeler için adeta yarışta. Benim favorim Naegel Pastanesi’nin de bulunduğu Rue des Orfèvres. Place Kleber’de her sene devasa bir çam ağacı oluyor. Şehrin merkezindeki 11 değişik noktada 31 Aralık’a kadar küçük, ahşap evciklerden oluşan Noel pazarlarında el sanatları, Noel dekorasyonları, yiyecek, içecek, değişik seramikler, masa örtüleri, dekorasyon objeleri ve oyuncak satılıyor. 

Tezgâhlar neredeyse bütün şehri kaplıyor. Mutlaka gezilmesi gereken Noel pazarları Place de la Cathedrale, Place Broglie, Place d’Austerlitz ve Place Gutenberg’de bulunuyor. Küçük Noel bisküvileri (breedele), kugelhopf, baharatlı ekmek (pain d’épices), kaz ciğeri, choucroute yemeden, meşhur Alsace bölgesi şaraplarını ve sıcak şarabı içmeden pazarlardan dönmeyin. Alsace bölgesi ve halkı hakkında bilgi edinebileceğiniz Musée Alsacien, Château des Rohans, Modern Sanat Müzesi görülebilecek yerlerden. Petite France’da, Michelin yıldızlı La Cambuse balık ve deniz ürünlerini sevenler için ideal bir lokanta. Katedrale yakın Rue des Juifs’te ise yine Michelin yıldızlı La Casserole bulunuyor ve gurme yemekler için harika bir seçenek. Mutlaka rezervasyon yaptırmak gerekiyor. Katedralin tam yanındaki otel-restoran Maison Kammerzell, Fransa’nın en eski iki evinden biri, 1427’de yapılmış. Restoranında meşhur balıklı choucroute yiyebilirsiniz. Katedral yakınlarında gezerken yukarıda bahsettiğim Naegel Pastanesi, nehir kenarında gezerken de Quai des Bateliers’de bulunan Gillmann Pastanesi, öğle saatlerinde tuzlu hafif atıştırmalıklar, çay saatinde ise nefis tatlılarıyla çok güzel seçenekler.

NALAN MİRİ SÖZER
Mutluluğun hizmetinde bir şölen: Montrö / İSVİÇRE

Her yıl 22 Kasım-24 Aralık arasında Leman Gölü kıyısında kurulan Noel pazarı, tüm kurgusu ile ailelerin mutluluğuna hizmet eden bir şölen. Dönme dolaptan ışık gösterilerine, Noel Baba’nın evinden rengârenk şekerleme ve İsviçre çikolatalarına kadar her şey, rüya gibi anlar yaşatıyor. Göl kenarında, kapalı çadırda ve ana- caddede 160’tan fazla ışıl ışıl kulübenin yer aldığı, yedi farklı alandan oluşan pazar, hem İsviçre yerel hayatını deneyimlemenizi sağlıyor hem de Noel coşkusunu yaşatıyor. Oğullarım Deha ve Yekta ile İsviçre dağ evi olarak tasarlanmış ‘Noel Baba’nın Evi’nde zat-ı muhteremi görmek, Noel pazarlarının olmazsa olmazı dönme dolaba binmek ve namı dillere destan İsviçre çikolatalarından yemek bize çok iyi geldi. 

Bu masalsı platoda çocukların hayal kurması, kurduğu hayale inanması için birçok detay var. Oğullarım Noel Baba’nın bir yerden çıkıp “Merhaba Deha ve Yekta, ben de sizi arıyordum. Alın bunlar sizin hediyeleriniz” diyerek kendilerini görebileceğine inandılar. Noel Baba gelmedi ama hayali bile yetti. Elflerin Köyü’nde çocukların eğleneceği birçok atölye ve sirk gösterileri yapılıyor. Suiss Majestic Hotel’in karşısındaki Magic Garden ışıklı heykellerin bulunduğu, ses ve ışık gösterisini çocukların ağzı açık seyrettiği sihirli bir alan. Gerçek bir şato olan perili ortaçağ evinde hafta sonları yapılan ateş gösterileri, masal canlandırmaları, balmumu atölyesi ve müzik gösterileri çocuklara çok farklı bir atmosfer yaşatıyor. Soğuk sokakları, elimde sıcak şarapla gezmek, pazarın ruhunu daha çok hissetmemi sağladı. Kestaneciliği başka bir boyuta taşıyan dört kişilik bir ekipten oluşan ‘Carlito Castagna’ ise bence pazarın yıldızı. Yerin altındaki maden gibi kurgulanmış tezgâhta, madenci şapkası takarak harıl harıl çalışan işçi görünümündeler. Çocuk koroları, canlı orkestra müzikleriyle hareketlenen Montrö Noel pazarında yiyecek-içecek konusu ayrı bir şölen. 

BANU TUNA
‘Romantik Yol’un yılbaşı kartpostalı: Rothenburg / ALMANYA

Almanya’nın her şehri, Noel zamanı renkli, hareketli ve eğlencelidir. Her yere pazarlar kurulur, yerel lezzetler, Noel süsleri, sıcak şarap satılır. Ancak bana göre bunların en güzeli, Tauber Nehri kıyısındaki Rothenburg’dakidir. 42 kuleli taş duvarların çevrelediği bir kent, kırmızı damlı evler, taş döşeli sokaklar, çiçeklerle süslü pencere önleri... Bir masal diyarını, ortaçağda geçen bir filmin setini andırır Rothenburg. Kente eski kapılardan birini geçerek girersiniz. Yılın bu zamanı kar düşmeye başlamış, kırmızıdan beyaza dönüşen damlarıyla şehir, kartpostal karesine dönüşmüştür. Bir Noel kartpostalına...  Ünlü ‘Romantik Yol’ rotası üzerinde bulunan şehir, bir Noel müzesine ev sahipliği yapıyor. 15. yüzyıldan bu yana kent meydanına kurulan Noel pazarını 26 Kasım-23 Aralık arasında gezebilirsiniz. Pazarın en önemli olayı, Rothenburg Atlıları... 

Eskiler, bu atlıların başka bir dünyadan geldiğine, ölülerin ruhlarını da beraberlerinde getirdiklerine inanırmış. Noel pazarı ‘Reiterlesmarkt’, pazartesiden perşembeye 11.00-19.00, cumadan pazara 11.00-20.00 saatleri arası açık. Alışveriş de yapılabilen Noel Müzesi ise tüm yıl boyu açık. Burada kendinizi şekerci dükkânındaki bir çocuk gibi hissedeceksiniz. Üstelik Rothenburg, ülkenin genelinin aksine özel bir izin almış, cumartesi ve pazar günleri de mağazalar açık kalıyor.

FÜSUN HATTAT
Sevgilinizi alın, düşünmeden gidin: Brugge / BELÇİKA

Belçika’nın en büyük Noel pazarına ev sahipliği yapmasa da özellikle kasım ve aralık aylarında Brugge tam bir masal kente dönüşüyor. Kuzey’in Venedik’i olarak anılan şehirde, dar minik kanalların, ortaçağdan kalma bina ve sokakların Noel temasıyla süslenip ışıklandırıldığı büyülü bir ortamın içine giriyorsunuz.Bence burası kesinlikle Avrupa’nın en romantik pazarı. Sevgilinizi alın, hiç düşünmeden gidin. Pazarın kurulduğu Market Square’de ahşap kulübelerin içinde el yapımı ev eşyaları, danteller, kırlentler, takılar, yün bere, atkı ve daha birçok hediyelik eşya bulabilirsiniz. Yemek ise ayrı bir konu. Bu şehir kesinlikle çikolata kokuyor! Neredeyse her sokağında bulunan ev yapımı çikolata butiklerinin hepsine girmişliğim vardır. Özellikle Chocolaterie Jan De Clerck’in ve Dumon Chocolatier’in karamelli tuzlu ve bademli bitter çeşitlerini denemelisiniz. Sıcak waffle, özel bardağında ünlü Kwak birası ve siyah kapaklı tencereler içinde servis edilen midyeler ve tabii yanında patates kızartması Brugge’den ayrılmadan mutlaka denemeniz gerekenler. 

Yani bu seyahatte birkaç kilo alacaksınız. Bizim yaptığımız gibi pazarda kurulan buz pateni pistinde yediklerinizi eritme denemeleri yapabilirsiniz. Hava öyle böyle değil çok soğuk olacaktır, kalın giyinin. Noel pazarlarında üzerinize yağ kokusu sinmesi kuvvetli bir ihtimal. Ben buna biraz aldırıyorum ve çözümü balkonlu oda tutup kıyafetleri havalandırmakta buluyorum. Ama her yıl zamanı geldiğinde koşa koşa pazarlara gitmekten de kendimi alamıyorum. Brugge yılın bu zamanı haliyle çok kalabalık. Restoran ve otel rezervasyonlarını bir an önce yapmalısınız. Duke’s Palace ve Hotel De Orangerie şehrin en güzel otelleri.

FÜSUN HATTAT
İlk fikrin çıktığı yer: Viyana / AVUSTURYA

Avrupa’da gerçek anlamda ilk Noel pazarı, Almanya’nın Dresden şehrindeki Strietzelmarkt olarak kabul edilir. Ancak ilk pazar fikrinin 13. yüzyılda yorgun köylülerin uzun sıkıcı kış akşamlarını renklendirsin diye Avusturyalılardan çıktığı ve Viyana’da kurulan Aralık Pazarı olduğu söylenir. imparator 11. Albert, esnafa kış bastırmadan birkaç günlük bir pazar için izin verir, köylüler de soğuk kış aylarında ihtiyaç duyacakları şeyleri stoklama şansına sahip olurlarmış. Bir süre sonra Avrupa’nın her yerinde ‘kış pazarları’ kurulmaya başlamış. Zaman içinde bu yerler ‘Noel pazarı’ adını almış. Viyana’da pazar çok. En ünlüsü Schönbrunn Sarayı önüne kurulanı. Dar sokaklar arasında yer alan romantik Spittelberg de hoşunuza gidebilir. Belediye Sarayı’nın önünde Rarthausplatz’a kurulan 140 tezgâhta ahşap oyuncaklar, hediyelik eşyalar, zencefilli çörekler, sıcak şarap, Noel süsü gibi geleneksel ürünler satılıyor. Burada başka Noel pazarlarında rastlamadığım çeşit ve güzellikte, nadide objeler buldum. Ünlü Macar porseleni Herend’in mağazalarından çok daha uygun fiyatlara vazo, tabak ve kâseler satın aldım. Pazarın atlıkarıncası, ışıklandırması ayrı bir güzellik. 

Adventmark ve Altwiener pazarlarında geleneksel el sanatları dikkat çekici. Bir başka pazar ise Naschmarkt. Şehir merkezinde bulundukları için pek çoğuna yürüyerek ulaşabilir, herhangi bir köşe başında mola verip Mozart konseri dinleyebilirsiniz. Çocuklarınızla birlikteyseniz Karlskirche Kilisesi’nin önünde kurulan Kunsthandwerksmarkt tam size göre. Viyana’da bu soğuk havalarda benim en sevdiğim şey, battaniyenin altında oturup atlı araba ile Noel süslemelerini seyrederek şehri gezmek ve tabii yemek yemek. Sacher torte, Demel Pastanesi’nden elmalı strüdel ve Plachutta’nın haşlama eti üzerine tanımam.

NURGÜL BÜYÜKKALAY
Noel Baba’yı evinde ziyaret edin: Rovaniemi/FİNLANDİYA

Noel’in en renkli kutlanacağı ülkelerden biri şüphesiz Noel Baba Köyü’ne ev sahipliği yapan Finlandiya. Noel ve yılbaşı kartpostalları kesinlikle bu ülkeden ilham alıyor olmalı. Aralık ayında çoktan beyazlara bürünmüş şehirleri Noel ruhunu mükemmel yansıtıyor. Finlandiya’da neredeyse her kasaba ve şehrinde Noel pazarları kuruluyor. Bunlardan en eski ve en büyük olanı Kuzey’in beyaz kenti başkent Helsinki’nin Senato Meydanı’nda kurulan St. Thomas Noel Pazarı. Aralık ayının ilk haftası kurulmasıyla birlikte şehri tam anlamıyla bir festival havasına sokuyor. Hediyelik eşyalar, ev yapımı reçeller, yerel tatları deneyeceğiniz lezzetler ve içinizi ısıtacak Noel’e özgü sıcak içeceklerin satıldığı 120’nin üzerinde ahşap kulübe bulunuyor. Çocuklar için de büyük bir oyun alanı, meydandaki Bock House’ın avlusunda Noel saunası bile var.

Finlandiya’nın ihtişamlı Noel pazarları Helsinki’de kurulanlardan ibaret değil. İki saat mesafedeki Tampere pazarı, Finlandiya’nın ‘Noel Kasabası’ olarak anılan Turku şehrinde kurulan pazarlar da oldukça keyifli. Battaniyelere sıkıca sarılıp rengeyiklerinin çektiği kızakla ormanda yapacağınız bir gezi hayal edin. İşte bu hayalinizi gerçekleştirebileceğiniz yerdesiniz. Kuzey ışıkları, rengeyikleri, husky köpekleri ve buz tutmuş gölleri ile Rovaniemi en çekici adreslerden biri. Noel Baba Köyü’ne ev sahipliği yapan Rovaniemi, Finlandiya’nın kutup dairesi içinde kalan bölgesi Lapland’da bulunuyor. Noel Baba’nın ofisine gidip onunla tanışabilir, buz kaydırağına binebilir ve Eskimo evini gezebilirsiniz. Kutup çizgisini geçtiğiniz anı bir fotoğrafla ölümsüzleştirebilirsiniz. Eğer şanslıysanız kasım ayından mart ayına kadar süren dünyanın en büyük doğa harikalarından Kuzey ışıkları şölenine tanıklık edebilirsiniz.