Dünya üzerindeki sayıları 50'nin altında, bir tanesi de Türkiye'de! Binlerce yıllık kaynaklarda bile adı geçiyor... Sırrı ne?

ABD'nin New York eyaletinde, dünya üzerinde çok nadir bulunan doğal bir güzellik yer alıyor: Bir şelalenin ardında asla sönmeyen bir ateş yanıyor. Binlerce yıldır doğal yollarla yanmakta olan bu "ebedi alev" hem merak uyandırıyor hem de insanların hayal gücünü tetikliyor.

Sürekli yanmakta olan bu doğal ateşlerin tek örneği New York'ta değil. Dünyanın çeşitli yerlerinde pek çok söylenceye konu olmuş ebedi alevler var. Bu sürekli yanan ateşlerden bir tanesi de ülkemizde bulunuyor ve asırlardır hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.

Peki bu sürekli yanan ateşlerin kaynağı ve açıklaması ne? İşte tüm merak edilenler...

NEDEN TÜM SIZINTILAR ALEV ALMIYOR?

İtalya'nın başkenti Roma'da bulunan Ulusal jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü'nde görev yapan jeolog Guiseppe Etiope, "Ebedi alevler özel bir tür sızıntı olarak değerlendirilebilir" dedi.

Etiope'un sözünü ettiği sızıntılar, yerin altındaki metan, etan, propan gibi doğal gazların basınçlı rezervuarları oluşturan kayalardaki çatlaklardan ya da deliklerden kaçıp yüzeye doğru hareket etmesine deniyor.

Etiope, "Bazı özel durumlarda yüzeye ulaşan gazın içindeki metan oranının aşırı yüksek olması sonucu gaz kendi kendine yanabiliyor. Bunlar 'Burada yoğun bir emisyon var' diyen birer bayrak gibiler" diye konuştu.

Ateşlerin sürekli gaz emisyonuyla beslediği durumda binlerce yıl yanabileceğini ifade eden Etiope, "Ebedi alev ifadesi de buradan geliyor" ifadelerini kullandı.

BİR TANESİ DE TÜRKİYE'DE

Etiope, dünya genelinde bu şekilde yanan ateşlerin sayısının "muhtemelen 50'nin altında olduğunu" ve çoğunluğunun petrol sahalarına yakın bölgelerde yer aldığını söyledi. ABD'nin yanı sıra Romanya, İtalya, Irak, Azerbaycan, Tayvan, Çin, Hindistan ve Avustralya'da sürekli yanan ateşler bulunuyor.

Ülkemizde Antalya'nın Kemer ilçesine bağlı Çıralı köyü yakınlarında bulunan Yanartaş da asırlardır sönmeyen alevleriyle hem yerli hem de yabancı ziyaretçileri büyülüyor.

Etiope, "Bunların bazıları binlerce, on binlerce hatta 1 milyon yıl önce oluşmuş olabilir" dedi.

"SU PERDESİNİN ARDINDA PARILDIYOR"

En ünlü ateşlerden biri yukarıda da bahsettiğimiz üzere New York'ta Chestnut Ridge Parkı'nda yer alıyor. Yaklaşık 10 metre yüksekten akan bir şelalenin ardında yanmakta olan alevin boyu, mevsime ve hava durumuna göre 7,5 santimetre ile 20 santimetre arasında değişebiliyor.

Indiana Üniversitesi'nde, yer bilimleri alanında çalışmalar yürüten Arndt Schimmelmann, Chestnut Ridge'deki alev için, "Yüksekten dökülmekte olan su perdesinin ardında parıldıyor" dedi. Schimmelmann, "doğal gaz sızıntıları konusunda dünyadaki 1 numaralı uzman" olarak nitelendirdiği Etiope'nin, "Bu benim hayatımda gördüğüm en güzel doğal ebedi alev" sözlerini de aktardı.

İLK OLİMPİYAT ATEŞİ YANARTAŞ'TA MI YANDI?

Sürekli yanan ateşler, tarih boyunca çeşitli mitolojik hikâyelere ve dini söylencelere de konu oldu.

Örneğin Azerbaycan'ın başkenti Bakü yakınlarında bulunan ve 'Yanardağ' adı verilen ateş, Zerdüştlük inancının kutsal mekânlarından biri. (Zerdüştlükte ateşe tanrısal bir güç atfediliyor.)

Antalya'da bulunan Yanartaş da mitolojik açıdan önemli bir adres. Bölgenin Batı dillerinde halen kullanılmakta olan eski adı Chimaera, Yunan mitolojisinde ağzından ateş püsküren bir canavar olan Kimera'dan geliyor. Yine Yunan mitolojisinde ateşin demirci tanrısı Hefaistos'a adanmış bir tapınağın yakınında bulunan Yanartaş'ın, Olimpiyat ateşinin ilk kez yakıldığı yer olabileceği düşünülüyor.

Ünlü tarihçi Yaşlı Plinius'un MÖ 77 yılı civarında kaleme aldığı Historia Naturalis isimli eserinde bahsedildiğini düşünürsek, Yanartaş en az 2.000 yıldır yanmaya devam ediyor.

Gözden KaçmasınTürkiye’nin sıra dışı adresi: Yanartaş! Alevler hiç sönmüyor, CNN Travel yazarı hayran kaldı… ‘Gerçeküstü bir görüntüye sahip’Haberi görüntüle

BAZILARI BİNLERCE YILDIR YANIYOR

Bir diğer ünlü ebedi alev de Irak'ta Kerkük yakınlarında bulunan Baba Gürgür… Merkezinde sönmeyen bir ateş bulunan bu kraterin Eski Ahit'te bahsedilen "yanan alevli fırın" olduğuna inanılıyor. 

Bu ateşlerin bazılarının binlerce yıldır yanmaya devam ediyor olması sönmeyecekleri ya da söndürülemeyecekleri anlamına gelmiyor.

Schimmelmann, "'Ebedi alev' ifadesi yanıltıcı olabilir çünkü jeoloji bize Dünya gezegeni üzerinde hiçbir şeyin ebedi olmadığını gösteriyor" dedi.

�

YAĞIŞ NEDENİYLE SÖNEBİLİYOR AMA...

Etiope, bazı ateşlerin yağışlar nedeniyle sönebildiğini ancak gaz sızıntısının yoğunluğu ve zeminin koşullarına bağlı olarak kendi kendilerine yeniden yanmaya başladıklarını belirtti.

Örneğin Chestnut Ridge'de şelaleden sıçrayan sular ateşin sönmesine yol açabiliyor. "Jeokimyasal analizler için gazdan örnekler almam gerektiği için ben de birkaç kez ateşi söndürdüm. Şelalenin sularıyla ıslanmadan alevi yeniden canlandırmak her zaman zorlayıcı oluyor" diyen Schimmelmann, her seferinde ateşi yeniden yakmayı başardığını sözlerine ekledi.

Chestnut Ridge'deki şelale zaman içinde geri çekildikçe, alevin de doğal erozyonun kurbanı olacağını belirten Schimmelmann, "Üzerindeki korunaklı mağaranın ortadan kalkması alevin düzenli olarak sönmesine yol açacak. Ancak gaz akışı devam edebilir" dedi.

ENDÜSTRİYEL EMİSYONUN YANINDA 'DEVEDE KULAK'

Peki bu sürekli yanan ateşlerin çevreye etkisi nasıl?

Jeolojik hidrokarbon sızıntıları, metan gibi sera gazlarının ve etan ya da propan gibi fotokimyasal kirleticilerin doğal kaynakları arasında yer alıyor.

Örneğin Chestnut Ridge'de yanan alev her gün 1 kilogram civarı metan gazını atmosfere salıyor.

Dünya genelinde bu ateşlerin sayısı oldukça sınırlı olduğu için, çevreye yaptıkları etki de diğer gaz sızıntılarına kıyasla ihmal edilebilir düzeyde kalıyor. Schimmelmann, hem ebedi ateşlerin hem de diğer doğal sızıntıların endüstriyel emisyonların yanında "devede kulak" kaldığını söyledi.

Öte yandan doğal gaz kazıları, kaynak rezervuardaki gaz basıncını düşürerek, ebedi alevlerin sönmesine yol açabiliyor.

Schimmelmann, Chestnut Ridge'deki gibi ebedi alevlerin bugün halen yanmaya devam etmesinin tek sebebinin o bölgede gaz kazısı yapılmaması olduğunu vurguladı.

Gözden KaçmasınOraya 'Cehennem Kapısı' deniyor, nasıl oluştuğu kesin olarak açıklanamıyor! 'Kraterin içi tahmin ettiğimden çok daha korkutucu, sıcak ve büyüktü'Haberi görüntüle

National Geographic'in "The science of how eternal flames can naturally burn forever" başlıklı haberinden derlenmiştir.