TAV Havalimanları kurucu ortağı Sani Şener: Durursak beyin çürümesi yaşarız

1-Dünya, kurulan muazzam ulaşım ağıyla bugün hiç olmadığı kadar küçük, en uzak yerler bile yakın! Hal böyle olunca havaalanları da en çok kullandığımız alanlardan biri haline geldi. Yerini İstanbul Havalimanı’na bırakan Atatürk Havalimanı yıllarca dünyaya açılan kapımızdı. Yurtdışındaki havalimanı projelerinde de pek çok Türk müteahhitin imzası bulunuyor. Karşımda bu alanın öncü isimlerinden TAV Havalimanları kurucu ortağı ve TAV İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Sani Şener var.

Fotoğraf: Levent KULU

ALLAH ÖMÜR VERİRSE...

Şener, birkaç ay önce kurucu ortağı olduğu TAV Havalimanları’ndaki görevinden ayrıldı. Ancak şiarı; ‘Allah ömür verirse 85 yaşına kadar çalışacaksın, sonra ofisten eve gidip öleceksin’ olduğu için iş temposu aynı hızla devam ediyor; TAV İnşaat’ın başında Antalya, Ankara, Almatı, Katar ve Cidde Havalimanları’nın inşaat işlerini takip ediyor. Şener, “Bizim gibi insanlar çalışmayı birden bırakırsa 2024’ün gözde kavramıyla ‘beyin çürümesi’ yaşarız” diyor.

Ahmet Şener

ÇETE REİSİ DEDE

Eski albümleri açıyoruz… Sani Şener, Trabzonlu bir ailenin üç çocuğundan en küçüğü olarak 1955 yılında dünyaya geliyor. Büyük dedesi, Trabzon’da Rumlara ve Ruslara karşı çarpışmış, ‘Tekaüt Salih’ diye anılan bir çete reisi… Şener, mühendis babasının görevi nedeniyle Giresun’da doğuyor. Aile, o iki yaşındayken Ankara’ya taşınıyor. Baba Ahmet Bey 1960-1980 yılları arasında CHP’den Trabzon milletvekilliği yapıyor.

Sani Şener, Zeynep Bilgehan

2-ŞANTİYE İZLEMEYİ SEVERDİM

Çocukluğu yazın Trabzon’da, okul zamanıysa Ankara’da geçiyor. Ona büyük bir sosyal çevre kazandıran ‘Ankara Kolejliliği’nden gurur duyduğunu söyleyen Şener’in en büyük eğlencesi o dönem yapılan Ankara’nın ilk gökdeleni İş Bankası Genel Müdürlüğü’nün inşaatını izlemek: “Proje ve yapım merakım vardı. Müteahhitliğini Ayduk Koray’ın yaptığı binanın şantiyesine gider, bir duvara oturur ve inşaatı seyrederdim. O günden itibaren mühendis olmaya karar verdim. Fiziğe de merakım vardı. Halen fizik problemi çözmeyi severim.”

Sene 2019/Bali’de Dünya Havalimanları Birliği toplantısı.

3-‘SAĞ-SOL’DAN UZAK OKUDUK

Şener, “1970’lerde makine mühendisliği çok modaydı” diye devam ediyor: “Rahmetli Erbakan’ın bir makine profesörü olarak ‘tank motor sanayisi hamlesi’ söylemleri beni çok etkiledi. Gazetede her gün ‘makine mühendisi aranıyor’ ilanları olurdu. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Makine Mühendisliği’ne girdim. Memleketim Trabzon’da, deniz kenarındaki kampusten büyülendim. Trabzonspor da o günlerde birinci lige çıkıyordu.” Karadeniz’de okumanın çeşitli avantajları olmuş: “Türkiye’nin olaylı yıllarıydı. İTÜ veya ODTÜ’de okuyan arkadaşlarım üniversiteyi altı, yedi yılda bitirebildiler. Okulları uzun süre kapalı kaldı. KTÜ nispeten daha sakindi; ben okulumu dört yılda bitirdim. Doğu Anadolu ve Karadeniz’in çok zeki çocukları KTÜ’ye geliyordu. Sınıf arkadaşlarımın hepsi çok iyi yerlere geldi. Bu sosyal ağın da bana çok faydası oldu.”

Sene 2019/Jeff Bezos İstanbul’a geldiğinde havalimanında.

4-KARADENİZ’DEN NİYE ÇOK MÜTEAHHİT ÇIKAR

Karadeniz’in coğrafyası bir mühendise nasıl bir perspektif sunar? Karadenizlilerden neden çok müteahhit çıkar? Şener, “Karadeniz insanı çok çalışkandır” diye cevaplıyor: “Coğrafya zorlu. Sahilden tek yol geçer, sonra hemen dağlar başlar. Dağlarda evler birbirinden uzaktır. 365 günün 200 günü yağmur yağar. O yağmur insanı biraz sinirli ve aceleci yapar; ‘yağmur yağmadan halledelim!’ Ağabeyimle köylülerin fındıkları taşıdığı yolu kısaltacak bir proje yapmıştık, herkes çok mutlu olmuştu. Konfor alanını dar tutunca sürekli bir şeyler keşfetmeye çalışıyorsunuz. Sorunlara çözüm bulma arayışının mühendis olmamıza faydası oldu.”

Sene 2019/“Medine Havalimanı’nda ortağımız ile...”

5-1980’LERİN YILDIZ SEKTÖRLERİ

İngiltere’de yüksek lisanstan sonra Türkiye’ye dönüyor: “Ağabeyim müteahhitti ve çok kötü şartlardaki Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin yapım işini almıştı. Sene 1980. Makine mühendislerine ihtiyaçları vardı. Başlayış o başlayış...” 1980’li yıllar boyunca devletin müteahhitlik işlerini alıyor. Bu dönemin ruhu nasıldı? Yanıtı: “En önemli ihalelerin olduğu yerler Türk Elektrik Kurumu (TEK) ve Devlet Su İşleri’ydi (DSİ). Konut ve turizm de öne çıkmıştı. Yıldız sektörler bunlardı. Biz de baraj, otoyol, doğalgaz santralı altyapısı projeleri yaptık.”

Sene 2019/“Klasik araba merakım var.”

6-8 ÜLKEDE 15 HAVALİMANI

1990’dan sonra özelleştirme işleri gelmeye başlıyor. Şener: “Atatürk Havalimanı 2000 yılında açıldığında Türkiye’nin yolcu sayısı 33 milyon, havacılık sektöründeki çalışan sayısı 55 bindi. Şu an yolcu sayısı 250 milyon, çalışan sayısıysa 250 bin civarında. Havalimanı işletmeciliğinin 1990’lardaki özelleştirilmesinden sonra bir dolu yeni havalimanları yapıldı. Başka oyuncular da sektöre girdi. Türkiye’deki tecrübelerimizi başka ülkelere taşıdık. Şu anda TAV sekiz ülkede 15 havalimanı işletiyor.”

ATATÜRK HAVALİMANI’NIN TARİHSEL YERİ ÖNEMLİ

“Gürcistan’a gittik, Gürcü-Rus savaşı, Tunus’a gittik Arap Baharı başladı. Türkiye’de 2016 yılında havalimanı bombalandı. 15 Temmuz darbe girişiminde Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısıyla Atatürk Havalimanı’na 100 bin kişi geldi. Her yer açıktaydı, bir tane sakız bile kaybolmadı. Atatürk Havalimanı’nın hafızamızda tarihsel bir yeri vardır.”

Sene 2015/Atatürk Havalimanı ek bina inşaatında.

‘BİR PİST BİR TENTE YETER’ DİYENLER VAR

İdeal havalimanı nasıl olmalı? Şener: “Yolcuların kuyruklarda beklemediği, uçuş kapılarına çabuk ulaştığı, dönüşte de bagaj beklemediği havalimanıdır. Bazen ‘AVM’ benzetmesi yapılıyor ama bu tip büyük yatırımların maliyetlerininin karşılanması için sadece havacılık gelirleri yetmiyor. Yiyecek- içecek, Duty Free, otopark, reklam gibi ticari gelirler de gerekiyor. ‘Low-Cost (ucuz havayolları)’, ‘Bize bir pist bir de tente yeter’ diyorlar.”

Sene 1957/Sadri Şener, Sezer Şener, Sani Şener

Sene 2011/ Sani Şener, Sezer Şener, Sadri Şener

“Ablam Sezer Şener Komşuoğlu nöroloji profesörü, Kocaeli Üniversitesi rektörüydü. Ağabeyim Sadri Şener de inşaat mühendisi. Uzun yıllar Trabzonspor’un başkanıydı.”

Sene 1991/“Bodrum Rallisi’nde eşim Asuman Şener ile.”

HEY GİDİ RALLİ YILLARI

Sani Şener aynı zamanda eski bir rallici: “Okul arkadaşımız Mustafa Bilgehan yarışlara girmeye başlamıştı. Kolejli birinin yarışlara girmesinden etkilendik. Türkiye’de arabalar yeni çıkıyordu ve herkeste büyük merak vardı. Mustafa, Anadol’la yarışırdı. Önce ralli hakemi oldum. 1989’da ilk arabamı alınca yarışlara girdim. Annem ‘Aman yavaş git’, eşim de ‘Sani dağ bayır gezerken arsa bak’ derdi (gülüyor). Bir Türkiye ikinciliğim var. 1993’te Bodrum Rallisi’nde, altyapısını da bizim yaptığımız Geyik Barajı etabında yoldan uçup kayalara çarptım. Ondan sonra bıraktım.”

HOKUS POKUS DEĞİL FOKUS

“Başarının sırrı: İşinizi sevmek, ilgili olmak, bilgili olmak ve çalışmak. Hokus pokus değil, fokus! Ağaçlarını bilmediğin ormanı yönetemezsin. ‘Evrene bir mesaj gönder’ diyenlerden değilim, çok ciddi çalışırım.”

SURİYE’DE TÜRK MÜTEAHHİTLERE İŞ DÜŞER

“Türk müteahhitler dünyada çok önemli yere haizler çünkü fakülteler çok iyi mühendisler yetiştirdiler. Şu an Irak’ta Musul Havalimanı’nı biz yapıyoruz. Suriye’de de Türk müteahhitlere ciddi iş düşeceğine inanıyorum. Tecrübemiz var. Ancak sadece Türkiye’nin sağlayacağı finansman yetmez. Dünyadaki tüm kuruluş ve ülkelerin yardım etmeleri lazım. Artık dünyada sorun, büyüyen ülkelerin güç kazanmasından değil dağılan ülkelerin güç kaybetmesinden çıkıyor. Suriye’nin dağılmamasının AB ve ABD için de çok önem taşıdığını düşünüyorum.”