Zeynep Atikkan: Prag sokakları

Zeynep ATİKKAN

GEÇEN hafta Prag'a gitseydim sokaklarda olurdum. Toplantı salonlarında ne olup bittiği belli olduğuna göre! Gazeteci için IMF ve Dünya Bankası toplantıları nedeniyle yerin yerinden oynadığı Prag sokaklarının psikolojisini çözmek çok daha anlamlı olmalıydı!

Prag sokaklarına tarih her zaman ‘‘çözülecek bir boyut yüklemiştir’’ zaten!

* * *

Aslında IMF ve Dünya Bankası'nın yıllık toplantılarının birini izleyince diğerlerini kestirmek çok zor olmuyor. Bunlar ‘‘parayla haşır neşir’’ olan zevatın yılda birkaç kez biraraya gelip birbirlerine göründükleri, birbirlerini eyledikleri ve de çok önemli işler yapıyor gibi ortada dolandıkları bir tür kokteyller aslında.

Katılımcılar genelde IMF'ye ve Dünya Bankası'na ve de onların dayattığı düzene (çoğu zaman tökezleyen düzene) bağlılıklarını bildirip ülkelerine dönüyorlar. IMF ve Dünya Bankası toplantılarına katılmış olmanın değişik dozdaki tatmin duygularıyla. Yani gelişmiş ekonomilerin temsilcileri her seferinde ‘‘herşeyi kontrol ediyoruz’’ duygusunun sağlamasını yapıyorlar. Daha az gelişmişler için durum biraz daha problematik. ‘‘Birinci dünyanın aktörleriyle’’ birarada bulunmanın sağladığı bir garip üstünlük ifadesi çöküyor yüzlerine! O yılın erkek modasına göre giyim kuşam genelde Hermes kravat! Cömertçe boca edilen erkek kokusu. Ve de tartışılmaz bir ‘‘birinci dünya look’’uyla sahada boy gösteriyorlar.

Bunların özellikle Latin Amerika ve Türkiye modellerinin ağır ‘‘maço’’ oldukları ve ‘‘maço’’ oldukça kendilerini daha etkili hissettikleri de gözden kaçmamalı!

* * *

80'lerin ortasından 90'lara kadar uzanan süreçte bu kesimin belli bir ağırlığı, gündemi belirleme kapasitesi ve sözünü dinlettirme meşruiyeti filan vardı. Günümüzde ise bu zevat, erkek kokusuyla birlikte buram buram naftalin kokusu saçıyor. Teknolojinin yaşamın bütün kıvrımlarını etkilediği bir ortamda ‘‘finansal çok bilmişlikle’’ ortada dolanmanın ve de yeni birşey söylememenin korkunç demodeliğine tahammül etmek gerçekten çok zor!

* * *

Tarihin her döneminde ‘‘çözülecek bir boyutu’’ olan Prag sokaklarına dönersek. Seattle'dan bu yana bu tür uluslararası toplantıları protesto edenler bu kez Prag'daydılar. Onlar globalleşmenin karşıtları olarak tanınıyorlar. Öneri getiremedikleri için eleştiriliyorlar. Naif bulunuyorlar. Sınıf mücadelesi vermedikleri için ciddiye alınmıyorlar. Aralarında şiddete başvuran kendini bilmez bir kaç grup olmasına rağmen eylemcilerin dünya çapında ‘‘bir hesap sorma hareketi’’ başlattıkları kesin.

* * *

Prag protestoları sırasında televizyonda izlediğim bir gösterici ‘‘IMF ve Dünya Bankası bugüne kadar yolsuzluklara karışmış bütün hükümetleri destekledi’’ diyordu. ‘‘Dışardan’’ yükselen bu sözlerin gerçekçiliğinin ‘‘içerdekileri’’ nasıl çileden çıkardığını tahmin etmek hiç de zor değil! İçerisi yani toplantı salonu, son anda uyanıp ‘‘şeffaf olun’’ diyor birkaç yıldan beri. Ama gene de gidip her boydan ‘‘opak ve kirli’’ siyasetçiyle masaya oturuyor.

Adına ne derseniz deyin sokak ya da mutfak, insanoğlu bu tür riyakarlıkları taşıyamıyor artık! Seattle'dan Prag'a, bu gösterilerin tek bir nedeni tek bir hedefi yok. Bu nedenle de ‘‘yolsuzlukları destekleyenlere karşı eylem yapanlar’’ erkek kokusu boca edip her türlü ‘‘yolsuzluğu bilgelik ve bilmişlikle bağrına basanlardan çok daha ilginçler.

Bakıyorum da Dünya Bankası ve IMF'nin yöneticileri göstermelik de olsa sokak'ın taleplerini gündemlerine almak zorunda kalıyorlar!

İlk kez IMF ve Dünya Bankası Başkanları göstericilerle görüşüp kendilerini aklamak zorunda kalıyorlar.

Prag sokakları mı yoksa toplantı salonu mu derseniz? Bugünün dünyasında sokaktan bağımsız toplantı olmuyor işte!

Erkek kokusu boca etmeyi ‘‘gelişme’’ sananlar bu gerçeği bir anlasalar!