TEMA: Kömürden acilen çıkmalıyız

TEMA Vakfı ana gündemi ‘iklim finansmanı’ olan zirvede, iklim krizinin artan olumsuz etkilerinden sorumlu ülkelerin tarihsel yükümlülüklerini yerine getirmediğini ifade etti.

Zirveyi değerlendiren TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, “Doğayı ham madde deposu, emeği ise ucuz iş gücü olarak gören, sanayilerini ve ekonomilerini fosil yakıtlarla büyüten ülkeler iklim krizini tetikledi. Bu krizden neredeyse hiç sorumlu olmayan bölgeler ise en ağır bedelleri ödüyor. Oysaki fosil yakıt kullanımıyla zenginleşen bu ülkeler, neden oldukları hasarları karşılamakla yükümlüdür” dedi.

Ataç, “Akkuyu’nun 2028’e kadar tam kapasiteye ulaşması planlanırken, 2035’te Türkiye’nin 7.2 GW nükleer enerji kapasitesine sahip olması hedefleniyor. Türkiye’nin bir önce yenilenebilir enerjiye geçiş yapması ve kömürden çıkış planını açıklaması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Ataç, küresel sıcaklık artışının 1.5 C ile sınırlandırılması için fosil yakıttan vazgeçilmesi gerektiğini yinelerken “İklim adaleti için gecikme lüksümüz yok” uyarısında bulundu.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK PAZARLIĞI BAŞLIYOR

Milyonlarca emekçinin ücretinin saptanacağı Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını 10 Aralık’ta yapacak.

İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan 15 kişilik komisyonun gerçekleştireceği 3 veya 4 toplantının ardından yeni ücreti belirleyip kamuoyuna duyurması bekleniyor. Doğrudan yaklaşık 10 milyon emekçi ve komşu ücretlerle toplam çalışanların yarısını yakından ilgilendiren yeni asgari ücretin ne tutarda olacağı kadar bir yıllık mı ya da 6 aylık mı saptanacağı da merak konusu. 2024 yılı başında net 17 bin 2 TL olarak uygulanan asgari ücrete yoğun beklentilere karşın temmuzda ara zam yansıtılmamıştı. Bir yıllık süreçte asgari ücret çarşı pazar fiyatları karşısında etkisini hayli yitirdi. İşçi tarafının temmuz ara zam ıskasını masaya getirerek kaybın telafi edilmesini istemesi yüksek olasılık.

Çok geniş kitleyi doğrudan etkileyen ve bundan ötürü ‘Türkiye’nin en büyük pazarlığı’ niteliğine dönüşen asgari ücret görüşmelerine kuşkusuz zam oranları tartışması damga vuracak. MÜSİAD Başkanı’nın ifade ettiği gibi patronlar mevcut ücrete en fazla yüzde 25 zam yapılmasını ısrarla savunuyor. Ne var ki bu yönde bir artış yapılırsa net 22-23 bin TL civarında olacak yeni ücretle emekçinin temel gereksinimlerini karşılaması olanaksız. Hem bir yıllık süreçte asgari ücret artışının enflasyona doğrudan etkisinin olmadığı net olarak görüldü. Aksine ücretteki artış durgun piyasayı hareketlendirecek, ekonomiye canlılık kazandıracaktır. Böylece esnafın da yüzü gülecektir.

Türk-İş henüz bir tutarı dillendirmese de önceki yıllarda olduğu gibi dört kişilik ailenin bir aylık insan onuruna yakışır geçimini sağlayacak rakamı masaya getirmesi bekleniyor. Öngörüler asgari ücrette son sözün yine Cumhurbaşkanı Erdoğan’da olacağı yönünde.

ASGARİ ARTIŞINA KOŞUT

Masadan kendisine gelecek yeni tutara gönenç payı ekleyip kamuoyuna duyurması yüksek ihtimal.

Türk-İş heyetinde biri gazeteci olmak üzere asgari ücretle geçimini sağlayan dört emekçi yer alacak. 2002 yılından bu yana asgari ücret 18 kez hükümet ve işverenin oy çokluğu, 6 kez hükümet-işçi-işverenin oy birliği, 2 kez de hükümet ve işçilerin oy çokluğu ile saptandı.

Bakalım bu yıl hükümet-emekçi-patronlar arasında uzlaşma sağlanabilecek mi?

Yeni asgari ücretteki artışa koşut; SGK prim tutarı, işsizlik maaşı ödemeleri, Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim tutarı, isteğe bağlı sigorta primi, Bağ-Kur primleri, yaşlılık ve engelli aylığı, ev hizmetlerinde çalışanların primi, borçlanma tutarı, doğum borçlanması, askerlik borçlanması, çocuk zammı, aile yardımı ve cenaze ödeneği de artacak. Bundan ötürü yaşamın her alanını doğrudan etkileyen yeni asgari ücret kamuoyu tarafından sabırsızlıkla bekleniyor.

GÜNÜN SÖZÜ

İki ders

1- İhanetin telafisi, kahpeliğin bahanesi olamaz.

2- Bizim gibi adamlara kimse milliyetçilik dersi veremez. Cihat YAĞCI

MESAJ PANOSU

ZAFER PARTİSİ’NE KATILACAKLAR

◊ ZAFER Partisi’nin pazar günü yapılacak genel kurulunda, Prof. Dr. Emin Gürses, eski Merkez Bankası Başkanı Yaman Törüner, iş insanı Zekeriya Mete ve 15 Temmuz’da Ankara Emniyet Müdürü olarak darbeyi bastıran Mahmut Karaaslan’ın ZP’ye katılacakları öğrenildi.

◊ SAHA Studio’da Hüseyin Aksoy, Betül Aksu, Kıymet Daştan, Nadir Sönmez ve Zeynep Yılmaz’ın yeni çalışmaları 18–21 Aralık tarihlerinde sergilenecek.

BİLİYOR MUSUNUZ?

◊ EKONOMİST Meriç Köyatası’nın, “Asgari ücret 57.660 lira olsun diyorum. Devlet de batmaz, özel sektör de. Buyurun tartışalım” dediğini...

PROF. PALA: SALGIN AYNI COVID 

Uludağ Üniversitesi hocalarından Prof. Dr. Kayıhan Pala, COVID’in yeniden ortaya çıktığını söyledi. “Sağlık alanını piyasaya açan ticarileştirilen iktidar politikaları da tartışılmalıdır. Sağlıkta ticaret ölüm demektir” diye yıllardır bu sorunu dile getiren Prof. Pala, son seçimlerde CHP Bursa Milletvekili seçilmişti. Pala, bir TV kanalında COVID ile ilgili dikkat çeken sözlerle uyarıda bulundu, yaşanan son salgının aynı COVID salgınına benzediğini söyledi.

KİTAPLAR

◊ DR. Hülya İskenderoğlu Bahat ‘Hikayelerle Hayat Terapisi’ (Ceres Yayınları),

◊ Osamu Dazai ‘Meteliksiz Öğrenci’ (Çevirmen: Ebru Sarıkaya) (İthaki Yayınları),

◊ Burçak Erdal ‘Zaman ve Mekan’ (Minotor Kitap)

◊ İsmail Güzelsoy ‘Değmez’ (İthaki Yayınları),

◊ Ayşe Betil, ‘Senden Sonra’ (Gutenberg),

◊ Murat İnce ‘Çağdaş Siyaset Felsefesinde Agonistik Politika’ (Küre Yayınları),

◊ Şeyma Göksay ‘Kelebek Etkisi’ (Resimleyen: Sultan Özdemir) (İthaki Çocuk),

◊ Gamze Aras ‘Otuz Tohum’ (A7 Kitap)