Kıymet Giray’dan Erbil’in İstanbul’u

Serginin küratörlüğünü yapan sanat tarihçi Prof. Dr. Kıymet Giray, sergi için özel olarak hazırlanmış katalogda Erbil’in sanat hayatını 7 sayfada ayrıntılı şekilde anlatmış. Giray’ın yazısında Erbil’in tüm dönemleriyle ilgili saptama ve değerlendirmeleri bulmanız mümkün. Günümüzde Erbil’in İstanbul soyutlamaları ile özdeştiği, en çok İstanbul resimlerinin tutulduğu bir gerçek. Giray, yazısının son bölümünü Erbil’in İstanbul çalışmalarına ayırmış. Bu bölümü size özetleyerek sunmak istedim. Şöyle anlatıyor Giray, Erbil’in İstanbul’unu:
“Devrim Erbil’in soyut ve soyutlamalarla varsıllaşan sanat anlayışının birleştiği resimler genellikle tanımlanabilen ve 1990 sonları ve 2000’li yılları kapsamına alan İstanbul görünümleri, sanatın tarihi içinde ele alınması gereken başlı başına bir inceleme konusudur.
Ritmik düzenlerin birbirinden ayrılarak oluşturduğu kara parçaları, İstanbul’u tanımlayan coğrafi kesitleri yaratır. Kırık çizgiler, semtleri, sokakları ve mimari yapıları belirler. Düşey ve yatay düzlemde belirlenen geometrik tasarımlar anıtları belirgin kılar. Sonu, Erbil’in soyut anlayışıyla betimlenen eşsiz İstanbul görünümlerine ulaşır. Bu bağlamda öğrenim yıllarından beri yöneldiği kaynaklar arasında varlığını sürekli olarak koruyan geleneksel kaynaklar açık göstergeler olarak kompozisyonların tasarımlarındaki yerlerini alır. Nakkaş Osman’ın El Fatihnamesi, Nakkaş Velican’ın İstanbul fethini anlatan yazmasını özümseyen birkaç ressamdan biridir Erbil. Belki de tek örnektir... Kariye Camii’nin mozaiklerini, İslam Eserleri Müzesi’nin eserlerini irdeleyen bir sanatçı olarak farklıdır Erbil. Afrika’dan Mezopotamya’ya, Anadolu’dan Avrupa resmine ulaşan okuma, görme, inceleme alanları yaratan ve kaynaklarını dünya sanatının mirası üzerine yerleştiren özgün bir örnek, kültür katmanları çok zengin olan bir sanatçıdır.
Sarayburnu, Marmara, Anadolu yakası ve Boğaz’ı belirleyen soyutlamalar, Sultanahmet’in gökyüzüne ulaşan minareleriyle sarılı anıtsal mimarisi, altın bir boynuz gibi kara parçalarının arasına süzülen Haliç ve gümüş pırıltılarla iki kıtayı birleştiren Boğaziçi, İstanbul’u tanımlayan simgeler olarak Erbil tuvallerinde sanat eserlerine dönüşür. Gelenekleri çağrıştıran ancak geleneklere bağlanan tüm değerlerin üstüne çıkan, onları aşan bir Erbil yorumunun resimleridir İstanbul soyutlamaları. Soyut kent görünümlerinin en başarılı ve özgün örnekleridir. 1967 tarihi Galata’dan bir görünümle başlayan ve ilerleyen yıllar, aşılan yollar ve gelişen resimsel anlatımlara koşut olarak tüm İstanbul’u saran soyut kompozisyonlardır. Erbil’in bir sanatçı olarak farklılığını ortaya koyan farklı ve çok özgün İstanbul görünümleridir.”
Peki nedir Erbil’i farklı yapan? Giray, farkı şöyle dile getiriyor:
“Zamanını iyi kullanan, sistematik olarak sanat hayatını programlayan, günün 24 saatini, kurduğu büyük atölye sistemi içinde yaşayan, resim yapmayı bir yaşam biçimi olarak planlayan uluslararası ressamlar gibi yaşar. Bütün günleri, geceleri sanatın içinde geçer. Sanatın merkezinde var olmayı yeğler. Bienaller, fuarlar, müzeler, galeriler arasında seyahat eder. Sanata ulaşmanın planlarını sürekli olarak sistemler. Yeni ve farklı olanı, sanat tarihinin başyapıtlarını ve güncel sanat olaylarını izler, inceler ve yorumlar. Resimlerini farklı malzemelerle buluşturmayı başarır. Halılarla, mozaiklerle, özgün baskılara hatta endüstriyel malzemelere taşımayı başarır. Farklı malzemelerin farklı olanaklarını resimsel anlatımlarının özgün dokularıyla birleştirir. Sanatını resmin sınırlarının içinden sıyırıp soyut kompozisyonlarının engin çözümlemeleri içinde geliştirerek özgün bir düzeye ulaştırarak sanatın tarihi içine taşır.”

KENTTE NE VAR?

Recep Peker Tanıtkan 50. yıl fotoğraf sergisi-3 Mart’a kadar (Fırça Sanat/Hilal Mahallesi), Işıl Özışık-5 Mart’a kadar (Nurol Sanat/Kavaklıdere), Alev Ermiş Mavitan-1 Mart’a kadar (Siyah-Beyaz Galeri/Şili Meydanı), Erol Pelioğlu-Murat Tolga-17 Şubat’a kadar (Galeri Soyut/Yıldız), Durmuş Ali Akça-28 Şubat’a kadar (Medya Sanat/Çevre Sokak), Metafor zamanlar-26 Şubat’a kadar (Platform A/Taurus AVM), Nurgül Ferahoğlu-3 Mart’a kadar (Grup Sanat/Hollanda Caddesi), Mehmet Ozan Ahi-23 Şubat’a kadar ÇSM/Çankaya), Ustalardan karma sergi-19 Şubat’a kadar (Sevgi Sanat/Hilal Mahallesi), Karma sergi-28 Şubat’a kadar (Valör Sanat/Yıldız), Karma sergi-28 Şubat’a kadar (Çankaya Sanat/Yıldız).