Kira gelirinin dayanılmaz cazibesi

“İnanılmaz bir artış” diyoruz çünkü, son 13 yıldır diğer mükelleflerin sayısında, ciddi bir artış yok.
Tablo-I’de de gördüğünüz gibi, bazılarında (örneğin basit usulde, KDV’de, Gelir Vergisi’nde) “gerileme” veya “yerinde sayma” bazılarında da “düşük oranda artış” var.
Kira gelirlerinde ise, yukarıda da belirttiğimiz gibi “inanılmaz bir artış” var.

KİRA GELİRLERİNDEKİ ARTIŞ

Normal koşullar altında, esnaf ve sanatkâr sayısının ve gerçek usulde gelir vergisi mükellefi sayısının, 13 yıl öncesine göre “ciddi oranda” artması gerekirdi ama artmamış!
Kira geliri beyan edenlere bakıyoruz; her yıl bir önceki yıla göre 100-200 bin artmış. Örneğin; 2011 yılına göre, 2012 ve 2013 yıllarında yaklaşık 200’er bin, 2014 Mart ayında da yaklaşık 100 bin artış var.
Buna göre;
2014 yılındaki mükellef sayısı, 2001 yılına göre yüzde 327 artmış.

ARTIŞIN NEDENLERİ

Kira geliri beyan edenlerdeki artışın, iki önemli nedeni var.
Birincisi, kira gelirlerinin 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren bankalara yatırılma zorunluluğu ve kira gelirlerine yönelik denetim, beyanı artırdı.
İkincisi, bize göre en önemli neden.
İnsanlar, olası bir ekonomik krizden çekindiklerinden, vergi, sigorta ve işçilerle, vergi ve sigorta incelemeleriyle, ödenmeyen senet ve çeklerle uğraşmak istemediklerinden, yeni işyeri açmaktan veya işini genişletmektense, kiraya “garanti gelir”, “ikinci emekli aylığı” ya da kendisi ölürse, ailesi için “sağlam bir güvence” olarak bakıp, gayrimenkul almaya ve kiraya vermeye yöneliyorlar.

VERGİ AVANTAJI

Gayrimenkulünü, “işyeri olarak” kiraya verenler, beyana tabi başka gelirleri yoksa, yıllık 27 bin liraya kadar olan gelirleri için beyanname vermiyorlar.
İşyeri kiralamalarında, kiracı ile genellikle “net kira” üzerinden anlaşıldığı için stopajı kiracı üstleniyor. Böyle olunca, 2014 yılında, (beyana tabi başka gelirleri yoksa), stopajın mahsubu nedeniyle, yıllık 115 bin liraya kadar olan işyeri kira geliri için ödenecek gelir vergisi çıkmıyor.
Konut kira gelirlerinde ise, “gerçek gider” yönteminin seçilmesi halinde, ödenecek gelir vergisi çıkmayabiliyor veya düşük tutarda bir vergi doğuyor.
Bütün bunlar bir araya gelince de “kira gelirlerinin dayanılmaz cazibesi” ortaya çıkıyor.