Global bir epidemi: Obezite

Dünya Obezite Federasyonu’nun 2023 yılı raporunda 2020’de yaklaşık 1 milyar kişinin (her 7 kişiden 1’i) obezite ile yaşadığı; etkin şekilde müdahale edilemezse 2035 yılında dünya genelinde 1.9 milyar kişinin yani her 4 kişiden 1’inin obezite ile yaşayacağı, dünya nüfusunun yarısının yani 4 milyar kişinin fazla kilolu veya obez olacağı tahmin edilmekte. Ben de bu hafta obezite ve kalp damar sağlığına etkisini TOBB ETÜ Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hüseyin Bozbaş ile konuştum...

Prof. Dr. Hüseyin Bozbaş

1900’lü yıllardan itibaren kalp ve damar hastalıkları tüm dünyada ölümlerin bir numaralı nedeni olmuş ve çağımızın hastalığı olarak isimlendirilmiştir. Kalp damar hastalığını artıran risk faktörlerine bakıldığında, en önemli etkenlerden birinin obezite (şişmanlık) olduğu görülmektedir. Obezite, vücut kitle indeksine (VKİ) göre tanımlanır. VKİ, vücut ağırlığının boyun karesine bölünmesiyle (kg/boy*boy) hesaplanır. VKİ’nin 30 kg/m²’den büyük olması obezite olarak kabul edilir. Günümüz modern yaşamında hareketsizliğin artması, fiziksel iş gerektiren mesleklerin azalması ve sağlıksız beslenme, obezitenin artışındaki temel etkenlerdir. Son 40 yılda iki katına çıkan obezite, günümüzde global bir kriz, bir epidemi olarak kabul edilmektedir. Yapılan çalışmalar bize kilo arttıkça ölüm oranın da doğrusal bir şekilde arttığını göstermektedir. Avrupa Kardiyoloji Derneği’nin 2004 yılında hazırladığı rapora göre, ülkemiz Avrupa’da obezite sıklığında ilk sırada yer almaktadır. Maalesef, ülkemizde erişkin nüfusun yüzde 32’sinde obezite görülmektedir.

OBEZİTENİN KALP VE DAMAR SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Obezite, kalp damar hastalıklarını artıran başlıca risk faktörlerinden biridir. İki farklı mekanizmayla kalp damar hastalıklarına neden olur.

1-Dolaylı etkiler: Obezite, kalp hastalığına yol açan diğer hastalıklara sebep olur. Örneğin, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, insülin direnci, diyabet ve uyku apnesine zemin hazırlar. Bu hastalıkların her biri, kalp damar hastalığı riskini artırmaktadır.

2-Doğrudan etkiler: Obezite, doğrudan kalp damar hastalıklarına neden olabilir. Kalp krizi ve inme riskini artırır, kalp yetmezliğine yol açar ve mevcut kalp yetmezliğini kötüleştirir. Ayrıca, ani ölüm riskini de artırdığı bilinmektedir.

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA OBEZİTE

Obezite ile ilgili diğer önemli bir konu, çocukluk çağı obezitesidir. Özellikle 2-6 yaş arasındaki çocukların aşırı kilolu olması, onların ergenlik ve erişkinlik dönemine de fazla kilolu olarak girmelerine neden olmaktadır. Bu nedenle, ailelerin bu konuda çok titiz davranması, çocuklarının beslenmesine dikkat etmesi ve mutlaka düzenli egzersiz yapmalarını sağlaması gerekmektedir. Biz erişkinler nasıl sigara içerek çocuklara kötü örnek olursak egzersiz yaparak ve sigara içmeyerek, ideal kilomuzu koruyarak iyi örnek olabiliriz. Obezite, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Çoğu zaman ilaç tedavisine gerek kalmadan, doğru yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir. İdeal kilomuzu koruyarak, kalp sağlığımız için çok büyük bir adım atmış oluruz.