Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

Dünya çapında 18 yaşın altındaki çocuk ve ergenlerin yüzde beşinde görülmektedir. Hastalık, erkeklerde kızlara oranla daha fazla gözükmektedir. Normal hayatımızda belki de çok yakınlarımızda da karşılaştığımız DEHB, aslında tanısı ve tedavisi çok zor olmayan ama sabır isteyen bir süreçtir. Toplumda herkesin de etrafında olan bu hastalıkla ilgili tüm merak edilenleri Prof. Dr. Yasemen Işık Mengü’ye sorduk.



ÜÇ ANA BELİRTİSİ VARDIR

“DEHB’nin üç ana çekirdek belirtisi; kişinin yaşına uygun olmayan dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir. Dikkat süresinde süre giden kısalık, engellenmeye yönelik denetim eksikliğine bağlı olarak düşünce ve davranışlarda görülen ataklık ile aşırı hareketlilik, klinik tablonun özünü oluşturmaktadır. Erkek çocuklarda hiperaktivite ve dürtüsellik ön plandayken, kız çocuklarında dikkatsizlik ön plandadır. DEHB’nin çekirdek belirtilerinden olan dikkat eksikliği çocukluk döneminde kendini; odaklanma güçlüğü, dış uyaranlar ile dikkatin kolayca dağılması, dikkat gerektiren ev ödevleri gibi görevlere isteksizlik, basit ve dikkatsiz hatalar yapma, eşya kaybetme, verilen görevleri ve işleri organize edememe, plan yapmada zorluk, dağınıklık, hayallere dalma, kendisi ile konuşulurken dinlemiyor gibi görünme, unutkanlık ile gösterir.

AŞIRI HAREKETLİLİK GÖZLENİR

Erken çocukluk döneminde hiperaktivite normal kabul edilmekle birlikte, üç yaşından sonra gözlenen hiperaktivite kendini; çevreyi rahatsız eden aşırı fiziksel hareketlilik, yerinde duramama, motor takılmış gibi sürekli hareket halinde olma, sınıf gibi oturması gereken ortamlarda yerinde oturamama ve çok konuşma şeklinde gösterir. Dürtüsellik (impulsivite) belirtisi çocukluk döneminde; söz kesme, sırasını bekleyememe, kazalara, sözel ve fiziksel kavgalara yatkınlık, diğerlerinin konuşma/etkinlik ya da oyunlarının arasına girme, sabırsızlık şeklinde görülür. Dürtüsellikte uzun vadeli sonuçları dikkate almaksızın kısa vadeli hazları tercih etme tipik bir davranış stilidir.

ERİŞKİNLİKTE DE DEVAM EDER

Başlangıçta yalnızca çocukluk çağında görülen bir bozukluk olarak görülmesine rağmen, DEHB’nin yaşam boyu devam eden bir bozukluk olduğu artık yaygın olarak kabul görmektedir. Belirtiler yaşla birlikte azalsa da büyük oranda erişkinlikte de devam etmektedir. DEHB çocukların okul başarılarını etkilediği gibi, aile ve akran ilişkilerini içeren sosyal iletişim ve etkileşimlerini de olumsuz yönde etkiler. Bu yüzden bu belirtiler çocuğun hem normal hayatında hem okul hayatında belirginse çocuk psikiyatristine gidilmesi gerekmektedir. DEHB, tanı konulduktan sonra kolayca tedavi edilebilen bir hastalıktır.”