Ciro kaçıyorsa vergi de kaçar

Sektörün AVM tarafındaki temsilcisi Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD). Markaların çatı örgütü ise Birleşmiş Markalar Derneği (BMD). Geçtiğimiz günlerde AYD Başkanı Şapkacı bir açıklama yaptı. Markaların ciro kirası ödememek için satışlarını düşük göstermek sureti ile ciro kaçırdığını iddia etti. Kira gelirlerinin temerrüde düştüğünü söyledi.

Ciro ile kira arasında nasıl bir ilişki var diye sorabilirsiniz. Önce onu açıklayayım. AVM’de mağazası olan mülk sahipleri markalardan bir aylık kira bedeli, üzerine de cirodan pay istiyor. Örneğin aylık kira bedeli 100 bin TL ve/veya cirodan yüzde 10 pay diyelim. Mağaza o ay 1 milyon lira veya bunun altında bir ciro elde ederse mal sahibine her koşulda 100 bin lira kira ödüyor. Ama cirosu 1 milyon lirayı aştıysa, örneğin 1 milyon 200 bin liraya çıktıysa 120 bin TL kira ödüyor. Kira eksik beyan edilirse yani ciro doğru beyan edilmezse doğal olarak az kira ödeniyor. Bu yüzden AYD Başkanı, “Ciro kaçırma oranı ciddi seviyelere ulaştı. Kiralarımızı ciro üzerinden hesaplıyoruz. Ancak markaların yaklaşık yüzde 10’u net şekilde yanlış beyanda bulunuyor” deyince ortalık karıştı.

BMD Yönetim Kurulu dün yanıt verdi:

“Eminiz ki AYD gibi ciddi bir kurumun bu tespiti veriye dayanıyordur. Bu iddia, Türkiye’de 450 AVM’deki yaklaşık 70 bin kiracıdan 7 bininin sorunlu olduğu anlamına gelir. Bütün markaları zan altında bırakmamak için hangi AVM’lerle hangi markalar arasında ihtilaf olduğu, mağazalarla ilgili nasıl bir yasal işlem başlatıldığı kamuoyu ve Ticaret Bakanlığı ile paylaşılmalıdır.”

MARKALARIN BAŞKANI ÖNCEL ‘RAKAM’ SORDU 

BMD Başkanı Sinan Öncel’i aradım. Şapkacı’nın eksik beyan iddiasında hiç mi gerçeklik payı yok diye sordum. Şunları söyledi:

“İmzaladığımız sözleşmeler mağaza sahiplerine defterimizi, programımızı, POS cihazımızı, yazar kasamızı inceleme hakkı veriyor. AVM’lerdeki mağazaların yüzde 98’i büyük markaların kendileri ya da franchise’ları tarafından işletiliyor. Bu markalar fişsiz, faturasız işlem yapmaz. Franchise’lara gelen mallar da sayılı gelir. Suistimaller olur mu olur. Tamam da ne kadar, ne zaman, ne tespit edilmiş. Net açıklama gerekir.”

Öncel ciro ile ilgili eksik beyanın tespiti halinde mal sahibinin kira sözleşmesini fesh edebileceğini bunun da sözleşmelerde yer aldığını hatırlatarak devam etti:

“O zaman AYD’ye sormak isteriz. Kaç denetim, kaç eksik beyan tespiti yapıldı, ne kadarlık kayıp oluştu? En önemlisi bu eksik beyanlarla ilgili kaç dava, fesih kararı vs var.”

AVM’LERİN BAŞKANI ŞAPKACI ISRAR ETTİ 

ÖNCEL ile konuştuktan sonra Nuri Şapkacı’yı da aradım. Ciro kaçağı ile ilgili daha somut rakamlar verip veremeyeceğini sordum.

Şapkacı 150 mağazalık bir AVM’de yaklaşık 15 mağazada eksik ciro tespit edebildiklerini belirtti. BMD’nin iddia ettiği gibi fesih yetkilerinin bulunmadığını söyledi ve ekledi:

“Eksik beyan eden marka ile ilgili bize fesih yetkisi verilirse buna teşebbüs edemezler. Biz eksik ciroyu yakalıyoruz, aradaki farkı belirtiyoruz. Kiracımız eksik tutarı yatırdığı anda sözleşmeyi feshetme şansımız olmuyor.”

Bu kez kendisine üst üste eksik beyan tespitinde ne olacağını sordum, “Aynı kiracıyı denetler ve yakalarsak ancak o zaman fesih olabilir” cevabını verdi.

EKSİK CİRO TARTIŞMASINDA KİM HAKLI 

HER iki başkanla konuşmamın ardından tespitlerime gelirsem... Şapkacı’ya somut örnekler sordum ancak özel bilgi kapsamına gireceği gerekçesiyle ayrıntı veremeyeceğini söyledi. 

Tüm bunların neticesinde AYD’nin iddialarının bir parça havada kaldığını markaları zan altında bıraktığını söylemek durumundayım. Ancak yine de bu iddiaların üçüncü bir tarafça araştırılması belki de kimin haklı olduğunu daha somut bir şekilde ortaya koyacaktır. Ortada bir eksik ciro bildirimi varsa, her koşulda vergi kaybı da oluşmuş demektir. Dolayısıyla bu iddia kamuoyunu da ilgilendirir.