Sedat Ergin

Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkinin seyrinde iki ülke arasında birçok alanda gerçekleştirilen yakın işbirliği ve Libya krizinde olduğu gibi yürütülen önemli ortak diplomatik hamlelere karşılık, bu sürece tümüyle ters giden, rahatsız edici bulduğum bir yöneliş de var. Türkiye’nin bu ülkeyle ilişkilerini doğru bir şekilde okuyabilmek için Rusya’nın sergilediği bir davranış kalıbını bütün çıplaklığıyla ortaya koymamız gerekiyor. Şöyle anlatalım:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya lideri Vladimir Putin, geçen hafta çarşamba günü İstanbul’da yayımladıkları bildiride Libya konusunda ortak hareket edeceklerini duyurarak taraflara ateşkes çağrısında da bulundular. Bunu yaparken “İdlib’de sükûnetin sağlanması ihtiyacını” da vurguladılar. Ardından İdlib’de de ateşkes uygulanacağı açıklandı. Zaten her iki ateşkes için aynı başlama saati, yani cumartesiyi pazara bağlayan gece yarısı belirlendi.

Böylelikle Libya’da Türk-Rusya ortak inisiyatifi harekete geçerken, Rusya eşzamanlı bir şekilde Türkiye’ye karşı İdlib’de önemli bir taahhüt üstlenmiş oldu.

Nitekim, İdlib’deki ateşkes Libya’da olduğu gibi planlandığı şekilde zamanında yürürlüğe girdi. Hatta ilk 72 saat içinde Esad ordusunun İdlib’de karadan topçu atışı şeklinde yaptığı bazı münferit ihlaller sayılmazsa ateşkes uygulandı da; örneğin tek bir Rus savaş uçağı havalanmadı...

Ortalık sakinleşti zannedilirken, çarşamba sabahından itibaren Rus Hava Kuvvetleri’ne bağlı savaş uçakları yeniden İdlib semalarında boy gösterdi. Suriye savaş uçaklarının da katıldığı hava harekâtlarında İdlib vilayetinin güneyinde M-5 karayolu üzerindeki Maarat el Numan şehri, civarındaki yerleşimler ve ayrıca kuzeydeki İdlib şehir merkezini hedef alan yoğun bombardıman dün de devam etti.

Bunu Esad ordusunun yine Maarat el Numan hedefine dönük olarak doğudan batıya doğru başlattığı kara harekâtı izledi. Dün akşam saatlerine doğru rejimin İdlib’in güneydoğusunda kontrolü altına aldığı alan batıya doğru biraz daha genişlemiş, Esad ordusu bazı noktalarda M-5 karayoluna doğudan biraz daha yaklaşmıştı.

RUSYA CEPHESİNDE İNANDIRICILIK SORUNU VAR

İdlib’de gördüğümüz bu tablo bize ne anlatıyor? Öncelikle, Rusya’nın ateşkes taahhüdüne en çok 72 saat sadık kaldığını anlatıyor. Rusya, Türkiye’ye söz vermekte, bir süre bu sözünü tutmakta, ardından sahada yine bildiğini okumaktadır. Bu, süreklilik gösteren ve Putin cephesinde artık ciddi ölçülerde bir inandırıcılık ve samimiyet sorununa işaret eden bir kalıptır.

Rus tarafı, eleştirilere ne yanıt veriyor? Ruslar, İdlib için 17 Eylül 2018 tarihinde imzalanan ‘Soçi Mutabakatı’nda öngörülen ‘silahsızlanma bölgesi’nin teröristlerden arındırılmadığını, Türk tarafının bu yöndeki taahhüdünü tutmadığını söylüyor.

Coğrafi yakınlık Libya’yı Avrupa’nın arka bahçesi yapıyor. Libya’da krizin tırmanması, iç çatışmaların şiddetlenmesi her seferinde derme çatma teknelere binen insanların Akdeniz’de kuzeye, Avrupa kıtasına doğru yola çıktıkları tehlikeli yolculukları beraberinde getiriyor.

Libya’nın istikrar içinde olması en önce Avrupa kıtası açısından önem taşıyor.

Böyle bir tablo karşısında öncelikle Avrupa Birliği’nin Libya’daki duruma ağırlığını koyması ve yapıcı bir rol oynaması beklenirdi, değil mi? Hayır, hiç de öyle olmadı geçen yıllar içinde. 2011’de Muammer Kaddafi’nin bir NATO askeri müdahalesiyle devrilmesinden sonra iyice yayılan iç savaş her yıl biraz daha derinleşti ve gelinen noktada ülkenin sıcak çatışma halindeki iki taraf arasında fiilen bölündüğü bir tablo yarattı.

Dışarıdan dahil olan aktörlerin savaşan tarafların arkasında kümelenmeleriyle birlikte, aslında bir iç savaş olmaktan çıkıp ittifakların karşı karşıya geldiği bir uluslararası çatışmaya, büyük bir nüfuz mücadelesine dönüştü Libya’daki kriz.

Bunun sonucu sadece Fayiz es Serrac’ın başında olduğu ve BM’nin meşru otorite kabul ettiği Ulusal Uzlaşı Hükümeti’ne bağlı kuvvetlerle, Halife Hafter’in liderliğindeki ‘Libya Ulusal Ordusu’ güçleri savaşmıyor bugün Libya’da. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu pek çok aktör doğrudan ya da dolaylı olarak çatışma halindeler. Tabii bu çatışmanın yaşandığı ülkenin bölgenin en önemli petrol üreticilerinden biri olması meseleyi daha da kritik bir çerçeveye oturtuyor.

 TÜRKİYE VE RUSYA DENKLEME YERLEŞTİ

Avrupa’nın arka bahçesindeki bu iç savaşta geçen hafta sonu yürürlüğe giren ateşkes, Avrupa diplomasisinin değil, Türkiye ile Rusya’nın üstlendiği ortak bir inisiyatifin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Halife Hafter önceki gün masaya konan çerçeve metne imza atmadan Moskova’dan ayrılmış olsa da, her şeye rağmen sahada çatışmasızlığın sağlanıp diplomatik bir hareketliliğin yaratılabilmesi, yine de barışçı bir çözüm yönünde değeri azımsanmayacak bir adımdır.

Bu açıdan baktığımızda son gelişmelerden çıkartılacak en kayda değer sonuçlardan biri, Türkiye ve Rusya’nın ortak inisiyatifinin belirgin bir etki icra edip, bu iki ülkeyi Libya denkleminin içine kuvvetli bir şekilde yerleştirmiş olmasıdır.

Hatay’ın yanı başındaki İdlib’de yaşanan krizin zorluğu bir bakıma Suriye iç savaşının bu vilayetin demografisini dramatik bir şekilde değiştirmiş olmasından kaynaklanıyor. Sünni ağırlıklı bir nüfusa sahip olan İdlib vilayetinde 2011’de iç savaş başladığında yaklaşık 1.5 milyona yakın insan yaşamaktaydı. 2020 yılına geldiğimizde İdlib’in nüfusu BM’nin resmi rakamlarına göre 3 milyonu geçmiştir.

Bu artış nereden kaynaklanıyor? İç savaşın seyri içinde Esad ordusu özellikle 2015-2016 döneminde sahada askeri dengeyi tesis ettikten sonra ülkenin batısındaki coğrafyada Halep, Doğu Guta, Daraa, Humus ve Hama gibi silahlı muhalefetin güçlü olduğu şehirlere, yerleşimlere yönelmiştir. Rejim, Rus hava kuvvetlerinin de aktif desteğiyle bu şehirlerin muhalefetin kontrolündeki bölgelerini uzun süreli kuşatmalar ve yoğun bombardıman harekâtlarıyla kademe kademe muhalefetten geri almıştır.

Güneyde rejim kontrolüne geçen her şehir ya da kasabayı terk etmek zorunda kalan silahlı muhalif gruplar her seferinde aileleriyle birlikte kuzeye, İdlib’e, bunlardan bir kısmı da buradan Fırat Kalkanı bölgesine doğru yönelmiştir. İdlib, hemen doğusundaki Halep vilayetinden de bu şekilde önemli göç almıştır. Bu arada birçok durumda rejimin bombardımanından kaçanlar, ayrıca rejime tabi olmak istemeyen Sünni kesimler de bu iç göç dalgasına dahil olmuştur. 

İdlib, iç savaşta rejimle silahlı köktendinci muhalefet arasında sert çatışmalara sahne olmuştur. Rejimin İdlib’deki yenilgisinden sonra bu kez El Kaide uzantısı El Nusra ile bir bölümü Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu’na bağlı, bir bölümü Türkiye’den bağımsız silahlı muhalif gruplar arasında saha hâkimiyeti için şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. Sonuçta İdlib’in kontrolü bugün itibarıyla büyük ölçüde El Nusra’nın bünyesinden çıkan ve BM Güvenlik Konseyi ve Türkiye tarafından da terör örgütü kabul edilen Heyet Tahrir eş Şam’ın (HTŞ) eline geçmiştir. Bugün sahada HTŞ’ye ek olarak Türkiye’nin desteklediği gruplar da bulunmakla birlikte bunlar HTŞ kadar güçlü değildir.

HTŞ, bugün İdlib’i ilan ettiği bir sözde ‘kurtuluş hükümeti’ ve buna bağlı konseyler üzerinden yönetiyor. Örneğin, Hatay’daki Cilvegözü kapısından İdlib’e giriş yapan araçları Suriye tarafındaki gümrük noktasında HTŞ’ye bağlı görevliler karşılamaktadır.

STATÜKONUN DEVAMI HTŞ’Yİ YERLEŞTİRİYOR

Açmaz burada karşımıza çıkıyor. Alan kontrolü BM’nin terör örgütü olarak gördüğü bir grubun elinde olunca terör örgütüyle mücadele meşru kabul ediliyor. Rusya da BM kararına dayanarak HTŞ tehdidinin ortadan kaldırılmasını savunuyor. Ancak bu örgütün üzerine gidilmesi de çatışmaların sonucu olarak sivil halkı etkilediğinden otomatik olarak göç dalgasını tetikliyor.

Türkiye, göç dalgası ihtimali karşısında İdlib’de statükonun devamını savunuyor. Gelgelelim statükonun devamı da HTŞ’nin İdlib’de sahadaki egemenliğinin yerleşmesi anlamına geliyor. HTŞ, ılımlı bir çizgiye doğru dönüştürülemediği sürece bu kilitlenme devam ediyor.

Rusya ve

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’nin (OCHA), geçen çarşamba günü yayımladığı İdlib’e ilişkin ‘durum raporu’, kış mevsiminin zor iklim koşulları altında Türkiye’nin Hatay sınırının hemen yanı başında yaşanan büyük bir insani felakete dikkat çekmeyi amaçlıyor.

BM’nin raporu, çatışmalar nedeniyle 1 Aralık 2019 tarihinden itibaren İdlib’in güneyinden toplam 312 binden fazla insanın evlerini terk ederek kuzeye doğru göç etmek zorunda kaldıklarını duyuruyor.

Yaklaşık beş haftalık bir zaman diliminde ortaya çıkan bu mağduriyete maruz kalan 312 binden fazla insanın yüzde 80’i kadın ve çocuklardır rapora göre. Yani birden kendi ülkesinde mülteci durumuna düşen 250 bin kadın ve çocuk söz konusu...

YÜZDE 80’İ ÇOCUK VE KADINLAR

BM’ye göre, bu insanların çoğu çok kısa bir zamanda, saatler içinde evlerini terk etmek zorunda kalmıştır. Bir bölümü hiçbir şey almadan evinin kapısını çekip çıkmıştır. Bir bölümü ise geri dönemeyecekleri düşüncesiyle eşyalarının bir bölümünü yanlarında götürmüştür.

Rapor, evlerini terk edenlerin ne kadar perişan koşullarda yaşamak zorunda kaldıklarını çarpıcı bir dille anlatıyor. Ayrılanların çoğunluğu kuzeydeki yerleşimlere ve Türkiye sınırına yakın kamplara intikal etmiştir. Örneğin, bir bölümü kuzeydeki İdlib şehir merkezindeki cami ve okullara yerleşmiştir.

Daha kuzeye, sınırdaki çadırkentlere gelenler açısından buradaki koşullar çok sıkıntılıdır. Bunun nedeni, kampların kapasitelerinin çok üstünde insana barınak sağlamasıdır. Raporda, on binlerce insanın da Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin kontrolündeki Afrin ve Azez bölgelerine geçtiği belirtiliyor.

Beş hafta gibi kısa bir zamanda yaşanan bu devasa iç göç dalgası BM’ye bağlı birimler başta olmak üzere bütün yardım kuruluşları üzerinde barınma, gıda ve sağlık gibi temel ihtiyaçların karşılanması açısından büyük bir baskı yaratmıştır. 

Bitmedi. BM raporu, geçen mayıs ile ağustos ayları arasında meydana gelen olaylarda ayrıca 400 bin insanın yine yer değiştirmek zorunda kalmış olduğunu da hatırlatıyor. Bu durumda mayıs-ağustostaki göç dalgası ile geçen aralık ayında patlak veren ikinci aşama göç dalgasında toplam 700 binden fazla insanın yer değiştirmiş olduğu gerçeği ile karşılaşıyoruz. Bu, insanı dehşete düşüren bir tablo.

Geçen çarşamba günü Doğu Akdeniz üzerinde derinleşmekte olan ve Türkiye’nin de bir tarafında durduğu çatışma hattı üzerinde iki önemli gelişme yaşandı.

Birincisinde, İstanbul’da düzenlenen gösterişli bir törende Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya lideri Vladimir Putin bir araya gelerek Rus doğalgazını Karadeniz üzerinden Türkiye’ye ve oradan Avrupa’ya taşıyacak olan ‘TürkAkım’ boru hattının vanasını temsili olarak açtılar. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç ve Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov da vanayı sahnede onlarla birlikte çevirdiler.

İstanbul bu toplantıya ev sahipliği yaparken, yine çarşamba günü Mısır, Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (KRY) dışişleri bakanları, Libya ile imzaladığı anlaşmalar nedeniyle Türkiye’ye tavırlarını ortaya koymak üzere Kahire’de toplanmışlardı.

Erdoğan’ın İstanbul’daki törende yaptığı konuşma TürkAkım’ın yanı sıra Doğu Akdeniz’deki enerji meselelerine ilişkin mesajlar da içerdi. Aynı gün Kahire’de yayımlanan dörtlü bildirinin konusu da zaten Türkiye’yi yeni dönemde artan ölçüde meşgul edeceği belli olan Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları üzerinde Türkiye ile yaşanan anlaşmazlıktı.

Tabii, Karadeniz’deki yetki alanları Türkiye’nin Rusya, Bulgaristan, Ukrayna ve Gürcistan ile imzaladığı kıta sahanlığı anlaşmalarıyla belirlendiği için çözüm bulunması gereken herhangi bir sorun da yok ve işler bu denizde sıkıntı olmaksızın yürüyor. Oysa Doğu Akdeniz’e gelince, tam 10 ülkenin kıyıdaş olduğu bu coğrafyadaki yetki alanları üzerinde patlak veren anlaşmazlık, hızla yüksek bir basınç alanına dönüşmektedir. Meselenin temelinde ihtilaflı bölgelerde denizin altındaki doğal kaynaklardan kimin ne kadar pay alacağı sorusu yatıyor.

KAHİRE’DEN TÜRKİYE’YE DÖRTLÜ MEYDAN OKUMA

Kahire toplantısından sonra açıklanan 10 maddelik bildiriye bakıldığında, metnin Türkiye ile Libya arasında geçen kasım ayı sonunda biri ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlanması’, diğeri ‘Güvenlik ve Askeri İşbirliği’ alanlarında olmak üzere imzalanan iki anlaşmanın eleştirisi üzerine kurulu olduğu görülüyor.

Bakanlar, her iki anlaşmanın da BM Güvenlik Konseyi kararları ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve hükümsüz olduğunu ileri sürüyor. Bildiride, Türkiye’nin Kıbrıs Adası çevresindeki “eylemleri”ne dönük bir “kınama” da yer alıyor. Türkiye’nin araştırma gemilerinin donanma eşliğinde faaliyet yürüttüğü bu alanlar KRY’nin ‘münhasır ekonomik bölgesi’ olarak kabul ediliyor bildirinin imzacıları tarafından.

İlginç bir nokta, İtalya Dışişleri Bakanı

TÜRKİYE ve Rusya bunu ilk kez yapmıyor. Her seferinde işlerin kritik bir noktaya geldiği, hatta dışarıdan bakıldığında iplerin kopmak üzere olduğu zannedilen tehlikeli aşamalarda, iki ülkenin cumhurbaşkanları yaptıkları ortak bir hamleyle krizi kontrol altına alarak süreci farklı bir zemine taşıyorlar.

Recep Tayyip Erdoğan ve Vladimir Putin’in önceki gün İstanbul’da yaptıkları ortak açıklamayla ortaya koydukları hareket tarzı, iki ülke arasında Suriye’dekine benzer bir işbirliği modelinin bu kez Libya’da vücut bulmakta olduğunu gösteriyor.

ÇATIŞARAK İŞBİRLİĞİ YAPMAK

Model aslında bir çelişki üzerine kurulu. Bir çatışma durumunda karşı karşıya gelen, hatta vekilleri üzerinden sahada birbirleriyle dolaylı olarak savaş halinde olan iki hasım taraf, sürpriz bir şekilde bir çözüm çerçevesi yaratmak üzere diplomatik zeminde işbirliğine geçiyor.

Örneğin, Suriye’deki iç savaşta Türkiye silahlı muhalefeti, Rusya ise Esad rejimini destekledi. Ancak bir aşamada 2017’den itibaren İran’ın da dahil olduğu Astana süreci içinde iki ülke yakın bir işbirliği yapmaya başladı. Bu işbirliği İdlib’le ilgili 17 Eylül 2018 tarihli mutabakat muhtırasını beraberinde getirdi.

Libya’da da benzer bir durumdan söz edebiliriz. Türkiye, Libya’daki iç savaşta BM’nin meşru otorite olarak kabul ettiği Fayez el Sarraj’ın başında bulunduğu Trablus’taki Ulusal Uzlaşı Hükümeti’ni destekliyor. Bu amaçla Sarraj’la güvenlik ve askeri işbirliği anlaşması imzalandı, ardından kendisini desteklemek üzere Libya’ya asker gönderilmesine izin veren bir tezkere TBMM’de kabul edildi.

Rusya ise resmi açıklamalarında tarafsız gibi görünmekle birlikte, sahadaki davranışlarına bakıldığında  Trablus’taki hükümeti düşürmeye çalışan Halife Hafter’in başında olduğu Tobruk merkezli silahlı muhalefet hareketine destek veriyor. Sahada Hafter’e kritik bir destek sağlayan Rus paralı askerleri bu desteğin en açık kanıtı.

DİPLOMASİNİN ÖNÜ AÇILABİLİR

Sonuçta farklı cepheleri destekleyen iki aktörün bir araya gelmesi, krizin seyrine etki edebilecek bir kritik yoğunluk eşiği yaratabiliyor.

BU köşede son iki gün içinde ABD’nin 2003 yılında Irak’a askeri müdahalesinden önce Türkiye’nin askeri seçeneğin yol açacağı felaketler konusunda bu ülkeye yaptığı uyarıları anlatan iki yazı yayımlandı.

Birinci yazı dönemin başbakanı Bülent Ecevit’in 2002 başındaki uyarılarını, ikincisi ise 3 Kasım 2002 seçiminden sonra başbakanlık makamına gelen Abdullah Gül tarafından ABD’ye verilen mesajları konu alıyordu.

Burada önem taşıyan nokta, Ecevit ile Gül’ün ABD’nin savaş seçeneğinin Irak’ı büyük bir istikrarsızlığın içine iteceği yolundaki değerlendirmelerinin birebir örtüşmesi, mesajların süreklilik ve tutarlılık göstermesidir. Zaten Gül de önceki günkü sohbetimizde “Bülent Bey’in söyledikleri doğrudur” diyerek bu örtüşmeyi vurgulamış oluyor.

ANKARA UYARILARINDA HAKLI ÇIKTI

Ecevit ve Gül’ün bundan neredeyse 20 yıl önce yaptıkları uyarıları bugün Irak’ta tanıklık ettiğimiz kaotik hadiseler üzerinden yeniden hatırladığımızda, Türkiye’nin yöneticilerinin ‘Pandora’nın kutusu bir kere açılırsa’ neler olabileceğini isabetle tahmin ettiklerini görüyoruz. Bu tespit yalnızca siyasiler değil, o dönemde siyasi otoriteye ‘sözünü sakınmadan’ görüş bildiren Dışişleri bürokrasisi açısından da geçerlidir.

Ankara’nın öngörüleri tutmuş, örneğin “Aman kurumları ortadan kaldırmayın” mesajı önemsenmediği ve başta ordu olmak üzere bütün kurumsal yapı ABD tarafından tahrip edildiği için Irak’taki devlet aygıtı çökmüştür. Yerine etkili yeni bir yapı da konamadığından ülke yönetilemez bir hale gelmiştir. Irak’ın toprak bütünlüğü, kuzeydeki özerk Kürt yönetim bölgesinde 2017 yılında gerçekleştirilen bağımsızlık referandumu sırasında yaşandığı üzere şimdilik zoraki bir şekilde korunabilmektedir. Ülkenin siyasi birliğinin sürdürülebilmesi için gerekli olan ortak mutabakat pamuk ipliğine bağlıdır.

İRAN’IN NÜFUZ ALANINA GİRDİ

ABD’nin müdahalesi Sünni  silahlı direnişini tetiklerken, bir başka düzlemde Sünni-Şii ekseninde bir çatışma hattı ortaya çıkmış, sonuçta ülkenin geniş bir alanı asayiş sorunlarıyla kaplanmıştır.

Meselenin mezhepsel boyutunun yarattığı kırılma özellikle vurgulanmalıdır. ABD’nin

Irak’ın bugün içinde bulunduğu büyük kargaşaya bakınca, bu ülkenin nasıl bu duruma düştüğü, düşürüldüğü sorusu da zihinleri meşgul ediyor. Dünkü yazımız, başbakanlığı döneminde Bülent Ecevit’in Irak’a savaş hazırlıkları planlayan ABD yönetimine “Müdahalenin büyük bir felakete yol açacağı” yolunda yaptığı uyarıları konu alıyordu.

Ecevit’in başbakanlığı 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan ve AK Parti’nin tek başına iktidara geldiği genel seçimle birlikte sona erdi. AK Parti’nin ilk döneminde başbakanlık koltuğunda oturan Abdullah Gül göreve başladığında ABD’nin Irak’la ilgili askeri taleplerini masasında buldu. Bu dönem, ABD ile yürütülen müzakereler, 1 Mart 2003 tarihindeki oylamada tezkerenin TBMM’de reddi ve ardından ABD’nin 20 Mart’ta savaşı başlatması gibi önemli hadiselere sahne oldu.

ABD’NİN EMPOZESİ İLE KARŞILAŞTIK

Bu kritik dönemde başbakan olarak görev yapan Abdullah Gül, dün sorularımızı yanıtlarken, yola çıkarken karşılaştıkları tabloyu şöyle aktardı:

“O dönem benim için en yoğun dönem oldu. Çünkü hükümeti yeni kurmuştuk ve hemen Avrupa Birliği’ne dönük reform sürecini başlatmak istiyorduk. Tam yola koyulacağımız sırada ABD’nin Irak’la ilgili empozesi ile karşılaştık. Kendimizi çok sıkıntılı bir ortamda bulduk. Çünkü hem reform hükümeti olmak hem de savaşa giden bir hükümet durumuna düşmek birbirine zıt bir durum yaratıyordu.”

Gül, o dönemde savaşı önlemek için elinden gelen bütün çabayı sarf ettiğini anlatıyor. Bunlar arasında Irak Devlet Başkanı Yardımcısı Taha Yasin Ramazan’ın Türkiye’ye davet edilip uyarılmasını, ayrıca Irak’a komşu ülkeleri bizzat ziyaret etmesini sıralıyor, “Bütün bu adımlar savaşı önlemek için yapılmış olan çok samimi çabalardı” diye konuşuyor.

KUTUYU AÇARSANIZ BİR DAHA KAPANMAYABİLİR

Peki yürütülen görüşmelerde savaş konusunda kararlı görünen ABD yönetimine hangi mesajlar verildi? Şöyle yanıtlıyor Gül:

“